«پنجرههایی رو به سپیده دم» رونمایی شد
رونمایی از کتاب «پنجرههایی رو به سپیده دم» گزیده اشعاری از شیرکو بی‌کس با برگردانی از مترجم جوان کُرد نیروان رضایی و با حضور جمعی از هنرمندان، نویسندگان، شاعران، مترجمان و دوستداران فرهنگ و ادب کُردستان ۲۹ مرداد ماه در محل جامعه کردهای مقیم مرکز برگزار شد.
به گزارش گروه فرهنگی آنا در مراسم رونمایی از کتاب «پنجرههایی رو به سپیده‌دم» که در آن شاعران و نویسندگان غیرکُردزبان نیز حضور داشتند، به زوایای مختلف به زندگی شاعر فقید کُرد شیرکو بی‌کس، شاعر «عاشقانه‌ها در ساعت ۲۵» و «دربند پروانه» پرداخته شد و سخنرانان هر کدام با بررسی تکنیک مترجم در ترجمه اثر و رعایت امانتداری در مبحث شعر شیرکو نظریاتی را عنوان کردند.
بزرگان از یاد نخواهند رفت
جمال الدین طا‌ها مدیر عامل جامعه کردهای مقیم مرکز با ابراز خرسندی از حضور مهمانان در این مراسم، گفت: «ما دو تن از بزرگان کُرد را از دست داده‌ایم که ضایعه‌شان درد بزرگی بر پیکر جامعه کرد‌ها است. اولی کسی نیست جز استاد فقید و شهسوار میدان خیال شیرکو بی‌کس و دومی بزرگمرد عرصه تلاش و سیاست مهندس بهاءالدین ادب است. چرا این دو شخص در میان همه شاعران و سیاستمداران بیشتر جلوه می‌کنند به این دلیل است که هرگاه شاعری، نویسنده و یا سیاستمداری در راه مردم و برای مردم حرکت کند در دل ملت باقی خواهد ماند. شعرهای شیرکو از آن جهت همواره رنگ و درد و آلام مردم کردستان را برای جهانیان بازگو کرده به جاودانگی رسیده است.»
وی با اشاره به روز خبرنگار و تبریک این روز به همه خبرنگاران و روزنامه نگاران خصوصا خبرنگاران کرد، خاطر نشان کرد: «شایسته است تا جامعه کردهای مرکز بتواند حامی و پشتیبان نشریات کُردی در مناطق کردنشین باشد.»
ترجمه مترجم، مبتکرانه است
در ادامه برنامه فریاد شیری، شاعر، داستان نویس ومترجم با بیان این مطلب که ترجمه نیروان رضایی در نوع خود مبتکرانه است، توضیح داد: «اگر شعر نو فارسی را از «نیما» سر آغاز بدانیم، پروسه نوگرایی شعر کُردی نیز از ماموستا «گوران» آغاز می‌شود. در این رهگذر وزن عروضی به یکباره کنار گذاشته شد و تحولاتی شروع شد، منتهی چگونه این روند به شعر آزاد و یا (سه ربه ست) رسیده تاکنون کمتر اشاره‌ای به آن شده است.»
وی افزود: «در کارهایی که به فارسی ترجمه شده‌اند، همه کار‌ها از نسل شیرکو برگردان شده و دوستان فارس زبان اطلاع چندانی ندارند که پروسه نوگرایی شعر کُردی دقیقا چگونه و از کجا رشد و نمو یافته است. بعد از گوران شاید اولین شاعری که سعی کرد از زیر فشار وزن عروضی و حتی وزن هجایی خارج شود شخصی با نام مستعار (ز.ع هروتی) است که در سال ۱۹۲۶ میلادی در نشریه (زاری کرمانجی) شعری را که کاملا شبیه قطعه ادبی است، خلق می‌کند. این قطعه ترجمه‌اش تقریبا با این مضمون است: بر قله‌های برفی‌ام در برابر اندوه همیشه‌ام مویه دیوانه‌ای به گوش می‌رسد.»
شیری خاطر نشان کرد: «البته این کار نمی‌تواند قطعه تاثیر گذاری باشد، اما در نوع خود تاریخی را به ما می‌شناساند. اما کسی که بعنوان تأثیرگذار‌ترین شخص در آغاز پروسه نوگرایی شعری کُردی می‌توان از آن نام برد «پیرمرد شاعر» است که هم از جهت کار روزنامه‌نگاری و هم در جریان پروسه نوگرایی شعر کُرد، با انتشار روزنامه (ژین) یکی از تاثیرگذار‌ترین شاعران در معرفی جریان نوگرایی شعرُکرد تا قبل از نسل شیرکو محسوب می‌شود. پیرمرد اولین کسی است که اصطلاح شعر (سه ربه ست) یا شعر آزاد یا شعر سپید را مطرح می‌کند و در نشریه ژین برای اولین بار شعری را با پیشانی نوشت شعر «سه ربه ست» به چاپ می‌رساند.»
این شاعر کرمانشاهی با مقایسه شیرکو و شاملو ادامه داد: «جایگاه شیرکو در شعر مدرن کُردی تقریبا به مانند شاملو در ادبیات مدرن فارسی است و می‌توان آن‌ها را در یک سطح قرار داد. من در مصاحبه‌ای که حدود ۱۵ سال پیش با شیرکو داشتم از او پرسیدم که شما را با شاملو مقایسه می‌کنند و شما را در یک سطح می‌بینند. البته ایشان متواضعانه این موضوع را رد کرد اما به نظرم می‌توانیم او را در سطح شاملو بدانیم. اگر موقعیت منطقه اجازه می‌داد، شیرکو می‌توانست بهتر از این باشد و به کسی مانند «آدونیس» مبدل شود و ادبیاتش بیشتر جهانی شود. اما بخاطر سیر تحولات منطقه و اوضاع کرد‌ها این موضوع محقق نشد.»
شیری در مورد کتاب «پنجرههایی رو به سپیده‌دم» گفت: «باید از نشر کوله پشتی و جناب آقای رضایی‌نیا کمال تشکر را داشت که سخاوتمندانه این فرصت را در اختیار شعر کُردی قرار داده تا خود را به مخاطبان فارس زبان نشان دهد. اولین حسن این کتاب آن است که کار دوزبانه است. ترجمه نیروان همانطور که خود در مقدمه کتاب می‌گوید، سعی دارد هم روح شعر را حفظ کند و هم موسیقی درونی شعر شیرکو دارد منتقل شود و هم شعری را به مخاطب فارس زبان معرفی کند و مخاطب آن را به عنوان شعر بپذیرد. به نظر من موفق بوده چرا که خود مترجم نیز به فارسی شعر می‌گوید و رمز موفقیت یک شاعر در این است که در زبان مبدا و مقصد توانایی سرودن شعر را داشته و به احاطه کامل برسد و به نظر من نیروان توانسته است این کار را انجام دهد.»
نویسنده کتاب «ژه» در مورد خصوصیات ترجمه توضیح داد: «همواره از ترجمه صحبت‌های فراوانی می‌شود؛ از آدونیس که مترجم را خیانتکار معرفی کرده و تا دیگران همواره مترجم را به مسلخ می‌کشند، اما در‌‌نهایت ما ناچاریم این خیانت را انجام دهیم. واقعیت این است ترجمه شعر امکان پذیر نیست. این را خود بنده با توجه به تجربه‌ای که دارم عرض می‌کنم.»
وی گفت: «وقتی شعری از من در کشوری ترجمه شده و می‌بینم با آن شعری که من در زبان فارسی و کُردی سروده‌ام فرق دارد به این واقعیت بیشتر نزدیک می‌شوم. کار ترجمه شعر کُردی را من سال‌ها پیش در یک از روزنامه‌ها با عنوان خودکشی دسته جمعی نام نهادم، آن موقع هم به نیروان این هشدار را دادم که کار خطرناکی است و باید مراقب واژ‌ه‌ها و مضامین آن باشد. واقعیت این است همه مردم کُرد به دلیل شرایط فرهنگی و جغرافیایی به نوعی شاعرند و به خوبی شعر را درک می‌کنند. از سویی هر مترجمی سعی دارد به زبان خاصی در شعر و ترجمه برسد کما اینکه ترجمه‌ای که من از شیرکو دارم شاید با ترجمه‌ای که نیروان دارد متفاوت باشد، ولی این را نمی‌توان به عنوان ضعف دانست بلکه مترجم کار خود را انجام داده و این کار، کار خوبی از آب در آمده است.»
کارگاه حرفه‌ای ترجمه را دایر کرده‌ایم
نیروان رضایی مترجم کتاب «پنجرههایی رو به سپیده‌دم» با قرار گرفتن در جایگاه سخنرانان، ضمن خوشامدگویی به مهمانان گفت: «لازم است از نشر کوله‌پشتی و آقای رضایی‌نیا تشکر ویژه کنم که اعتماد کردند و این کتاب را به چاپ رساندند. لازم است از چندین نفر از ناشران سر‌شناس تهران و کشور گله‌گی داشته باشم. این عزیزان با توجه به اینکه اثر را مطالعه نکرده بودند، از چاپ کتاب امتناع کردند و این برایم بسیار جای تاسف داشت و من را واداشت تا در مقابل این موضوع در مقام توضیح این نقد را داشته باشم؛ اگر از دیدگاه تحقر به زبان و هویت و فرهنگ کرد می‌نگرند، برایم قابل قبول نخواهد بود چرا که تاریخ و زبان و فرهنگ وادبیات مردمم آنقدر غنی و ناب است که همگان به آن اعتراف می‌کنند. پس من امیدوارم آن دوستان دچار چنین خلط مبحثی نشده باشند.»
ایشان در ادامه سخنانش خاطر نشان کرد: «از سال ۸۳ کارگاه شعر وادبیات کُردی را با چند تن از دوستان برپا کرده‌ایم که به دوره‌خوانی و تفسیر و بحث بر سر آثاری که در حوزه شعر و ادبیات کردی منتشر شده‌اند، می‌پردازیم. این جمع الان بصورت جدی‌تر در این کارگاه مشغول بوده و تصمیم داریم به کمک نشر کوله پشتی کارهایی در حوزه ترجمه تالیف بزرگان عصر معاصر ادبیات کُرد انجام دهیم. به هر حال امیدواریم بتوانیم در این مسیر به کمک دوستان کارهای مناسبی انجام دهیم.»
انتهای پیام/
