لغو جشنواره جهانی فیلم فجر، فرصتی برای بررسی یک ادغام

به گزارشخبرنگار حوزه سینمایی گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا بالاخره پس از کش و قوس‌های فراوان  و تأخیر زیاد، پنجشنبه هفته گذشته رسماً اعلام شد که سی و هشتمین جشنواره  فیلم فجر برگزار نخواهد شد.

این جشنواره قرار بود به دبیری محمدمهدی عسگرپور از ۲۸ فروردین تا پنجم اردیبهشت امسال  و قبل از آغاز ماه مبارک رمضان برگزار شود، اما شیوع ویروس کرونا این رویداد هنری را  نیز همچون بسیاری از اتفاقات کشور و جهان لغو کرد.

نیمه دوم اسفندماه سال گذشته بود که  خبر تغییر زمان برگزاری جشنواره جهانی فجر منتشر و اعلام شد به دلیل محدودیت‌های به‌عمل آمده در بیشتر کشورهای درگیر و در پی هماهنگی با ریاست سازمان سینمایی و رایزنی با فیاپف (فدراسیون جهانی اتحادیه‌های تهیه‌کنندگان فیلم)، تصمیم برآن شده که با هدف هرچه باشکوه‌تر برگزار شدن جشنواره جهانی فیلم فجر به عنوان مهم‌ترین رویداد بین‌المللی سینمای ایران، این جشنواره در نیمه دوم خرداد ماه ۱۳۹۹ برگزار شود.

باتوجه به  تداوم روند شیوع ویروس کرونا و در حالی که بسیاری از جشنواره های سینمایی معتبر دنیا نظیر کن، لوکارنو رسماً اعلام کردند که در شرایط فعلی امکان برگزاری را ندارند اما مدیران سازمان سینمایی جشنواره جهانی فجر همچنان در این خصوص  سکوت پیشه کردند؛ سیاستی که معنایی جز رضایت به برگزاری جشنواره در خردادماه سال 1399 نداشت.

با این حال، هجدهم اردیبهشت‌ماه امسال بود که ستاد خبری جشنواره فیلم فجر رسماً از لغو برگزاری این جشنواره خبر داد.

محمدمهدی عسگرپور دبیر سی‌ و هشتمین جشنواره جهانی فیلم فجر  با اعلام این خبر گفت:  در حال حاضر با اینکه امکان برگزاری نیمه مجازی این جشنواره وجود دارد و بخش قابل توجهی از روند اجرایی جشنواره مثل انتخاب فیلم‌های بخش‌های مختلف و طراحی برخی زیرساخت‌های جدید طی شده، اما به دلیل نبود امکان حضور بیشتر فیلمسازان و دست اندرکاران خارجی که شامل عمده کشورهای درگیر با ویروس کرونا هستند و همچنین شرایط داخلی، طی هماهنگی با انتظامی رییس سازمان سینمایی و همچنین فیاپف، برگزاری سی‌وهشتمین دوره جشنواره جهانی فیلم فجر در سال ۱۳۹۹ لغو و از هم اکنون تمهیدات لازم برای برگزاری در خرداد ۱۴۰۰ اندیشیده شده است.

در این بین اظهارنظرهایی هم مطرح شد مبنی براینکه با توجه به خسارت زیادی که تعطیلی سینماها از اسفندماه تا کنون به سالن‌ها، فیلم‌هایی که در نوبت اکران بودند و به طور کلی «سینما» وارد کرده، بعضی جشنواره‌های فیلم از جمله همین جشنواره جهانی فجر برگزار نشوند و سازمان سینمایی هزینه بر پایی آن را برای جبران خسارت‌ها و کمک به سینما صرف کند. این موضوع با واکنش تند عسگرپور همراه شد و در او یادداشتی با عنوان «کرونا، سینما و صف ماسک‌داران» گفت: انگار ناتوانی‌ها به حدی رسیده که حتماً باید در درون خانواده، یک چیزی فدای چیزی دیگر از همان خانواده شود.

دبیر سی و هشتمین جشنواره جهانی فیلم فجر سرچشمه طرح این‌گونه پیشنهادات را به صاحبان عمده مجموعه‌های سینمایی  منتسب کرد که عملاً «چاقوهایشان را برای رویدادهایی تیز می‌کنند که با خودش و در حد بضاعتش نشان فرهنگی دارد و توانسته به مقدار قابل توجهی به بودجه‌های غیر از وزارت فرهنگ و ارشاد اتکا کند».

عسگرپور در ادامه نوشت: کمی کودکانه است اگر فکر کنیم با تعطیلی این جشنواره‌ها، حامیان مالی  آنها حاضرند پولشان را به آن بخش از سینما که دست کم رشد فرهنگی اولویت اولش نیست و معادلات مالی‌اش هم ترتیبات دیگری دارد بدهد.

تفکیک بخش بین‌الملل جشنواره  فیلم فجر و برگزاری آن به صورت مجزا در قالب جشنواره جهانی فیلم فجر، از سال 1393 عملیاتی شد. به این ترتیب آثار خارجی جشنواره با فاصله‌ای دو ماهه در فروردین سال بعد در قالب بخش بین‌الملل جشنواره فیلم فجر به نمایش در آمده و وارد عرصه رقابت شدند.

این روند از همان ابتدا مورد نقد بسیاری از سینماگران و منتقدان قرار  گرفت. علاوه بر هزینه‌های مضاعف، افت کیفی فیلم‌ها و کیفیت فیلمسازان  خارجی حاضر در جشنواره نیز از مهم‌ترین انتقاداتی است که به این روند جدید وارد شد. یکی دیگر از این انتقادات به روند اجرای جشنواره و محدودکردن برگزارکنندگان آن به  طیف خاصی از اهالی سینما بود که شائبه  مدیریت و اجرای محفلی جشنواره را تقویت می کرد.

در آخرین و یکی از تندترین این اظهارات، مجید مجیدی در گفتگو با  شماره نوروزی ماهنامه «اندیشه پویا» یکی از دلایل  ایجاد  فضای ناسالم سینمای امروز را  جداکردن بخش بین‌الملل از جشنواره فجر دانست که اصل فلسفه جشنواره فجر را زیر سوال برده است.

این کارگردان سینمای ایران با ذکر خاطره‌ای در این زمینه گفت: آن زمان که «پیر هانری دولو» در جشنواره فجر «بدوک» را دید و آن را به کن فرستاد مثل حالا نبود که برای رسیدن فیلم به جشنواره، نیاز به لابی‌گری داشته باشی!

مجیدی در ادامه افزود: آن سال‌هایی که این جدایی صورت نگرفته بود، روسای جشنواره‌های مطرح خارجی موقع برگزاری جشنواره به ایران می‌آمدند و در کنار مخاطبان ایرانی، فیلم‌های ایرانی را می‌دیدند و برای جشنواره‌های خود گزینش می‌کردند. فیلم «بچه‌های آسمان» در جشنواره فجر بود که توسط نماینده جشنواره مونترال انتخاب شد و کم‌کم به سمت دیگر جشنواره‌ها رفت و بزرگ شد. آن زمان باربارا مدیر جشنواره ونیز خودش هر سال مهمان فجر بود و بادقت فیلمها را می‌دید و فیلم انتخاب میکرد.

کارگردان فیلم‌های «رنگ خدا» و « بچه های آسمان» اظهار کرد: این چهره‌های درجه سه و چهاری که از توی کافه‌های اروپا پیدا می‌کنند و به بین‌الملل جداشده از فجر می‌آورند خیلی توفیر دارند با آن آدمهای درجه یکی که قبل از جدایی بین‌الملل، به جشنواره فجر می‌آمدند و فیلمهای ایرانی را می‌دیدند.

با تداوم این روند، شایعه ادغام مجدد این دو بخش و برگزاری آن به روال سابق در یکی دوسال گذشته بسیار پررنگ شد با حضور حسین انتظامی در مسند ریاست سازمان سینمایی این موضوع با قوت بیشتری  دنبال شد. در جریان برگزاری سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر  نیز پرسش اغلب  اهالی رسانه از رضا میرکریمی دبیر وقت جشنواره جهانی فیلم فجر و حسین انتظامی در مقام رئیس سازمان سینماا حول همین محور بود.

 بیشتر بخوانید:

جشنواره جهانی فیلم فجر؛ ادامه امکان یک ادغام

یک ماه بعد و در  اولین نشست خبری حسین انتظامی در سمت  رئیس سازمان سینمایی  نیز این پرسش بار دیگر تکرار شد.

در آن جلسه، رئیس سازمان امور سینمایی و سمعی و بصری در پاسخ به خبرنگار خبرگزاری آنا که خواستار موضع صریح وی در قبال ادغام جشنواره جهانی و جشنواره ملی فجر شده بود، گفت: ‌نباید از بنده انتظار رفتار شتاب‌زده و بدون بررسی داشته باشید. همانطور که پیش از این هم گفته بودم، ما مشغول ارزیابی هر پنج جشنواره‌ای هستیم که در حوزه سینما در کشور ما برگزار می‌شود. بنا داریم آیین‌نامه جشنواره را منتشر کرده، پیش‌نویس آن را آماده کرده و از اصحاب خرد درباره آن نظر بگیریم. طبعاً پاسخگویی شفاف و صریح به این سؤال منوط به تدوین و انتشار این آیین‌نامه است.

با این حال پاییز سال 98 انتصاب محمد مهدی عسگرپور به دبیر سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر به نوعی به این روند بلاتکلیفی پایان داده و نشان داد که رئیس سازمان سینمایی نیز تمایل دارد که همان روال قبلی ادامه پیدا کند.

با توجه به فرصتی که لغو جشنواره امسال به وجود آورده است می‌توان با نگاهی منصفانه، علمی و فارغ از هیاهو، جشنواره جهانی فیلم  فجر را  با معیار کلی هزینه  فایده (مادی و  معنوی) مورد بازنگری و بررسی قرار داد. روشن است که در این بررسی باید  تمام نقاط ضعف و قوت 6 دوره قبلی به دور از هرگونه نگاه حاشیه‌ای مورد بررسی قرار بگیرد تا در پرتو آن به تصویری درست از دستاوردها و کمبودهای این رویداد فرهنگی رسید.

 انتهای پیام/4104/