رویداد نقد «یادگیری در فضای مجازی و راه‌حل‌های آن» چرا مطرح شد؟

به گزارش خبرنگار حوزه فرهنگ گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، دو ماه پیش بود که شورای عالی انقلاب فرهنگی براساس گزارشات واصله از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و وزارت آموزش و پرورش به این جمع‌بندی رسید که انتقال آموزش‌های دانشجویان و دانش‌آموزان به فضای مجازی در طول دوره یکسال و چند ماهه کرونا موجب افت کیفیت آموزش‌ها شده است.

در این زمینه منصور کبگانیان، قائم مقام شورای عالی انقلاب فرهنگی در گفت‌وگو با آنا گفت: در اینکه حفظ سلامت جامعه اولویت است شکی نیست. اما این حقیقت این که کیفیت آموزش با انتقال آن به فضای مجازی افت کرده به همه ثابت شده است. این آسیب هم متوجه آموزش عالی و هم متوجه مدارس است و گاه استادان و آموزگاران در انتقال مفاهیم بنیادی و اساسی در فضای مجازی دچار مشکل می‌شوند. این می‌تواند موضوع تاثیرات مخربی بر آینده تحصیلی دانشجو و دانش‌آموز بگذارد.

قائم مقام شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به نتایج آزمون بین‌المللی تیمز و پرز آموزش و پرورش افزود: این آزمون نشان می‌دهد که آموزش در ایران در سال گذشته بسیار افت کرده است. البته شدت این آسیب در آموزش عالی کمتر است اما از کنار آن هم نباید بی‌تفاوت گذشت. افت کیفیت آموزش در دوران کرونا را باید به حداقل رساند و نباید تصور شود بسط زندگی در فضای مجازی دارای آسیب‌های فرهنگی نیست.

کبگانیان هشدار داد : اگر آمار سال ۲۰۲۱ منتشر شود بعید نیست با افت بیشتر آموزشی در ایران مواجه نشویم. لذا لازم است با هم‌ فکری و چاره‌اندیشی نهادها و مسئولان دست اندر کار، از شدت این آسیب‌ها کاست.

همچنین روانشناسان و متخصصان تعلیم و تربیت علت افت میزان یادگیری در فضای مجازی را عوامل متعددی می‌دانند. یک مورد نبود نظم و ترتیب در فرآیند یادگیری مجازی است و هر چیزی به علت نبود دانش‌آموز یا دانشجو در فضای واقعی محیط آموزشی می‌تواند تمرکز او را مختل کند. یادگیری استفاده از گوشی، تبلت یا لب‌تاب در سنین پایین دانش‌آموزان از حالت استفاده برای یادگیری خارج می‌شود و جذابیت‌های فضای مجازی و پلت فرم‌هایی چون اینستاگرام اغلب وقت و فضای ذهنی آنها را تصاحب می‌کند و در طول مدت کلاس‌های درس مجازی ذهن دانش‌آموز جای دیگری است. اگرچه این آسیب در سنین بالا و دانشجویی بسیار کمتر است اما نمی‌توان منکر وجود آن شد.

مورد دیگر وضعیت فیزیکی دانشجو یا دانش‌آموز زمان حضور در کلاس است. اغلب به صورت دراز کشیده و خواب آلوده یا لم داده بر مبل و صندلی در کلاس‌ها حضور می‌یابند یا تنها در ابتدا و انتهای جلسه حضور و غیاب انجام می‌شود و استاد یا آموزگار در طول جلسه دانشجو و دانش‌آموز را به کنش، تحلیل و پاسخگویی وا نمی‌دارند لذا ما بین ابتدا و انتهای کلاس درس، فضا برای غیبت از کلاس و عدم توجه فراهم می‌شود. راست نشستن در هنگام گوش دادن به درس و مطالعه اهمیت زیادی دارد که ادراک بهتر و نیز فکر کردن و یادگیری از سرعت و عمق بیشتر برخوردار می‌شود. دانستن این نکات می‌تواند به دانشجو و دانش‌آموز کمک کند، در هر شرایطی سر و بدنش را در شرایط بهتر قرار بدهد.

از سویی آرام بودن فضای آموزش به یادگیری کمک می‌کند اما در خانه که محل رفت و آمد اقوام و زیست دیگر اعضای خانواده که محصل نیستند، است، نمی‌توان انتظار فضای آرام و یکدست و بدون تنش را داشت و محرک‌های درونی و بیرونی فرآیند یادگیری را مختل می‌کنند.

در مقاطع بالاتر تحصیلی و آموزش عالی امکان انتقال پیچیدگی مفاهیم درسی کمتر وجود دارد و تا دانشجو در آزمایشگاه و کارگاه آن را امتحان و از نزدیک تجربه نکند نمی‌تواند آن را بیاموزد. ضعف در کیفیت ارتباطات اینترنتی در برخی مناطق کشور، کمبود سرعت و پوشش خدمات اینترنتی، بالا بودن هزینه‌های خدمات اینترنتی و محدودیت‌های موجود در استفاده از نرم‌افزارها و شبکه‌های اجتماعی خارجی و نیز آشنایی کم برخی استادان با آموزش‌های الکترونیکی از جمله برخی موانع موجود در این آموزش‌ها بوده است.

خاکی‌صدیق، معاون آموزشی وزارت علوم درباره اقدامات این وزارت برای تقویت آموزش در فضای مجازی در فروردین ۱۳۹۹ گفت: تشکیل کارگروه تخصصی آموزش‌های الکترونیکی، نشست تصمیم‌گیری درباره فعالیت آموزشی دانشگاه‌ها با حضور معاونان آموزشی دانشگاه‌های مستقر در تهران، صدور بخشنامه به دانشگاه‌ها برای توجه به آموزش‌های غیرحضوری، اقدام برای بهره‌مندی دانشگاه‌ها از ترافیک رایگان، پیگیری برای تقویت زیرساخت‌ها در دانشگاه‌ها، گزارش‌گیری از دانشگاه‌ها، مشارکت در نشست وزرای علوم کشورهای درگیر کرونا، صدور بخشنامه برای افزایش سقف مجاز آموزش الکترونیکی در دانشگاه‌ها، ارسال نمونه‌ای از تجارب موفق دانشگاهی برای دیگر دانشگاه‌ها وارائه نظرات پیشنهادی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به ستاد ملی مبارزه با کرونا از دیگر اقدامات این معاونت در خصوص مبارزه با شیوع کرونا بوده است.

دانشگاه آزاد اسلامی نیز با طرح‌هایی به ساماندهی و یکپارچه‌سازی فعالیت‌های این دانشگاه در فضای مجازی اقدام کرد و سامانه‌های وادانا، آموزشیار، پژوهشیار، دانشجویار به صورت یکپارچه و شبکه‌ای در این دانشگاه راه‌اندازی شد.

در عین حال دکتر طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی معقتد است این عرصه هنوز به نیاز مخاطبان و کاربران پاسخ درخور نداده است و با اشاره به تغییرات فضای دانشگاه در دوران کرونا خطاب به دانشجویان گفت: محیط دانشگاه و فضای آموزشی پس از شیوع کرونا دچار تغییرات اساسی شده و امروز محیط علم دو ساحتی شده است، بنابراین اگر درک درستی از این تغییرات نداشته باشیم، نمی‌توانیم به نیازهای امروز جوانان پاسخ دهیم. حال سوال این است که تشکل‌ها و انجمن‌های علمی و دانشجویی چه نقشی در این فضای دو ساحتی دارند؟ اگر ما برای این فضا طرح و برنامه ریزی نداشته باشیم، دیگران برای ما برنامه‌ریزی خواهند کرد.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با طرح پیشنهاد راه‌اندازی «رویداد نقد یادگیری در فضای مجازی و راه‌حل‌های آن»، از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی خواست تا درباره نکات مثبت و منفی آموزش در فضای مجازی و شیوه‌های این سبک آموزش، هم‌اندیشی و همفکری داشته باشند و نتیجه را به سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی اعلام کنند.

می‌توان گفت در مسائل نو به نویی که جامعه با آن درگیر می‌شود و راهکار و پاسخ کاملی هم برای آن وجود ندارد علاوه بر استفاده از تجربه و داشته‌های گذشته می‌توان ایده‌های جدید را به شور و گفت‌وگو و تدقیق گذاشت و راهکارهای جدید را از میان آنها کسب کرد.

انتهای پیام/ ۴۱۶۲/