نیشتر زمان بر حباب دانشگاه‌‌های غیرانتفاعی

بر اساس مصوبه وزارت علوم، دانشگاه های غیردولتی کشور مجازند سالانه تا سقف 25 درصد، شهریه ها را افزایش دهند، این در حالی است که میزان این افزایش در دانشگاه آزاد اسلامی برای سال تحصیلی 94-95، مانند سال گذشته، 15 درصد در نظر گرفته شده است. افزایش شهریه برای دانشگاه جامع علمی کاربردی و دانشگاه پیام نور نیز رقمی معادل 15 درصد است.

گسترش بی سابقه موسسات آموزش عالی و دانشگاه های غیرانتفاعی در دولت‌های نهم و دهم، به صورتی بود که بسیاری از این موسسات در فضاهای غیراستاندارد و بدون کمترین امکانات آموزشی فعالیت خود را آغاز کردند. رویدادی که از سوی بسیاری از ناظران آموزش عالی کشور به عنوان «رشد قارچ گونه» موسسات غیرانتفاعی تعبیر شد. از همان زمان هشدارها در باره وضعیت آموزشی برخی از این موسسات مورد بی‌توجهی مسئولان وقت قرار گرفت اما از زمان روی کارآمدن دولت یازدهم رویکرد وزارت علوم ساماندهی این موسسات بوده است.

بنا بر گفته معاون آموزشی وزارت علوم، از سال گذشته اعطای مجوز به موسسات غیردولتی متوقف و فعالیت تعدادی از این واحدها محدود و حتی جذب دانشجو در آن ها متوقف شده است. اخیرا نیز رئیس اتحادیه دانشگاه‌ها و موسسات غیرانتفاعی از سطح بندی موسسات غیرانتفاعی خبر داد.

در این سطح‌بندی موسسات یادشده در 5 گروه دسته بندی شده اند و تنها گروه سطح 1 شامل 47 دانشگاه و موسسه غیرانتفاعی از سوی وزارت علوم مجوز توسعه گرفته‌اند و عملا سایر موسسات یا به دلیل ارائه نکردن اطلاعات یا به دلیل کسب نکردن امتیازهای مد نظر وزارت علوم در سطوح پایین‌تر این رتبه‌بندی قرار دارند و با محدودیت مواجهند. 51 موسسه در سطح 4 قرار گرفته است و ممنوعیت توسعه دارند و 12 موسسه غیرانتفاعی نیز در رتبه 5 این سطح بندی قرار گرفته اند و عملا در صورتی که ظرف 6 ماه امکانات لازم را مهیا نکنند، از ادامه فعالیت آنها جلوگیری خواهد شد.

این در حالی است که تقریبا نیمی از دانشگاه‌ها و موسسات غیرانتفاعی اطلاعات وضعیت خود را به وزارت علوم ارائه کرده اند و اگر همه آنها این کار را انجام دهند مسلما این آمار تغییرات چشمگیری خواهد داشت.

تغییر هرم جمعیتی داوطلبان ورود به دانشگاه‌های کشور در سال های اخیر به یکی از معضلات آموزش عالی کشور تبدیل شده است. امری که با وجود هشدار کارشناسان نه تها در دولت نهم و دهم جدی گرفته نشد بلکه با سیاست های غیرکارشناسی در توسعه بی رویه موسسات آموزش عالی کشور در حال حاضر دست‌کم 250 هزار صندلی در دانشگاه های کشور خالی مانده است. این مساله در کنار فشارهای دولتمردان سابق و طرفدرانشان به دانشگاه آزاد اسلامی که تا امروز ادامه دارد و عملا به منظور تسویه حساب سیاسی این افراد با برخی چهره های انقلاب صورت می‌‌گیرد، چالش‌های پیش روی نظام آموزش عالی و به‌ویژه توسعه تحصیلات تکمیلی به عنوان نیاز کنونی این نظام را افزایش داده است.

رویکرد دانشگاه آزاد اسلامی در توسعه تحصیلات تکمیلی، کاهش وابستگی به شهریه از طریق سرمایه‌گذاری در زمینه اقتصاد دانش‌بنیان و همچنین اجرای دو طرح تجمیع برای کوچک‌سازی سازمان و کاهش هزینه‌های جاری در دانشگاه آزاد اسلامی عملا این دانشگاه را تا حد زیادی از رکود مد نظر صاحب‌منصبان دولت نهم و دهم دور کرده است. اما امروز که حامیان آن تفکر، عبور دانشگاه آزاد اسلامی از این پرتگاه تدارک دیده‌شده را مشاهده می کنند، تلاش های هدفمند برای منحرف کردن دانشگاه از مسیر کنونی را با ابزار جنجال سازی بار دیگر آغاز شده است.

این در حالی است که اکنون با سپری شدن دو سال از پایان مدیریت های شتابزده و غیر کارشناسی در کشور، حباب دانشگاه‌داری که به یکی از علایق چهره های سیاسی و حتی مسئولان دو دولت قبل تبدیل شده بود اکنون در حال ترکیدن است. و در این وانفسا، برخی رسانه ها و حامیان خاصشان بی‌توجه به عواقب سیاسی کاری های گذشته، چراغ به دست از کنار چاه‌ها عبور و از چاله‌ها گلایه می کنند.