اگر تاریخ بخوانیم اشتباهات گذشته را تکرار نمی‌کنیم

به گزارش خبرنگار حوزه فرهنگی هنری گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، در مراسم بزرگداشت روز دانشجو در دانشگاه شاهد در بخش پایانی سخنرانی حسین دهباشی، بخش پرسش و پاسخ دانشجویان از این مستندساز برگزار شد.

دهباشی در مورد جرقه شروع کار خود (ساخت تاریخ شفاهی ایران) بیان کرد: در سال‌های آخر جنگ تحمیلی هیچ کس تصور این را نمی‌کرد که جنگ این گونه تمام شود و همه فکر می‌کردند ایران کشور عراق را می‌گیرد و پس از کشورهای استعماری دیگر را می‌گیرد و همه بر این باور داشتند که راه قدس از کربلا می‌گذرد. شانزده سال داشتم که یک روز بعد از ظهر رادیو اعلام کرد که ایران قطعنامه 598 را پذیرفته است. یک سال پیش از این بود تا با بچه‌های هم‌سن خود فکر می‌کردیم که جنگ که تمام شد هر کدام چه کاری را انجام می‌دهیم.  

وی ادامه داد: یکی از دوستانم بر این باور بود که به آفریقا سفر می‌کند. یکی دیگر می‌گفت کارهای اقتصادی انجام می‌دهد و برای مستضعفین کارآفرینی می‌کند. ولی یک سال بعد همه آن آرزوها باد هوا شد اما با پیام امام ما نیز به نوعی بدهکار امام شدیم. در آن پیام که شما دلتان خون است اما دل پدر امت خون‌‌تر است و جنگ هنوز تمام نشده و در عرصه‌های دیگر ادامه دارد. من در آن سال‌ها دستیار فیلم‌ساز بودم و ادامه راه خود را و جنگ را مبارزه با فراموشی می‌دانستم و این مبارزه تا الان نیز ادامه دارد.

دهباشی در ادامه سخنانش گفت: من نگران این شدم که چرایی انقلاب به فراموشی سپرده شود. از طرفی روایت انقلابیان برای احساس آن زیاد قابل قبول نیست. برای همین از افراد حکومت پهلوی و کسانی که به جز انقلابیان شروع به مستندسازی کردیم. آنهایی که هیچ کدام ایران نبودند و کشور، مال، پدر و مادر از آنها گرفته شده. از طرفی علاقه‌ای به حکومت انقلاب اسلامی نداشتند. با صحبت‌های آنها حقانیت انقلاب بهتر شناخته می‌شود.

این مستندساز در پاسخ به سؤال یکی از دانشجویان که سؤال‌هایتان را چگونه برای این گفتگوها طراحی می‌کنید، بیان کرد: ما از اشخاص سؤال نمی‌پرسیم که الزاماً بگوییم حکومت پهلوی بد بوده است، بلکه به آنها می‌گوییم هم کار خوب، بد و اشتباهی را بگویید و ثمره آن را دریابید و مخاطب خود سبک و سنگین کند. این کمک می‌کند که دیگر آن اشتباهات در دیگر ادوار تاریخی تکرار نشود.

وی ادامه داد: به‌طور مثال در ملی شدن نفت دولت ایران صادقانه به آمریکا اعتماد کرد. چهل سال بعد نیز دوباره ملت ایران به قول شفاهی مذاکرات سیاسی اعتماد کرد و نقد را داد و نسیه‌ای دریافت نکرد. همگی این افراد مسلمان و میهن‌دوست بودند، اما آدم باید از عبرت‌های تاریخی استفاده کند. اگر تاریخ بخوانیم بخش زیادی از اشتباهات امروز را تکرار نخواهیم کرد.

این مستندساز در پاسخ به این سؤال که آیا علت اصلی پیروزی انقلاب اسلامی حمایت آمریکا از برکناری شاه بوده است، توضیح داد: بعضی از عوامل وجود دارند که دولت آمریکا از شاه دلخوری داشته باشد به‌طور مثال اوپک و افزایش درآمد نفتی و همچنین طرفداری نکردن شاه از آمریکا و اسرائیل بعضاً باعث دلخوری شده بود، اما اینکه کشورهای غربی به‌خصوص آمریکا و انگلیس حکومت جایگزین شاه را حکومت اسلامی (امام خمینی(ره)) بخواهند مستندی وجود ندارد بلکه آنها شاهی را می‌خواستند که در امور سیاسی کمتر دخالت کند و نخست‌وزیری مثل بختیار یا لیبرال همانند مهندس بازرگان مدنظر داشتند، اما اگر دولت‌های غربی می‌دانستند که حمایت کمتر از شاه موجب بالا آمدن حکومت استکبارستیز انقلاب اسلامی می‌شد حتماً چنین کاری نمی‌کردند.

انتهای پیام/۴۰۸۴/پ