دانشگاه مسئله‌محور موجب تحقق وحدت حوزه و دانشگاه می‌شود/ تبیین 4 کاستی‌ در اتحاد دو نهاد علمی کشور

به گزارش خبرنگار حوزه آموزشی و پژوهشی گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، وحدت حوزه و دانشگاه در طول تاریخ همیشه موجب پیشرفت و رشد کشور شده و بیانگر ثمرات فراوان علم و دین برای جامعه است. دوران طلایی اسلام نیز که از قرن هشتم تا سیزدهم میلادی به طول انجامید تجلی وحدت علم و دین بود.

۲۷ آذر به‌عنوان روز وحدت حوزه و دانشگاه شناخته می‌شود و این روز سرآغازی‌ است بر هفته وحدت حوزه و دانشگاه. گروه دانشگاه خبرگزاری آنا قصد دارد همزمان با این هفته سراغ شخصیت‌هایی برود که هم در امر حوزه اطلاعات کاملی دارند و هم با ساختار دانشگاه آشنا هستند؛ تا از این طریق نگاهی حول این وحدت ارزش‌آفرین داشته باشد.

در همین راستا با حجت‌الاسلام والمسلمین سعید کرمی، مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران به گفتگو نشسته‌ایم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.

حجت‌الاسلام والمسلمین سعید کرمی، دانش‌آموخته حوزه علمیه قم، دانشجوی دکتری مدرسی معارف اسلامی گرایش انقلاب اسلامی در دانشگاه علامه طباطبایی و تاکنون چند مقاله و کتاب نیز منتشر کرده است. وی هم‌اکنون مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران است و همزمان مدیریت گروه معارف اسلامی دانشگاه را نیز برعهده دارد.

حجت‌الاسلام والمسلمین کرمی قبل از حضور در نهاد مقام معظم رهبری در دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران، مدیرکل فرهنگی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌های کشور بود.

بیشتر بخوانید:

حوزویان و دانشگاهیان در تعالی علوم انسانی نقش مؤثری دارند/ ۳ نقش مهم دانشگاه برای حکمی‌سازی علوم انسانی

وحدت حوزه و دانشگاه صرفاً با تبادل استاد و برگزاری مراسم نمادین محقق نمی‌شود

آنا: برای تحقق وحدت حوزه و دانشگاه چقدر موفق بوده‌ایم؟

حجت‌الاسلام والمسلمین کرمی: در طول چهار دهه گذشته، به برکت انقلاب اسلامی تحولات خوبی برای همگرایی و وحدت حوزه و دانشگاه اتفاق افتاده است اما به نظر می‌رسد بسیاری از این تحولات در قالب و ظاهر رقم خورده و نتوانسته‌ایم به یک نسخه عملیاتی و الگوی عملی در این موضوع دست پیدا کنیم.

وحدت حوزه و دانشگاه صرفاً با تبادل استاد، برگزاری مراسم نمادین و... محقق نمی‌شود. باید طرفین به این باور برسند که برای رسیدن به ساختن آینده و اعتلای همه‌جانبه کشور  باید هم‌افزایی محتوایی رقم بخورد و هرکدام خود را به بهره‌برداری از محصول فکر و تجربه دیگری نیازمند بدانند؛ شرایط امروز خوب است و به‌ویژه در سال‌های اخیر شاهد درک اولویت وحدت حوزه و دانشگاه از سوی برخی بزرگان و یا نهادهای علمی حوزوی و دانشگاهی هستیم اما قطعاً تا نقطه مطلوب فاصله زیادی داریم.

حوزه و دانشگاه دو بال علم و فرهنگ کشور هستند

حوزه و دانشگاه با توجه به رسالتی که بر دوش دارند، به منزله دو بال علم و فرهنگ کشور هستند که نبود هر یک می‌تواند موجب ناکارآمدی نسبی دیگری شود چرا که حوزه و دانشگاه مکمل یکدیگر هستند؛ بدین معنا که کارکرد هر کدام می‌تواند به افزایش توانمندی دیگری بینجامد.

 تبیین 4 کاستی‌ در وحدت حوزه و دانشگاه
آنا: کاستی‌های احتمالی وحدت حوزه و دانشگاه چیست؟

حجت‌الاسلام والمسلمین کرمی: چند عامل مهم باعث عدم تحقق آرمان بزرگ وحدت حوزه و دانشگاه شده است. مهم‌ترین عامل این است که برای بزرگان و اندیشمندان حوزه و دانشگاه، موضوع وحدت اولویت نداشته و هیچوقت به‌عنوان یک مسئله به آن نگاه نشده است. هر از گاهی سخنی از ضرورت وحدت و همگرایی این دو به میان آمده اما چون عزم جدی و دغدغه متولیان و اهالی حوزه و دانشگاه پای کار نیامده لذا اتفاق جدی نیفتاده است.

عامل مهم دیگر تبیین نشدن مفهوم این وحدت است. هنوز در فهم اولیه بدنه حوزه و دانشگاه در مورد این وحدت چالش داریم. تا زمانی که این تبیین و فهم مشترک اتفاق نیفتد ماجرا ادامه دارد.

اندیشمندان دانشگاهی و حوزوی در مرحله نظریه‌پردازی گرفتار شده‌اند

عامل مهم دیگری که در طول سالیان گذشته مانع تحقق وحدت حوزه و دانشگاه شده این است که اندیشمندان صاحب‌نظر در این حوزه در مرحله نظریه‌پردازی گرفتار شده‌اند و کارها فرسایشی شده است. تا زمانی که در دل پروژه‌های مشترک و عملیاتی این موضوع دنبال نشود، شهد آن توسط حوزویان و دانشگاهیان چشیده نشود و در مرحله تئوری و نظریه باقی بماند تحولی نخواهیم داشت.

هنوز هم‌افزایی مطلوب بین حوزه و دانشگاه ایجاد نشده است

یکی دیگر از موانع اتحاد، این است که هر کدام از دو نهاد حوزه و دانشگاه قلمرو و حیطه خاصی برای خود مشخص کرده که به‌نوعی طرف مقابل را از ورود به گستره قلمرویی خود منع می‌کند. به‌گونه‌ای که هر یک از این دو نهاد علمی می‌گوید هر کسی کار خود را انجام دهد و به دیگری کاری نداشته باشد؛ متأسفانه هنوز آن هم‌افزایی مطلوب بین این دو نهاد و مرکز علمی کشور ایجاد نشده تا هر کدام بیایند و مکمل دیگری باشند.

شهید فخری‌زاده معتقد بود فلسفه اسلامی می‌تواند در حوزه فیزیک راهگشا باشد

شهید فخری‌زاده، فخر دانشگاه و الگوی دانشگاهی متعهد، متدین و مرتبط با حوزه علمیه بود؛ دغدغه وحدت حوزه و دانشگاه را سال‌ها دنبال و دائم هم طرح می‌کرد. تحصیلات فیزیک داشت اما با حوزویان نشست و برخاست داشت، در بخش فلسفه معتقد بود که فلسفه اسلامی می‌تواند حتی در حوزه فیزیک راهگشا باشد. همچنین تأکید داشت که فلسفه اسلامی باید به کمک فیزیک بیاید و این دانش را پربار کند.

در بسیاری از شاخه‌های مختلف علمی حوزوی و دانشگاهی می‌توان زمینه بهره‌گیری از تجارب و یافته‌های طرف مقابل را فراهم کرد اما تا به‌حال توفیق چندانی نداشته‌ایم.

لزوم استفاده از ظرفیت دانشگاه مسئله‌محور برای تحقق وحدت حوزه و دانشگاه

آنا: رویکرد دانشگاه مسئله‌محور در تحقق وحدت حوزه و دانشگاه چقدر مؤثر است؟

حجت‌الاسلام والمسلمین کرمی: یکی از آفت‌های وحدت حوزه و دانشگاه، پرداختن صرف به مباحث نظری فرسایشی و گرفتار شدن در پژوهش‌های بی‌مصرف و بی‌حاصل است. یکی از راهکارهای ایجاد جذابیت در این مسیر برای طرفین و همچنین عملیاتی کردن این ایده، تعریف برنامه عملیاتی و هم‌افزایی حوزه و دانشگاه برای اجرای برنامه‌های مشترک است. اینجاست که مسئله‌محوری به کار می‌آید.

باید از ظرفیت دانشگاه مسئله‌محور برای تحقق وحدت حوزه و دانشگاه استفاده کرد. اگر بتوانیم مسائل و چالش‌های مهم جامعه را مبنای همکاری‌ها قرار دهیم و با برنامه و نقشه مشترک به سراغ حل آن‌ها برویم، حل مسئله اتفاق خواهد افتاد و برای ادامه مسیر وحدت، دلگرمی و علاقه‌مندی ایجاد خواهد شد. در واقع یک اتفاق دو سر بُرد است که هم از خیر و برکت توجه به مسئله‌محوری، جامعه و کشور بهره خواهد برد و هم در عمل وحدت حوزه و دانشگاه رقم می‌خورد.

نقش مؤثر هیئت‌های اندیشه‌ورز حوزه و دانشگاه برای حل مسائل کشور

البته داشتن نقشه راه در این مسیر به همان اندازه مهم است که اصل مسئله اهمیت دارد. هیئت‌های اندیشه‌ورز و مجامع فکری حوزوی و دانشگاهی برای تهیه این نقشه راه و ارائه مهم‌ترین مسائل کشور باید نقش مؤثری ایفا کنند.

دانشگاه آزاد اسلامی می‌تواند در تحقق دانشگاه مسئله‌محور الگویی برای سایر دانشگاه‌ها باشد

آنا: رویکرد دانشگاه آزاد اسلامی را در رسیدن به دانشگاه حل مسئله چگونه ارزیابی می‌کنید؟
حجت‌الاسلام والمسلمین کرمی: بنده رویکرد جدید دانشگاه آزاد اسلامی و تیم مدیریتی آن را در مسئله‌محور کردن دانشگاه تحسین می‌کنم. دانشگاه آزاد اسلامی محصول انقلاب است و اینکه این محصول انقلاب، امروز توان دانشگاه و اهالی علم را پای اولویت‌ها و مسائل دانشگاه آورده خیلی مبارک و ارزشمند است. از طرفی این حرکت می‌تواند به الگویی برای همه مراکز علمی حوزوی و دانشگاهی تبدیل  شود.

وزارت علوم گرفتار روزمرگی شده و گاهی به بیراهه می‌رود

متأسفانه دستگاه‌های عریض و طویل سیاست‌گذاری در دانشگاه‌ها از جمله وزارت علوم و وزارت بهداشت، گرفتار روزمرگی و نوعی سردرگمی شده و حتی در برخی موارد به بیراهه می‌رود. ورود دانشگاه آزاد اسلامی به مسئله‌محوری و عرضه دستاوردهای این رویکرد می‌تواند تلنگری برای جامعه علمی کشور باشد و در این شرایط حیرت انگیز، چراغ راه شود.
انتهای پیام/۴۱۱۸/