دستگاه دیپلماسی توجه کافی به صنعت فناوری اطلاعات ندارد/ ارتقای بهره‌وری صنایع با به‌کارگیری ابزارهای فناوری اطلاعات

گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا- علیرضا باجلان؛ روند توسعه اقتصادی کشورهای مختلف در سراسر دنیا حاکی از آن است که ابزارهای فناوری در ارتقای کیفیت محصولات صنایع گوناگون تأثیر به‌سزایی دارد و کشورهایی که بیشترین میزان سرمایه‌گذاری را در زمینه فناوری‌های هوشمند کرده‌اند از لحاظ اقتصادی نیز به جایگاه مطلوبی در سطح دنیا دست پیدا می‌کنند. به اعتقاد کارشناسان دولت‌ها باید تمام تمرکز خود را بر توسعه اقتصاد دیجیتال قرار داده و با فراهم کردن زیرساخت‌های لازم فرصت شکوفایی استعدادها و عمل شدن ایده‌های خلاقانه را مهیا سازند.

بدون شک توجه به اقتصاد دیجیتال و ظرفیت‌های کم‌نظیر صنعت فناوری اطلاعات فرصت‌های اقتصادی زیادی را برای کشور ایجاد می‌کند. در سال‌های اخیر کسب‌وکارهای دانش‌بنیان که از ابزارهای فناوری اطلاعات برای تحقق برنامه‌های خود استفاده می‌کنند از لحاظ کمی و کیفی رشد خوبی را تجربه کرده و نشان داده‌اند در صورتی که به این بنگاه‌های اقتصادی کوچک توجه کافی شود می‌توانند اشتغال‌زایی و درآمدزایی بالایی داشته باشند. البته دستیابی به نقطه تعالی در اقتصاد دیجیتال با وجود رقابت شدید در این حوزه و تحریم‌های ظالمانه علیه شرکت‌های ایرانی به هیچ وجه آسان نیست ولی اگر زیرساخت‌های لازم برای فعالان صنعت فناوری اطلاعات فراهم شود قطعاً نه تنها نیاز داخلی بلکه صادرات محصولات ایرانی نیز تسهیل خواهد شد.

بیشتر بخوانید:

هنوز برای یکپارچه‌سازی اطلاعات دستگاه‌ها مشکل داریم/ بومی‌سازی فناوری لازمه توسعه دولت الکترونیک

موتور جست‌وجوی ایرانی نامی در حال فراموشی/ استفاده از نرم‌افزاهای داخلی تمام چالش‌های فضای مجازی را برطرف می‌کند

طبق آمار و اسناد منتشر شده از سوی اتحادیه جهانی مخابرات(ITU) صنعت فناوری اطلاعات ایران در پنج سال گذشته روند صعودی داشته ولی هنوز مسیر طولانی برای رسیدن به رتبه‌های برتر اقتصادی در این حوزه وجود دارد. کشورهای مختلف دنیا باتوجه سیاست‌های کلان خود و ظرفیت‌های موجود در صنایع سهم متفاوتی از صنعت فناوری اطلاعات جهان دارند. طبق نمودار زیر در سال ۲۰۲۱ آمریکا بیش از ۳۴ درصد بازار بین‌المللی فناوری اطلاعات را در کنترل خود دارد و پس از این کشور اروپا و چین توانسته‌اند به ترتیب ۱۵ و ۱۱.۳ درصد از از حجم این بازار را به خود اختصاص دهند.

باتوجه به اهمیت صنعت فناوری اطلاعات و جایگاه این حوزه در اقتصاد دیجیتال لازم است برنامه‌ریزی گسترده‌ای برای حمایت از شاغل صنعت آی‌سی‌تی صورت گیرد و زیرساخت‌های لازم برای توسعه کسب‌وکارهای دانش‌بنیان فراهم شود. در همین رابطه با محمد جواد مطهری شریف کارشناس فناوری گفت‌وگو کردیم. در ادامه مشروح این گفت‌وگو را مشاهده می‌کنید.

آنا: توسعه صنعت فناوری اطلاعات و به‌کارگیری دیپلماسی فناوری چه تأثیری بر افزایش حجم اقتصاد دیجیتال در کشور می‌گذارد ؟

مطهری شریف: یکی از سیاست‌های کلی کشور توسعه اقتصاد دانش‌بنیان است. پایه و اساس اقتصاد مقاومتی اقتصاد دانش‌بنیان است. رهبر انقلاب در یکی از سخنرانی‌های خود فرمودند: «اقتصاد دانش‌بنیان سرمایه کمی نیاز دارد ولی آورده زیادی دارد.» اقتصاد دانش‌بنیان علاوه بر نمودهایی مثل توسعه کسب‌وکارهای دیجیتال تأثیرات کلانی بر جامعه می‌گذارد. مقام معظم رهبری در جایی دیگر بیان کردند: «صنعت، اقتصاد، کشاورزی و خدمات باید دانش‌بنیان شود.» صنعت فناوری اطلاعات می‌تواند با هزینه‌ای کم زمینه رشد صنایع مختلف را فراهم کند. در سال‌های اخیر فناوری به نام اینترنت اشیاء معرفی شده و در اندک مدتی مردم در سراسر دنیا متوجه شدند اینترنت تنها انسان‌ها را به دستگاه‌های مختلف وصل نمی‌کند بلکه می‌تواند ارتباط بین ماشین‌ها را نیز برقرار سازد.

زیرساخت‌های فناوری اطلاعات زمینه جهش در تولید را فراهم می‌کند

امروزه مردم می‌توانند از راه دور دستگاه‌های مختلف را کنترل کنند و به عنوان مثال پیش از رسیدن به خانه ماشین لباس‌شویی را روشن کرده و زمانی که به خانه می‌رسد لباس‌های تمیز تحویل بگیرند. کاربرد فناوری‌های هوشمند تنها محدود به حوزه‌ای خاص نیست و در صنایع مختلف می‌توان از آن‌ها استفاده کرد. اکنون مشاهده می‌کنیم که هوش مصنوعی در صنایعی نظیر معدن، ساخت ماشین‌آلات کشاورزی و سیستم‌های آبیاری کاربرد دارد. در نهایت زیرساخت‌های فناوری اطلاعات بهره‌وری صنایع مختلف را افزایش داده و باعث جهش تولید می‌شود. در چارچوب اقتصاد دانش‌بنیان افراد از ابزارهای فناوری اطلاعات استفاده می‌کنند. به عنوان نمونه کشاورزان با استفاده از سیستم‌های هوشمند به سادگی می‌توانند میزان و زمان آبیاری زمین‌های خود را برنامه‌ریزی کنند.

آنا: با وجود چنین کاربردهای وسیع و متنوعی که بیان کردید چرا به اندازه کافی از ظرفیت‌های صنعت فناوری اطلاعات در کشور استفاده نمی‌شود؟

مطهری شریف: مشکل اصلی به‌کارگیری فناوری در صنایع کشور عدم توسعه‌یافتگی زیرساخت‌ها است. شبکه ملی اطلاعات در چنین موقعیتی نقش خود را نشان می‌دهد. در صورتی که شبکه زیرساختی وسیع و قابل اعتماد در کشور وجود داشته باشد می‌توان برای رفع نیاز بسیاری از صنایع از آن استفاده کرد. از طرف دیگر باتوجه به تعداد زیاد همسایگان ایران و حجم بالای تجارت بین‌المللی که با آن‌ها داریم راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات می‌تواند تأثیر به‌سزایی در افزایش ارتباط و تجارت ایران با کشورهای همسایه داشته باشد. ایجاد چنین شبکه‌ای در منطقه هزینه و زمان حمل‌ونقل کالا را کاهش داده و آورده زیادی برای ایران دارد.

شبکه ملی اطلاعات زیرساخت اقتصاد دیجیتال

پس از راه‌اندازی کامل شبکه ملی اطلاعات مهندسان کشورمان می‌توانند روی موضوع ترانزیت داده و تبدیل کشور به هاب منطقه‌ای تمرکز کنند. بحث مهم‌ دیگری که نباید آن را فراموش کرد آموزش است. هم اکنون ابزارهای هوشمند متنوع و پیشرفته‌ آموزشی در کشور وجود دارد و می‌توان گفت تا حد زیادی آموزش‌وپرورش با اتکا به صنعت فناوری اطلاعات در ایران بومی‌سازی شده است. بخش خصوصی و دولتی در حوزه آموزش می‌توانند با استفاده از همین ابزارهای هوشمند فعالیت‌های اقتصادی متعددی را در کشورهای هم‌زبان و هم‌فرهنگ ایران انجام دهند. نباید فراموش کنیم که شبکه ملی اطلاعات در اقتصاد دیجیتال اساسی‌ترین زیرساخت است. در صورتی که این شبکه به درستی ایجاد شود دیگر نیازی به هزینه اضافی برای برقراری ارتباطات با کشورهای همسایه نداریم.

متأسفانه دستگاه دیپلماسی کشور به فرصت‌های اقتصادی صنعت فناوری اطلاعات به اندازه کافی توجه نمی‌شود و از همین رو تا این لحظه نتوانسته‌ایم به موفقیت‌های چشمگیری در دیپلماسی فناوری دست پیدا کنیم.

در قالب شبکه ملی اطلاعات پلتفرم‌هایی امکان شکل‌گیری دارند که تنها منحصر به کاربران داخلی نشده و مردم کشورهای دیگر نیز می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند. نمونه چنین پلتفرم‌هایی در سراسر دنیا وجود دارد و احتمالاً بسیاری را مردم تجربه خریدوفروش یا دریافت خدمات متنوع در اپلیکیشن‌های خارجی را دارند. پیش از رسیدن به چنین جایگاهی در منطقه و حتی جهان باید به دو موضوع توجه کنیم. یکی مسائل فنی و دیگری دیپلماسی اقتصادی. متأسفانه دستگاه دیپلماسی کشور به فرصت‌های اقتصادی صنعت فناوری اطلاعات به اندازه کافی توجه نمی‌شود و از همین رو تا این لحظه نتوانسته‌ایم به موفقیت‌های چشمگیری در دیپلماسی فناوری دست پیدا کنیم.

بیشتر بخوانید:

آزادی انتشار داده رکن شفافیت در کشور است/ تعارض منافع؛ سدی در برابر توسعه دولت الکترونیک

روسیه و چین چگونه سلطه آمریکا بر اینترنت را از بین بردند؟

قطعاً برای برقراری ارتباط بین صنعت فناوری اطلاعات کشورمان و مناطق دیگر جهان باید به سراغ کشورهایی بریم که به سرویس‌ها و خدمات ایرانی نیاز دارند وگرنه تجارت فناوری با کشورهای اروپایی کار بسیار مشکلی است.

آنا: لطفاً کمی بیشتر در مورد اهمیت شبکه ملی اطلاعات در توسعه صنعت فناوری اطلاعات و اقتصاد دیجیتال توضیح دهید.

مطهری شریف: تصور کنید قصد داریم شبکه‌ای از خدمات حمل‌ونقل کالا را در کشور راه‌اندازی کنیم ولی جاده‌ای برای تردد وسایل نقلیه وجود نداشته باشد قطعا نمی‌توانیم در چنین وضعیتی به هیچ کدام از اهداف تعیین شده دست پیدا کنیم. شبکه ملی اطلاعات در صنعت فناوری اطلاعات به منزله همان جاده است. اگر می‌خواهیم از کارشکنی‌های غرب و قطع سرویس‌های بین‌المللی برای کاربران داخلی جلوگیری کنیم باید شبکه‌ای داشته باشیم که کنترل آن در دست خودمان باشد. وقتی ابزارهای بومی برای برقراری ارتباط با کشورهای همسایه را در اختیار داشته باشیم دیگر برای تجارت در حوزه فناوری اطلاعات به اینترنت جهانی نیاز نداریم. در شرایطی که شبکه مستقیم انتقال داده بین ایران، افغانستان و عراق برقرار شود حتی اگر آمریکا تمامی خدمات خود را قطع کند بازهم آسیبی به ارتباطات کشورها وارد نخواهد شد.

اگر می‌خواهیم از کارشکنی‌های غرب و قطع سرویس‌های بین‌المللی برای کاربران داخلی جلوگیری کنیم باید شبکه‌ای داشته باشیم که کنترل آن در دست خودمان باشد.

کشورهای چین و روسیه تجربه خوبی در زمینه راه‌اندازی و به‌کارگیری شبکه ملی اطلاعات دارند ولی هنوز از تجربه‌های آن‌ها در داخل کشور استفاده نشده است. ایران به عنوان یکی از قدرت‌های غرب آسیا ضمن راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات امکان اجرایی کردن پروژه‌های مشترک زیادی را با چین و روسیه دارد. همکاری با این کشورها از لحاظ تئوری و آموزشی مزیت‌های زیادی برای مهندسان ایرانی دارد و امکان استفاده از زیرساخت‌های پیشرفته شبکه‌ای امن را مهیا می‌سازد. این شبکه نسبت به شبکه جهانی استقلال کامل دارد و بستر لازم برای ایجاد اینترنت فرامنطقه‌ای است.

انتهای پیام/۴۱۴۴/