بالا رفتن قیمت مواد خوراکی خطر سوء تغذیه را تشدید می کند/ یک وعده غذا، چند؟

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار، تورم سالانه در مرداد ماه سال جاری با ۰.۶ واحد کاهش به ۲۵.۸ درصد رسید از سوی دیگر نرخ تورم ماهانه نیز کاهشی حدود ۳ درصدی داشته و عدد ۳.۵ درصد را ثبت کرده است. با وجود کاهش تورم سالانه و ماهانه، این کاهش در سطح جامعه «احساس» نمی شود.

طی سال های اخیر تضعیف قدرت خرید خانوارها شدت گرفته به گونه ای که کاهش های گاه به گاه تورم نیز نتوانسته بر سفره خانوارها و کوچک شدن سبد خریدشان به خصوص برای کالاهای خوراکی تاثیر بگذارد و مشاهدات میدانی نشان می دهد، خانوارها نسبت به گذشته نه چندان دور، مواد غذایی کمتری خریداری می کنند.

با وجود اینکه مرکز آمار گزارش تازه ای در خصوص مصرف سرانه گوشت و مرغ منتشر نکرده اما آخرین آمار که مربوط به زمستان سال گذشته است، نشان می دهد «سرانه مصرف گوشت در خانوارهای کشور از ۶,۸ کیلوگرم در سال ۱۳۹۵ به ۵,۴ کیلوگرم در سال ۱۳۹۷ کاهش یافته است.».

هر چند برخی گزارش های غیررسمی نیز حاکی از حذف کم و بیش محصولات پروتیینی مانند گوشت و مرغ برای خانوارهای آسیب پذیر کشور است چراکه در این مدت که گزارش های رسمی از آن وجود دارد، گوشت قرمز با ۱۷۱ درصد افزایش قیمت از هر کیلو ۳۵ هزار تومان در فروردین ۹۵ به ۹۵ هزار تومان در اسفند ۹۷ رسید.

از سوی دیگر رییس انستیتو تحقیقات تغذیه ای و صنایع غذایی کشور نیز از فاصله ۱۳۴ کیلوگرمی سرانه مصرف محصولات لبنی و شیر در ایران نسبت به کشورهای توسعه یافته گفت.

با وجود اینکه دولت درصدد است با حمایت های نقدی و غیرنقدی کمبود مواد غذایی را حل کند اما سفره ها و سبد کالای مصرفی خانوارها از مواد غذایی مفید تهی شده و ادامه این روند سوءتغذیه در جامعه ایرانی را گسترش می دهد.

تخمین ها نشان می دهد هر وعده غذایی برای یک خانواده ۴ نفره با فرض استفاده از مواد خوراکی ارزان بین ۶ تا ۷۰ هزار تومان تمام می شود.

خرداد ماه سال جاری محمد قاسمی، سرپرست وقت مرکز پژوهش های مجلس در صحن مجلس خبر از افزایش حدود دو برابری خط فقر در تهران طی دو سال خبر داد. بر اساس صحبت های او، خط فقر در پایتخت از ۲.۵ میلیون تومان در سال ۹۷ به ۴.۵ میلیون تومان در اوایل سال ۹۹ رسیده است. این امر حکایت از افزایش ۸۰ درصدی خط فقر تنها در فاصله دو سال را دارد.

از سوی دیگر گزارش مرکز پژوهش ها نشان می دهد طی سال های ۹۴ تا ۹۷ نرخ فقر از ۱۷.۷ درصد به ۱۸.۴ درصد رسید. یعنی ۱۸.۴ درصد خانوارهای کشور در فقر مطلق زندگی می کنند و نیازمند کمک های دولت هستند. علاوه بر داده های داخلی، آمارهای صندوق بین المللی پول و سازمان ملل نیز گویای کاهش قدرت خرید و درآمد سرانه ایرانیان است.

بر این اساس درآمد سرانه ایرانی ها از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۹ با کاهشی ۷۲ درصدی از ۱۹ هزار و ۵۳۰ دلار به ۵ هزار و ۴۱۶ دلار رسید و از جایگاه ۶۳ در بین ۱۹۲ کشور به جایگاه صدم تنزل پیدا کرد.

کاهش درآمد سرانه آن هم در شرایطی که نرخ تورم بر مدار افزایشی است بر سرانه مصرف مواد غذایی تاثیر گذاشته که در نهایت باعث کوچک شدن سفره خانواده ها و عدم تغذیه مناسب می شود. روند افزایش قیمت ها سوءتغذیه شدید به خصوص برای نوزادان و کودکان را به دنبال خواهد داشت.

این امر زمینه ساز مشکلات جسمی فراوانی برای نسل های آینده نیز می شود. تورم سالانه ۲۵.۸ درصدی مرداد ماه نشان می دهد که هر خانوار برای خرید یک سبد یکسان از کالاها و خدمات نسبت به مرداد سال گذشته حدود ۲۶ درصد بیشتر هزینه کرده است.

این در حالی است که حقوق و دستمزد در سال جاری تنها ۲۱ درصد افزایش داشته است. مقایسه افزایش حقوق و دستمزد و تورم نشان می دهد که همچنان خلایی ۵ درصدی وجود دارد و افراد با وجود افزایش دستمزد ۵ درصد نسبت به سال قبل کمتر خرید می کنند یا خرید نمی کنند.

عمده ترین محصولات لبنی که در سبد خرید خانوارها وجود دارد، شیر، تخم مرغ و پنیر است. با استناد به گزارش های مرکز آمار، شاخص قیمتی کالاهای خوراکی و آشامیدنی این محصولات از مرداد ۹۷ تا مرداد ۹۹ افزایشی ۵۳ داشته و از ۱۸۰ واحد به ۲۷۶ واحد در سال جاری رسیده است.

این در حالی است که محصولات لبنی از مرداد سال ۹۸ تا سال جاری افزایش قیمتی به اندازه ۳۰.۲ درصد داشته است. هر چند در این بین برخی شرکت های لبنی بدون توجه به اخطارهای سازمان حمایت از مصرف کننده و برای پوشش هزینه های خود اقدام به افزایش قیمت کردند.

در آخرین اقدام نیز کارگروه تنظیم بازار مصوبه افزایش ۲۲ تا ۲۸ درصد محصولات لبنی را از تیر ماه سال جاری به صورت رسمی اعلام کرد تا علاوه بر افزایش قیمت محصولات در کارخانه، جهش دیگری نیز در قیمت این نوع محصولات به واسطه مصوبه کارگروه تنظیم بازار رخ دهد.

پیش از مصوبه کارگروه تنظیم بازار برای افزایش قیمت محصولات لبنی جلال الدین میرزایی، رییس انستیتو تحقیقات تغذیه ای و صنایع غذایی کشور، میزان مصرف سالیانه هر نفر ایرانی از شیر و لبنیات را ۷۲ کیلوگرم عنوان کرد در حالی که این رقم برای کشورهای توسعه یافته ۲۰۶ کیلوگرم است.

با وجود اینکه برخی معتقدند، افزایش قیمت ها به دلیل کم بودن ضریب اهمیت این گروه از خوراکی ها در قیاس با گوشت و مرغ تاثیر چندانی بر هزینه خانوارها ندارد اما شاید اولین گروه خوراکی باشند که از سفره افراد با درآمد پایین حذف می شوند. در این صورت تبعاتی از جمله سوءتغذیه و مشکلات جسمی در نسل فعلی و آتی دور از ذهن نخواهد بود.

بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار محصولات پروتیینی مانند گوشت قرمز و سفید و گوشت ماکیان در مرداد سال ۹۸ نسبت به مدت مشابه در سال ۹۷ افزایشی ۷۸.۲ و ۷۷.۴ درصدی داشته است.

هر چند روند افزایش قیمتی آن در مرداد سال جاری کمتر بود و نسبت به ماه مشابه سال ۹۸ حدود ۱۵.۷ و ۱۴.۶ درصد افزایش قیمت را تجربه کرده اما همچنان مهم ترین دغدغه کارشناسان و متخصصان تغذیه «حذف این گروه از مواد خوراکی و عدم جایگزینی با محصولات دیگر است.»

در همین راستا تیرنگ نیستانی، مدیر گروه تحقیقات تغذیه ای انستیتو تحقیقات تغذیه ای و صنایع غذایی کشور به «اعتماد» گفته که«۲۲ هزار خانوار ایرانی مصرف منابع پروتیینی جانوری شامل گوشت های قرمز و سفید را به دلیل هزینه بالا، بسیار محدود کرده و حتی بسیاری از خانوارها این منابع پروتیینی را به طور کامل از سبد غذایی و هزینه های خود حذف کرده اند.

تعداد زیادی هم اعلام کردند که به علت از دست دادن شغل و کاهش چشمگیر درآمد به دلیل تعطیلی های مرتبط با شیوع ویروس کرونا، ناچار به حذف کامل منابع پروتیینی از سبد غذایی خانوار شده اند و تعدادی هم اعلام کردند که با وجود ثابت ماندن درآمد، افزایش قیمت منابع پروتیینی با دریافتی ماهانه شان همخوانی نداشته بنابراین تصمیم به حذف منابع پروتیینی از سبد غذایی خانوار گرفته اند.»

ارزان ترین غذاها برای یک خانواده ۴ نفره و بر اساس آمار جمع شده از خرده فروشی های مواد غذایی تخم مرغ، املت، کوکو سیب زمینی و کوکو سبزی است که بدون احتساب قیمت روغن مصرفی به ترتیب حدود ۵ هزار تومان، ۵۶۰۰ تومان، ۷ هزار تومان و ۱۳ هزار تومان برای هر خانواده هزینه دارد.

با استناد به آمارهای خرده فروشی، هر شانه تخم مرغ ۳۰ عددی حدود ۲۶ هزار تومان، هر کیلو سبزی کوکو ۱۵ هزار تومان و هر کیلو زرشک پفکی صادراتی ۶۰ هزار تومان قیمت گذاری شده؛ هر کیلو گوجه و سیب زمینی نیز ۳۸۰۰ و ۵۲۰۰ تومان در میادین میوه و تره بار به فروش می رسد. با وجود اینکه تا سال ها پیش نان، پنیر و خیار به عنوان وعده ای ارزان برای خانواده ها در نظر گرفته می شد اما با قیمت های فعلی این وعده نیز گران تر شده است.

قیمت هر کیلو پنیر از ۱۸ هزار تومان تا ۵۴ هزار تومان در نوسان است و هر کیلو خیار نیز از ۳ تا ۶ هزار تومان قیمت گذاری می شود. بنابراین هر وعده نان و پنیر و خیار برای یک خانواده ۴ نفره بدون احتساب قیمت نان حدود ۱۳ هزار تومان هزینه دارد. وضعیت برای غذاهای اصلی که گوشت و مرغ در آنها به کار رفته، متفاوت تر خواهد بود.

به عنوان مثال قیمت پخت هر وعده قورمه سبزی در خانه و با توجه به مقدار مواد به کار رفته از ۲۵ تا ۱۰۰ هزار تومان و برای غذاهای گران تری مانند آبگوشت نیز ۷۰ هزار تا ۱۲۰هزار تومان برآورد قیمتی شده است. هزینه پخت هر وعده غذایی در خانه با توجه به مواد لازم از حدود ۶ هزار تومان تا ۷۰ هزار تومان متغیر است.

بنابراین هزینه یک ماه وعده غذایی برای خانواده ۴ نفره از ۶۰۰ هزار تومان تا ۲ و نیم میلیون تومان نوسان دارد. با توجه به اینکه حداقل حقوق برای سال جاری ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان مصوب شده برای یک خانواده تنها ۳۰۰ هزار تومان برای سایر هزینه ها مانند اجاره خانه، درمان، آموزش و تفریح باقی می ماند.

منبع: روزنامه اعتماد

انتهای پیام/