آنا گزارش می‌دهد؛
استفاده از فناوری برای تامین منابع غذایی/ شبیه‌سازی حیوانات سکوی پرشی برای اصلاح نژاد دام‌ها
دانشمندان ایرانی با استفاده از فناوری اصلاح نژادی در حال ایجاد دام‌هایی هستند که میزان گوشت‌آوری و شیردهی بالایی دارند. این امر نقش مهمی در تأمین منابع غذایی ایفا می‌کند.
گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا، پژوهشگاه رویان در سال ۱۳۸۵ نخستین گوسفند، در سال ۱۳۸۸ نخستین بز و نخستین گوساله را شبیه‌سازی کرد و بدین‌ترتیب ایران به نخستین کشور در خاورمیانه تبدیل شد که موفق به کسب دانش فنی شبیه‌سازی حیوانات شده بود. این دستاورد زمانی رقم خورد که فناوری شبیه‌سازی حیوانات یکی از پیچیده‌ترین فناوری‌های زیستی در جهان به شمار می‌رفت. با این حال محققان ایرانی تنها به این دستاورد قانع نشدند و شروع به استفاده از نتایج به دست آمده از شبیه‌سازی‌ها در حوزه‌های کاربردی دیگر مانند اصلاح نژادی حیوانات کردند.
کاربرد علم شبیه‌سازی؛ از اصلاح دام تا تولید دارو
شبیه‌سازی حیوانات در زمینه‌های مختلفی از جمله تولید دام و طیور با ژن اصلاح‌شده، تکثیر گونه‌های در حال انقراض و تولید داروهای جدید کاربرد دارد. معمولاً تعداد ماده‌های بارور در گونه‌های در حال انقراض محدود است، بنابراین می‌توان جنین آنها را در رحم گونه‌های مشابه شبیه‌سازی کرد، محققان ایرانی با استفاده از علم شبیه‌سازی موفق شدند یک قوچ وحشی را در رحم یک گوسفند شبیه‌سازی کنند، بدین‌ترتیب ایران تبدیل به چهارمین کشور آسیایی شد که یکی از گونه‌های در معرض انقراض را با شبیه‌سازی تولید کرده است.
بیشتر بخوانید:
حل مشکل کاهش جمعیت در رویان با درمان زوج‌های نابارور/ منتظر قطار ایران‌ساخت مترو باشید
یکی دیگر از کاربردهای شبیه‌سازی تولید حیوانات تراریخته برای ایجاد داروهای نوترکیب است. بدین‌ترتیب محققان می‌توانند حیواناتی تولید کنند که شیرشان حاوی انسولین برای درمان دیابت یا فاکتور انعقاد برای بیماران هموفیلی باشد. شنگول و منگول بزغاله‌های تراریخته‌ای بودند که با هدف تولید داروهای نوترکیب شبیه‌سازی شدند. اصلاح نژادی دام‌ها یکی دیگر از حوزه‌های کاربرد فناوری شبیه‌سازی است، این امر امکان ایجاد بهترین خصوصیات نژادی در دام می‌شود. بدین‌ترتیب می‌توان بز، گوسفند و گاوهایی با توانایی شیردهی و گوشت‌دهی بالا تولید کرد.
اصلاح نژاد دام چیست؟
اصلاح نژاد دام علم تثبیت ژن‌های موثر در تولید اقتصادی دام است. در این رشته دام‌ها و طیور برتر از نظر ژنتیکی انتخاب شده و به کمک روش‌های آمیزشی مناسب، دام و طیور برتر ایجاد می‌شود. اصلاح نژاد علمی کاربردی است که در کنار دانش ژنتیک مولکولی، کامپیوتر، اقتصاد و آمار افق نوینی در جهان پیدا کرده است. در اصلاح نژاد دام هدف شناسایی حیوانات دارای ظرفیت ژنتیکی بالاتر از میانگین جامعه و انتخاب آنها به عنوان والدین نسل بعدی است.
هدف نهایی در اصلاح نژاد دام به دست آوردن جانورانی است که سود بیشتری برای انسان داشته باشند. با استفاده از فناوری اصلاح نژاد می‌توان نسلی از جانوران با جثه بزرگ و فرآوری بیشتر را از جانورانی با جثه کوچک و فرآوری کم به دست آورد. علم اصلاح نژاد دام با تکیه بر دانش علم شبیه‌سازی ایجاد شده است، محققان ایرانی نیز با بهره‌گیری از دستاوردهای شبیه‌سازی موفق به اعمال اصلاح نژادی روی دام‌های سبک و سنگین شده‌اند.
استفاده از اصلاح نژاد برای بهبود دام‌های بومی
به گفته حمیدرضا طیبی، رئیس جهاد دانشگاهی؛ «فناوری شبیه‌سازی پایه‌ای برای تحقیقات علمی دانشمندان ایرانی شد و آن را وارد حوزه ژنتیک و اصلاح ژنتیکی کردند. در حال حاضر پژوهشگاه رویان در اصفهان با استفاده از فناوری شبیه‌سازی بزهای سانن و مورشیا را تکثیر می‌کند که قادر به تولید هفت کیلو شیر در روز هستند. بز سانن و موشیار بومی ایران نیستند و از کشورهای دیگر وارد می‌شوند. دام‌های سبک بوم ایران به علوفه خشک و آب و هوای گرم عادت دارند. منبع غذایی این دام‌ها به وفور در کشور پیدا می‌شود اما میزان شیردهی آنها کم است. با کمک اصلاح ژنتیک می‌تواند خصوصیات منفی دام (میزان شیردهی پایین) را به ویژگی‌های مثبت تبدیل کرد. با ایجاد تغییرات ژنتیکی می‌توان شیردهی دام‌های سبک بوم ایرانی را بهبود بخشید.»
بیشتر بخوانید:
بخش اعظمی از شیر و گوشت مصرفی از دام‌های سنگین تولید می‌شود. میزان چربی شیر دام‌های سنگین بوم ایرانی پایین است و به همین دلیل مشکلاتی در حوزه تولید کره وجود داشت. به همین دلیل محققان ایرانی به سراغ اصلاح نژاد دام‌های سنگین بوم کشور با استفاده از نژادهای برتر دنیا رفتند. بسیاری از دامداری‌های صنعتی و نیمه‌صنعتی در کشور گاوهای هولشتاین پرورش می‌دهند که میزان چربی شیرشان دو درصد است. این در حالی است که در دنیا نژادهایی از گاو وجود دارد که نه‌تنها میزان چربی شیر بالایی دارند بلکه میزان شیردهی و گوشت‌دهی آنها نسبت به میزان علوفه‌ای که می‌خورند، به طور قابل‌توجهی زیاد است.
از تولید جنین باکیفیت گاو تا اصلاح نژادی گاومیش‌ها
شرایط آب و هوایی کشور و مشکلات دامداران در تولید نهاده‌های دامی باعث شد که محققان ایرانی به طور جدی وارد اصلاح نژاد دام‌های سنگین شوند. تعدادی گاو ماده از نژادهای مرغوب وارد کشور شده که محققان از آنها ۶۰ تا ۷۰ تخمک در سال می‌گیرند، این تخمک‌ها با بهترین اسپرم‌های این نژاد تزویج شده تا درنهایت یک جنین باکیفیت بسیار بالا تولید شود. در مرحله بعدی این جنین وارد رحم گاو حامل می‌شود. این روش در مقایسه با روش‌های سنتی و طبیعی سرعت بیشتری دارد و محققان ایرانی نیز به دنبال توسعه تکنیکی بودند که اصلاح نژادی را با سرعت بالایی انجام دهد.
بیشتر بخوانید:
رویان تنها محدود به ناباروری و جنین نیست/ همدلی و تلاش جهادی منجر به پیشرفت رویان شد
به گفته طیبی؛ «از سوی دیگر استفاده از این روش باعث صرفه‌جویی در هزینه‌ها می‌شود چراکه جنین‌های مرغوب دام بین ۵۰۰ تا هزار یورو قیمت دارند. این در حالی است که جنین تولید شده به دست محققان ایرانی حدود ۸۰ یورو هزینه دارد. در حال حاضر از این فناوری برای اصلاح و تولید نژادهای مرغوب شتر در کشور استفاده می‌شود چراکه باتوجه به شرایط آب و هوایی کشور ممکن است در آینده برای تأمین گوشت و محصولات لبنی به حیواناتی مانند شتر نیاز داشته باشیم. شترها اغلب از علوفه خَشَبی تغذیه می‌کنند که همان خار و خاشاک است. ایجاد نژادی از شترها با شیردهی و گوشت‌دهی بالا می‌تواند نگرانی در خصوص تأمین منابع غذایی در آینده را برطرف کند.»
محققان ایرانی همچنین در حوزه اصلاح نژاد گاومیش‌ها نیز فعالیت دارند، این حیوانات مقاومت بالایی در برابر بیماری‌ها و تغییرات دمایی دارند و از سوی دیگر گوشت‌آوری بالایی دارند و میزان چربی شیرشان نیز بالاست. اصلاح نژاد گاو سیستانی نیز در دستور کار دانشمندان پژوهشگاه رویان قرار دارد، این گاو از علوفه خشک تغذیه می‌کند و گوشت‌آوری مناسبی دارد اما چربی شیر آن پایین است. محققان قصد دارند با استفاده از اصلاح نژادی، مشکل شیر کم‌چرب این گونه را حل کنند. تمام تلاش‌ها و فعالیت‌های پژوهشگران ایرانی در حوزه اصلاح نژادی با هدف تأمین منابع غذایی مناسب برای نسل‌های آتی این مرز و بوم انجام می‌شود.
انتهای پیام/۴۰۲۱/
انتهای پیام/
توسط متخصصان یک شرکت دانش‌بنیان؛
گیرندههای نقشهبرداری ماهوارهای تولید شد
آیا تاکنون مجله علمی نظر شما را جلب کرده است؟