کتابخانه ماندگار؛ کتابدار تمدن‌ساز

گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، چند روز پیش بود که هفته کتاب و کتابخوانی را سپری کردیم. رویداد بسیار مهم فرهنگی که فقط یک اسم نیست و گاهی چنان به باد فراموشی سپرده می‌شود که گویا این رویداد را فقط باید با یکی دو پیام تبریک یا گرامی‌داشت به خاطر سپرد و بعد بگذرد تا سال بعد.

پخش برنامه‌های مختلف یا انتشار مطالب گوناگون به مناسبت هفته کتاب، کتابخوانی و روز کتابدار و اهمیت دادن به این مقوله، فقط محدود به آبان‌ماه یا موسم نمایشگاه بین‌المللی کتاب نباید باشد. برای مطالعه و کتابخوانی و تشویق مردم برای مراجعه به کتابخانه هر چقدر برنامه تهیه شود و برای آن هزینه و تبلیغات صورت بگیرد به آگاهی، بصیرت و هوشمندی مردم جامعه، بیشتر کمک می‌کند.

نمی‌توان اهمیت تبلیغات بازرگانی را کتمان کرد لیکن افراد جامعه به جز خوراک، پوشاک و سایر وسایل مصرفی به تقویت نیروی فکری خود از طریق مطالعه و مراجعه به کتابخانه‌ها نیز نیازمند هستند. باید توجه داشت که روحیه پرسشگری و ایجاد زمینه برای مطالعه، از دوران کودکی آغاز می‌شود.

وقتی در منزل، وجود قفسه کتاب بر وجود تلویزیون اولویت داشته باشد، هنگامی که والدین در مقابل دیدگان کودک نسبت به مطالعه اقدام می‌کنند یا همراه با کودک به مطالعه می‌پردازند و با او به کتابخانه عمومی در نزدیکی محل سکونت خود می‌روند، می‌تواند زمینه‌ساز تقویت روحیه اطلاع‌یابی از طریق مطالعه بر مبنای نیاز و ارتقای فرهنگ کتابخانه در او باشد.

از سوی دیگر باید توجه کرد در چرخه ایجاد و تقویت عادت مطالعه، نقش کتابداران نیز بسیار پر رنگ است. کتابداران نباید فعالیت‌ها و وظایف خود را به سازماندهی منابع و امانت دادن کتاب محدود کنند. نقشی که آن‌ها در برقراری ارتباط بین مراجعان کتابخانه و کتاب‌ها دارند آنقدر اهمیت دارد که می‌تواند منجر به ارتقای آگاهی و تقویت قوای تفکر آن‌ها شود. کتابدار جامعه بودن مسئولیت دیگر کتابداران است که باید بتوانند نیازهای اطلاعاتی جامعه را شناسایی کرده و بر اساس علایق و سلایق آن‌ها به ارائه خدمات اطلاعاتی بپردازند.

برگزاری رویدادهای اجتماعی، نقد کتاب، بلندخوانی، شب شعر، قصه خوانی و نظایر آن‌ها در کتابخانه می‌تواند نقش اجتماعی کتابداران و کتابخانه‌ها را نشان دهد. کتابخانه فقط یک مکان فیزیکی برای نگهداری و انباشت کتاب و فضایی برای مطالعه دانش آموزان جهت آماده شدن برای دروس خود نیست، بلکه فضایی است که موقعیت یادگیری و خوآموزی را برای همگان فراهم می‌سازد.

یک نکته را هم نباید از نظر دور داشت که اگر نظام پایگاه‌های اطلاعاتی یکپارچه در سازمان‌‌های مختلف کشور وجود داشته باشد و این نظام‌ها به هم مرتبط باشند، می‌توان از همان بدو تولد بچه‌ها را با فرهنگ کتابخانه رفتن آشنا کرد. اطلاعات نوزاد تازه به دنیا آمده می‌تواند برای کتابخانه عمومی نزدیک محل سکونت خانواده وی ارسال شود و در اسرع وقت برای این نوزاد، کارت عضویت کتابخانه صادر شود. در واقع، عضویت در کتابخانه می‌تواند افتخاری برای هر شهروند محسوب شود که از دوران نوزادی به او اعطا شود که جامعه قصد دارد این نوزاد، فردی مطلع، هوشمند، اجتماعی، آگاه و اهل فکر و به دور از رفتارهای هیجانی با بهره‌گیری از قوای مطالعه باشد. خاطرمان باشد که کتاب بی‌مرگ است، کتابخانه نیز مانا است و کتابدار هم تمدن‌ساز.

* استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه شهید بهشتی

انتهای پیام/4118/