سید محمود کمال‌آرا*
بحران‌های اساسی هیچ‌گاه ما را به مدیریت بحران در سطح ملی و جهانی نمی‌رساند
رسانه‌ها و مردم می‌توانند با مطالبه‌گری از قوانین مندرج در خصوص بلایای طبیعی پرسش‌هایی را از نمایندگان خود در خانه ملت و دولت مطرح کرده و درصدد پاسخ های اجرایی آنان برآیند.
گروه اجتماعی خبرگزاری آنا؛ ردپای سیل با گذشت ماه‌ها از آن فاجعه کماکان بر روی زندگانی مردم مناطق بحران‌زده نمایان است. هیجانات رسانه‌های مجازی و ملی در آن روزها سبب شده بود تا مرزی میان خود و هم‌وطنان حادثه‌دیده عزیزمان قائل نشویم. مسئولانی بر حسب وظیفه یا هر نمایش دیگری که در این یادداشت به آن نخواهیم پرداخت، جا پای مسئول دیگری می‌گذاشتند تا یک وقت جای خالی آن‌ها در مواقع انتخابات و یا منصوبات به مسئولِ مردمیِ دیگر، داده نشود. طبیعی است که تب‌وتابِ آن روزهای تلخ و مهیب پس از چندی از یاد افکار عمومی رفته باشد.
حالا که آب فروکش کرده و مسئولان محترم با کمال آرامش به آشیانه‌های سیاسی خود بازگشته‌اند، بیاییم در این نوشته از بحران‌های اساسی و پاسخ سؤالاتی بپردازیم که هیچ گاه ما را به مدیریت بحران در سطح ملی و جهانی نرسانده است.
چند سالی است لایحه مدیریت بحران در کمیسیون‌های مربوطه خانه ملت و بعد از آن در شورای نگهبان دست‌به‌دست می‌شود. لایحه‌ای که قرار بود ساختار منسجم و پاسخگوتری به این سازمان پراهمیت بدهد. بررسی ساختار تشکیلاتی مدیریت بحران کشورهای همسایه و ملل پیشرفته، الگوبرداری از آنان را به‌منظور جلوگیری از آسیب‌ها و خطرات حداکثری در شرایط فعلی بر ما لازم می‌کند. سامان‌بخشی و مدیریت یکپارچه، انتظاری بلامنازع برای مردمی است که در زمره 10 کشور نخست بلاخیز دنیا قرار دارند به‌طوری‌که از مجموع 40 بلای طبیعی شناخته‌شده در جهان امکان وقوع 31 نوع از آن در ایران وجود دارد.
حال طبق بیانات اخیر رهبری در جلسه ویژه بررسی آخرین وضعیت مناطق سیل‌زده که فرموده‌اند: «پیشگیری از خسارات مدیریت بحران باید از قبل پیش‌بینی می‌شد» و نیز با استناد به 4 بند ماده 2 قانون مدیریت بحران که صراحتاً به چهار مرحله اساسی برای جلوگیری و کاهش میزان خسارات ناشی از حوادث طبیعی و بحران‌ها اشاره و تأکید شده است، اگر به تریج قبای کسی برنمی‌خورد به انتظار پاسخ سؤالات ذیل توسط مسئولان محترم خواهیم نشست تا این گمان نرود حقوق اولیه مردم تحت تدابیر و عملکرد ضعیف، همچنان پایمال می‌گردد.
- چنانچه در حال حاضر با عنایت به اختیارات قانونی در ساختار سازمان مدیریت بحران امکان مدیریت کارگروه‌های 14 گانه وجود ندارد، به چه دلیل لایحه مدیریت بحران در پله‌های ساختمان ملت و شورای نگهبان رها شده و سازوکاری برای سازمان‌دهی این سازمان به وزارتخانه و سطح معاونت ریاست جمهوری اندیشیده نمی‌شود؟
- بودجه سازمان مدیریت بحران و نیز بودجه کلیه بندهای ماده 2 قانون مدیریت بحران تحت اختیار چه شخصی است و تاکنون چه میزان آن را سالیانه به موارد مربوطه تخصیص داده است؟
- سازمان برنامه‌وبودجه چه اولویت‌هایی را به‌منظور تخصیص بودجهٔ عمومی به مدیریت بحران در نظر گرفته و تاکنون چه عناوینی به‌غیراز موضوع مدیریت بحران از محل بودجهٔ مدیریت بحران تغذیه شده‌اند؟
- قراردادهای پیش‌بینی و پیشگیری که از استانها و کارگروه‌های 14 گانه مورد انتظار است، در چه مواردی منعقد شده و زمان وقوع سیل اخیر و نیز حادثه سرپل ذهاب به چه میزان به‌کارگیری شده و دستگاه‌های متخلف قصور خود را در عقد قرارداد و عدم به‌کارگیری آن در زمان بحران تا چه حد می‌توانند توجیه نمایند؟
- چند جلسه شورای عالی مدیریت بحران از زمان تشکیل دولت دوازدهم و قبل از بحران سیل در خصوص مدیریت بحران برگزار شده و مصوبات جلسات مدیریت بحران با حضور روسای کارگروه‌های 14 گانه تا چه میزان اجرایی شده‌اند؟
- موجودی انبارهای تأمینی استانها در زمان وقوع بحران سیل اخیر، بر اساس قراردادهای پیشگیری به چه میزان بوده است و درصورتی‌که قراردادهای خرید به‌اصطلاح «یک روز تولید قبل» را با مجامع صنعتی منعقد کرده‌اند، چرا در زمان وقوع بحران، پشتیبانی صورت نگرفته و گزارش وضعیت در این خصوص به مردم و رسانه ارائه نشده است؟ با توضیحات و ابهامات این بند، در حال حاضر انبارهای تأمینی مدیریت بحران در استانها در چه شرایطی است؟
- در بند 4 ماده 2 قانون مدیریت بحران به‌طور صریح به بیمه بازسازی و بازتوانی اشاره شده است. چند درصد از استان‌های بلاخیز زیر چتر مجامع بیمه قرار دارند؟ اگر این پوشش بیمه صورت گرفته، پس چرا می‌بایست از بودجه عمومی برای بازسازی و بازتوانی استان‌های حادثه‌دیده بهره گرفت؟
- شکی نیست که در تجهیزات مدیریت بحران بسیار دچار نقصان هستیم، اما به‌طور مثال چند بالگرد امداد و نجات، مجهز به اقلام اضطراری در زمان وقوع مدیریت بحران می‌باشند؟ سهم هر استان از امداد هوایی چند درصد از کل تجهیزات مدیریت بحران کشور است؟ رئیس سازمان مدیریت بحران برای دستور هر پرواز می‌بایست چه روندی را طی کرده و چه اختیاراتی در این زمینه دارد؟ اگر در امداد هوایی ضعف عمده‌ای وجود دارد، چرا مدیریت بحران کشور به پیام برخی کمک‌های اضطراری و داوطلبانهٔ سایر کشورها دست رد می‌زند؟
- با عنایت به تداوم معضلات مردم زلزله‌زده سرپل‌ذهاب و عدم رفع معضلات و ناتوانی در مدیریت بحران آن منطقه، نقاط ضعف و نقاط قوت در گزارش عملکرد مدیریت بحران که در اختیار بیت رهبری، سران قوا، فرماندهان ارشد نیروهای مسلح و دستگاه‌های ذی‌ربط قرار گرفت، شامل چه عناوینی بود؟
هرچند دیر اما رسانه‌ها و مردم می‌توانند با مطالبه‌گری منصفانه از قوانین مندرج درخصوص بلایای طبیعی پرسش‌هایی را از نمایندگان خود در خانه ملت و دولت مطرح کرده و درصدد پاسخ‌های اجرایی آنان در سطوح استانی و ملی باشند. فراموش نکنیم تزریق احساسات معنوی و اقلام مصرفی به‌طور مقطعی و عدم پیگیری دستگاه‌های مسئول به‌خصوص رسانه‌ها و جراید، فقط باری را از دوش پدری برمی‌دارد که زمستانش را با لرزه به جان فرزندانش به اتمام رسانده و داغ تابستانه‌ای بر سینه‌اش دارد.
*روان‌شناس
انتهای پیام/4046/پ
انتهای پیام/
