نخستین پیش‌همایش ملی علوم انسانی و حکمت اسلامی شاخه علوم اقتصادی برگزار شد

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا از روابط عمومی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب، نخستین پیش همایش ملی علوم انسانی و حکمت اسلامی شاخه علوم اقتصادی با حضور دکتر آقامیری، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان تهران؛ دکتر خسرو پناه، معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی، در روز یکشنبه ششم تیرماه ۱۴۰۰ به میزبانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب برگزار شد.

بر اساس این گزارش در نشست صبح این پیش همایش که به‌صورت حضوری و مجازی در سالن شیخ بهایی واحد تهران غرب برگزار شد.

پروین داداندیش، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب در بخش نخست سخنان خود گفت: واحد تهران غرب یکی از جوان‌ترین واحدهای دانشگاهی استان تهران است که ۱۵ سال سابقه فعالیت دارد، به همین دلیل دارای اساتید جوان و با انگیزه است.

وی خاطرنشان کرد: در دو سال گذشته که جناب آقای دکتر خسرو پناه در سمت معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی منصوب شده‌اند، به دنبال تحول در حوزه علوم انسانی و هنر هستند، ایشان می‌توانند از کمک این اساتید جوان و با انگیزه استفاده کنند.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب با اشاره به دغدغه علوم انسانی در دانشگاه‌های کشور افزود: ما به دنبال این هستیم که علوم انسانی در دانشگاه‌های کشور وابسته به علوم انسانی خارج از کشور و وابسته به تئوری‌ها و برنامه‌های غرب نباشد. همچنین علوم انسانی بتواند اسلامی باشد و اصول و ارزش‌های اسلامی در دانشگاه‌ها تدریس شود.

داداندیش در ادامه سخنان خود با تبیین اهداف برگزاری این همایش‌ها تأکید کرد: خوشبختانه از دو سال گذشته برنامه‌های خاصی در خصوص تعالی علوم انسانی که به‌منظور روزآمدی و کارآمدی علوم انسانی و حکمی سازی است انجام شده است. این پیش همایش و سلسله همایش‌هایی که تا آبان ماه برگزار خواهد شد در همین راستا است. ۱۳ دانشگاه در کل کشور، مسئولیت شاخه‌ها و محورهای این همایش را بر عهده دارند، که دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب افتخار دارد، میزبان همایش حکمت اسلامی و علوم انسانی در شاخه علوم باشد. درواقع پیش همایش‌ها به‌منظور آمادگی اساتید و دانشجویان برای ارائه مقالات بهتر، برگزار می‌شود، که با توجه به حضور ۱۸ هزار دانشجو در ۱۰۶ رشته دانشگاهی که بیش از ۲ هزار نفر آن در تحصیلات تکمیلی شاغل به تحصیل هستند و از این میان ۲۵۰ نفر دانشجوی دکتری هستند، این یک ظرفیت و پتانسیل خوبی است که می‌تواند منشأ اثر باشد و به تحول در حوزه علوم انسانی و هنر به معاونت مربوطه کمک کند.

در ادامه مراسم، محمودرضا آقامیری، دانشگاه آزاد اسلامی استان تهران ضمن تبریک میلاد باسعادت امام رضا (ع) گفت: از خانم دکتر داداندیش تشکر می‌کنم که واحد تهران غرب مجری اولین جلسات در زمینه علوم انسانی و شاخه‌های مختلف آن است.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان تهران و واحد تهران مرکزی افزود: فاصله علم اقتصاد متعارف، حکمت عملی، تمرکز بر حکمت نظری در علم اقتصاد، اثرات آن‌ها بر اخلاق و عقلانیت دارد چگونه است و غلبه کدام‌یک از این‌ها بر علم نظری و اقتصادی ما حاکم است. اینجانب چون تخصصی در این زمینه ندارم و اساتید حاضر متخصص این رشته هستند، تصمیم گرفتم به‌عنوان یک شهروند مطالبه گری کنم.

وی خاطرنشان کرد: چهل سال است که بحث علوم انسانی را داریم و اصرار داریم تکلیف خودمان را با علوم انسانی مشخص کنیم. مقام معظم رهبری (مدظله العالی) به‌عنوان یک اندیشمند در این چند سال دائماً بر روی بحث علوم انسانی و داشته‌های خودمان در این بحث تأکید داشتند، ولی متأسفانه نه در شورای عالی انقلاب فرهنگی و نه در جای دیگری این اثر دیده نشد. شاید اولین جایی که این مسئله در حال شکل گرفتن است در دانشگاه آزاد اسلامی است که یک معاونت برای آن تشکیل شده است. تشکیل معاونت علوم انسانی نعمتی است که به این مسیر بها داده است.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان تهران ضمن توصیه شروع جلسات علمی با سخنرانی علمی تأکید کرد: مشکلی که ما داریم این است که باید رابطه‌ای مشخص میان اقتصاد اسلامی با واقعیت‌های جامعه به وجود بیاید. ما به‌عنوان شهروند نمی‌دانیم با کدام فرمول عمل کنیم، بانک‌ها بر کدام اصل کار می‌کند، اقتصادمان بر کدام پایه کار می‌کند. آن مطالبه گری که ما از دانشمندان علم اقتصاد اسلامی داریم این است که این مبانی برای ما مشخص شود. در یک سیستم، از سیستم‌های غربی تبعیت می‌کنیم و پایه‌های علوم انسانی ما بر اساس مبانی غربی است. امثال این جلسات می‌تواند کمک کند تا این سؤالات پاسخ داده شود، رابطه‌ها کشف شود، مبانی آن گفته و مسیر باز شود. اگر مبانی وجود ندارد آن‌ها را پیدا کنیم و آن‌ها را رشد و گسترش دهیم.

بر اساس این گزارش خسروپناه به‌عنوان سخنران دیگر این مراسم، با تشکر از دانشگاه آزاد اسلامی استان تهران و واحد تهران غرب در بخشی از سخنان خود تصریح کرد: در آیه ۲۶۹ سوره بقره اشاره شد؛ هر کسی بخواهد به او «حکمت» عطا می‌کنیم. این آیه تأکید دارد، حکمت یک سویش، خیر کثیر و سوی دیگر آن اولی الالباب است؛ یعنی صاحبان لوح حکمت نصیبشان می‌شود. اگر حکمت نصیبشان شد، خیر کثیر عاید آن‌ها می‌شود. صاحبان لوح در قرآن یعنی عقل خالص، اگر کسی از عقل خالص برخوردار باشد به تعبیر قرآن اولی الالباب است. عقل خالص یعنی کسی که بتواند چهار ساحت عقل یعنی عقل نظری، عقل عملی، عقل معاش و عقل معاد را با هم جمع کند. اگر این چهار عقل با هم جمع شود در این حالت می‌شود اولی الالباب و حکمت نصیبش می‌شود.

معاون علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی افزود: حکمت یعنی علم مبتنی بر این چهار عقل که قطعاً علم نافع است و خیر کثیر دارد و علم محکمی هم هست. آن وقت ریشه‌ها و مبانی علوم حکمی همان مبانی فلسفی است لذا در حکمت اسلامی مباحثی مثل هستی شناسی، معرفت شناسی، انسان شناسی و ارزش شناسی مطرح است. بنابراین وقتی گفته می‌شود حکمت اسلامی و علوم اقتصادی، منظور از حکمت یعنی مبانی حکمی، مبانی هستی شناختی، مبانی معرفت شناختی، مبانی ارزش شناختی، مبانی انسان شناختی و زمانی که انسان این مبانی را مشخص کرد بر علوم اقتصادی تأثیرگذار است.

دکتر خسروپناه با اشاره به علوم گفت: وقتی از علوم صحبت می‌شود یعنی علم اقتصاد صرفاً یک علم نیست بلکه از علوم مختلفی برخوردار است. فلسفه اقتصاد، مکتب اقتصادی یا ایدئولوژی اقتصادی، علوم مبتنی بر عقل و تجدید بحث در حوزه اقتصاد است مانند اقتصادسنجی، جغرافیای اقتصادی، سیاست اقتصادی یا اقتصاد سیاسی و بعضی از پدیده‌های اقتصادی که با عقل و تجربه کشف می‌شوند.

وی افزود: بحث دیگری که از سال ۱۹۸۰ در دنیا مطرح شده است بحث حکمرانی نوین اقتصادی بوده است. مبانی حکمی در همهٔ علوم تأثیرگذار است. در اقتصاد، سؤال ما از شما این است که تعریف شما از انسان چیست و انسان کیست؟ آیا یک موجود تک ساحتی یا چند ساحتی است؟ اگر انسان را فقط یک موجود ماتریالیستی بدانید، روابط اقتصادی هم ماتریالیستی است. اما اگر ساحت ملکوتی و معنوی برای انسان قائل بشوید، طبیعتاً در بحث‌های معیشت و اقتصاد به مقوله معنویت و ملکوت انسان هم توجه داده می‌شود. اینکه خداوند سبحان تأکید می‌کند که انسان طعامش حلال باشد یا حرام نباشد برای این است که طعام حرام نظام اقتصادی را بهم میزند و باعث می‌شود با مردم صادق نباشند و دروغگو باشند و قطعاً اقتصادی حرام‌ خواهند داشت و به معیشت او و معیشت جامعه هم آسیب میزند. در قرآن آمده است که ربا مقابلهٔ با خداست و در جامعه‌ای که اقتصاد آن و فعالیت اقتصادی آن ربوی باشد، مقابلهٔ با خداست. مبانی فلسفی در باب هستی، معرفت و انسان در اقتصاد تأثیرگذار است، لذا فلسفهٔ اقتصاد می‌تواند رویکرد حکمی، با انواع فلسفه‌ها داشته باشد. الآن صحبت ما این است و تأکید داریم که همان‌طور که فلسفه اقتصاد با رویکردهای مختلف است بیاییم فلسفه اقتصاد با رویکرد حکمت اسلامی داشته باشیم، یعنی در کنار آن‌ها این رویکرد را هم دنبال کنیم.

خسرو پناه در بخش دیگری از سخنان خود گفت: مکتب و ایدئولوژی‌های موجود، همه ایدئولوژی‌های اجتماعی هستند که نگاهشان به جامعه، به فقر، به عدالت، آزادی، دولت حداقلی، دولت حداکثری است. اینجا سؤال این است بر اساس حکمت اسلامی نظریه حکمت اسلامی در باب عدالت، آزادی و … چیست. در حکمت اسلامی دولت نه دولت حداقلی لیبرالیست‌هاست و نه دولت حداکثری سوسیالیست‌هاست. دولت در اسلام یعنی پیوند امت و امامت است یعنی ولایت است که در اقتصاد تأثیرگذار است. در نهایت حکمت اسلامی بر علم اقتصاد که علمی تجربی و عقلی است تأثیر می‌گذارد. علوم اقتصادی مبتنی بر پارادایم‌های علوم انسانی است و دقیقاً پارادایم‌ها مبتنی بر قوانین فلسفی هستند، لذا حکمت اسلامی می‌تواند پارادایمی ایجاد کند که بتواند بر نظریه علم اقتصادی تأثیرگذار باشد و در نهایت، حکمت اسلامی می‌تواند بر حکمرانی اقتصادی تأثیر داشته باشد. سیاست‌گذاری و تنظیم گری اقتصادی دقیقاً مبتنی بر مبانی ارزشی است. بنابراین پیوند وسیع ایجابی بین حکمت اسلامی و علوم وجود دارد. امیدوارم در این باب مقالات زیادی را بتوانیم داشته باشیم.

بر اساس این گزارش در بخش بعدی پیش همایش، نشست اول با موضوع حکمت اسلامی و جریان شناسی اقتصاد اسلامی، با تأکید بر بانکداری اسلامی برگزار شد. در آغاز این نشست، محمد نعمتی به‌عنوان دبیر جلسه، طرح موضوع کرد و پس از آن غلامرضا مصباحی‌مقدم و حجت‌الاسلام محمد مادر شاهی به بیان و نقد نظرات پرداختند.

در نشست بعدازظهر که با عنوان حکمت اسلامی و نقش دولت در اقتصاد، با تأکید بر معیارهای دولت اسلامی به‌صورت مجازی برگزار شد، نخست عباس علوی راد به‌عنوان دبیر جلسه به بیان وضع موجود پرداخت و پس از آن حجت‌الاسلام کمیل قنبرزاده و حسین عیوضلو به نقد و بررسی دیدگاه‌های یکدیگر پرداختند.

انتهای پیام/۴۰۴۰/