مرگبارترین سقوط‌های هواپیما در جهان

گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا-هانا حیدری؛ آژانس هوایی بین‌المللی اعلام کرده است که احتمال وقوع حوادث مرگبار هوایی برابر با یک پرواز در هر پنج میلیون پرواز است. این سازمان می‌گوید درصد زیادی از مرگ‌ومیرهای ناشی از سفرهای هوایی به دلیل اتفاقات غیرقانونی مانند تروریسم است.

براساس اطلاعات دانشگاه مریلند، در سال 2014 و 2015، 101 حمله به هواپیماها و فرودگاه‌ها شده است. همچنین حملات به فرودگاه بروکسل در سال 2016 نشان می‌دهد که امنیت فرودگاه‌ها بیش از امنیت پروازها نیاز به بهبودی دارد.

در سال 2015، 471 نفر و در سال 2014، 864 نفر طی حوادث هوایی کشته شدند. همچنین آمار کشته‌شدگان در سال 2013، 256 نفر است.

این در حالی است که در سال 2005، میزان کشته‌شدگان حوادث هوایی 1000 نفر در پروازهای تجاری بوده است. مرگ‌ومیرهای ناشی حوادث هوایی طی 20 سال اخیر کاهش قابل توجهی داشته است.

در ادامه لیستی از 10 مورد از مرگبارترین حوادث هوایی را می‌خوانید:

10. هواپیمایی کره، پرواز 007

سال 1983

محل سقوط: نزدیکی جزیره مون‌ران، اتحاد جماهیر شوروی

تعداد کشته‌شدگان: 269 نفر

هیچ کس از این پرواز جان سالم به در نبرد. سقوط این هواپیما یکی از غم‌انگیرترین لحظات جنگ سرد بود. به دلیل استفاده نادرست از سیستم جهت‌یابی، پرواز از آنشوج به سئول پس از بلند شدن به سمت شمال رفت و برای پنج ساعت و نیم در مسیری به سمت اتحاد جماهیر شوروی حرکت کرد.

این هواپیما توانایی برقراری ارتباط یا آنشوج را نداشت و برای گزارش دادن مجبور بود از هواپیمای دیگری در نزدیکی خود استفاده کند. با این حال صدای ضبط شده از کابین خلبان نشان می‌دهد که خدمه متوجه نبودند که مشکلی وجود دارد.

در آن زمان روابط بین ابرقدرت‌ها خوب نبود و این هواپیمای کره‌ای در حال پرواز به سمت اتحاد جماخیر شوروی بود. همان روز قرار بود اتحاد جماهیر شوروی موشکی را آزمایش کند و به همین دلیل هم هواپیمایی آمریکایی در منطقه وجود داشت.

هواپیمای آمریکایی و کره‌ای چنان از نزدیکی هم عبور کردند که اتحاد جماهیر شوروی مطمئن نبود کدام به کدام است. یکی از خلبانان سازمان دفاع هوایی شوروی گمان کرد که این هواپیما مسافربری نیست چرا که اگر بود وارد منطقه هوایی این کشور نمی‌شد.

در همین حین هم خلبان هواپیمای کره‌ای تصمیم گرفت به ارتفاع بالاتری برود که باعث کاهش سرعت این هواپیما شد. خلبان شوروی گمان کرد که این هواپیما در حال مانور حمله است و به همی دلیل هم آن شلیک کرد و باعث سقوط آن شد.

9. هواپیمایی آمریکا، پرواز 191

1979

محل سقوط: فرودگاه اوهر، دس‌پلینز، آمریکا

تعداد کشته‌شدگان: 273 نفر از جمله دو تلفات زمینی

این سقوط که مرگبارترین حادثه هوایی در آمریکا به شمار می‌رود، هیچ نجات یافته‌‌ای نداشت. آخرین تعمیر این هواپیما هشت هفته قبل از سقوط انجام شد. وقتی که این هواپیما در حال بلند شدن از فرودگاه بود، موتور هواپیما از کار افتاد، از هواپیما بیرون افتاد و قسمت بزرگی از بال چپ را کند. سیستم برقی هواپیما نیز کنده شد و مایع هیدروفلدئید هواپیما به اطراف پاشیده شد.

خلبان که نمی‌توانست بال را ببیند، اطلاعی هم نداشت که در حال از دست دادن کنترل و مایع هواپیماست؛ بنابراین به کار خود ادامه داد و تیک‌آف کرد. اما بال آسیب‌دیده باعث شیرجه زدن هواپیما روی باند و سقوط آن شد.

8. هواپیمایی ایران، پرواز 655

1988

محل سقوط: خلیج فارس

تعداد کشته‌شدگان: 290 نفر

این حادثه هوایی طی جنگ ایران و عراق برای یک فروند ایرباس مسافربری ایرانی رخ داد و هیچ نجات‌یافته‌ای هم نداشت. آمریکا هرگز به صورت رسمی برای این حادثه عذرخواهی نکرد.

7. هواپیمایی آفریقا

1996

محل سقوط: جمهوری دموکرات کنگو

تعداد کشته‌شدگان: دو سرنشین هواپیما، بین 225 تا 348 نفر روی زمین

این مرگبارترین حادثه هوایی برای مردمی بود که روی زمین بودند. اطلاعات زیادی از این سقوط در دسترس نیست. دلیل اصلی سقوط این هواپیما مکان و غیرقانونی بودن آن بود. این هواپیمای باربری از روسیه اجاره شده بود اما بدون مجوز به پرواز درآمد. این هواپیما پر از اسلحه‌های ارتش آنگولا بود.

این هواپیما سرعت مناسب تیک‌آف را نداشت اما به هر حال از روی زمین بلند شد. دقایقی بعد در مرکز خریدی در همان نزدیکی سقوط کرد و منفجر شد و چیزی حدود 225 تا 348 نفر را کشت و بیش از 500 نفر را زخمی کرد.

6. پرواز عربستان سعودی

1980

محل سقوط: ریاض، عربستان سعودی

تعداد کشته‌شدگان: 301 نفر

شش دقیقه پس از تیک‌آف از ریاض هشدارهای دود هواپیما به صدا درآمد. چهار دقیقه طول کشید تا خدمه تصمیم گرفتند که به فرودگاه بازگردند. صدمات وارده از آتش باعث شد که موتور میانی را خاموش کنند. این هواپیما ایمن به زمین نشست اما فرود خیلی طول کشید. درهای خروج اضطراری هواپیما تا 15 دقیقه بعد از فرود باز نشد. بیشتر مردم بر اثر استنشاق دود جان خود را از دست دادند.

5. ایران ایلوشن دو

2003

محل سقوط: در نزدیکی کرمان

تعداد کشته‌شدگان: 302

از این حادثه نیز اطلاعات بسیار کمی در دست است که با توجه به تعداد کشته‌شدگان نامعقول است. روز حادثه بادهای تند و مه شدیدی در این منطقه وجود داشته است که به احتمال زیاد همین هم باعث سقوط شده است.

4. هواپیمایی ترکیه، پرواز 981

1974

محل سقوط: نزدیکی سنلیس، فرانسه

تعداد کشته‌شدگان: 346 نفر

این حادثه در زمان خود یکی از مرگبارترین حوادث هوایی بود. این هواپیما که از پاریس به لندن می‌رفت، به دلیل اعتصاب انگلیسی پر از مسافر بود. در حال عبور از شهر «مواکس» فرانسه صدا انفجاری به گوش رسید و هوا با شدت وارد کابین مسافران شد. کف کابین فرو ریخت و ارتباط سیم‌های کنترل با بخش‌های اجرایی قطع شد.

خلبان 72 ثانیه قبل از سقوط در یک جنگل سعی کرد هواپیما را کنترل کند اما موفق نشد. این هواپیما چنان متلاشی شده بود که در ابتدا گمان شد یک بمب باعث سقوط شده است.

3. برخورد چارخی دادری

1996

محل سقوط: چارخی دادری، هند

تعداد کشته‌شدگان: 349 نفر

در ماه نوامبر سال 1996 هواپیمایی قزاقستان تغییراتی در یک هواپیمای نظامی داد تا 27 مسافر و 10 خدمه را به فرودگاه دهلی ببرد. زبان انگلیسی خدمه هواپیما محدود بود و تنها یک اپراتور رادیویی برای برقراری ارتباط با کنترل ترافیک داشتند. این هواپیما می‌توانست در ارتفاع 4600 پایی پرواز کند اما مقر کنترل هوایی به خدمه نگفته بود که باید در این ارتفاع باقی بماند.

هواپیمای قزاقی به پایین آمدن ادامه داد. در همین حین یک بوئینگ از عربستان سعودی با 312 مسافر از دهلی بلند شد و مستقیما در مسیر هواپیمای قزاقی قرار گرفت. هواپیمای قزاقی در حال کاهش ارتفاع بود و هواپیمای عربستان سعودی نیز اجازه داشت در ارتفاق 4600 پایی پرواز کند.

در واقع اگر اپراتور رادیویی به خدمه قزاق یادآوری نمی‌کرد که در ارتفاع 4600 پایی بماند، این هواپیما از زیر هواپیمای عربستان سعودی عبور می‌کرد. اما پس از اعلام مرکز کنترل، هواپیمای قزاقی شروع به ارتفاع گرفتن کرد و دم این هواپیما بال بوئنیگ را قطع کرد.

بوئینگ کنترل خود را از دست داد، سقوط کرد و همه مسافران آن هم کشته شدند. هواپیمای قزاقی نیز سقوط کرد، چهار نفر از مسافران آن نجات پیدا کردند اما به دلیل جراحات شدید جان خود را از دست دادند.

2. هواپیمایی ژاپن، پرواز 123

1985

محل سقوط: یوئن، ژاپن

تعداد کشته‌شدگان: 520 نفر

سقوط این هواپیما طی یکی از پرمشغله‌ترین سال‌های هواپیمایی ژاپن اتفاق افتاد. با این که تنها یک پرواز داخلی بود اما هواپیما کاملا پر از مسافر بود. 12 دقیقه پس از تیک‌آف قسمت بین کابین و دم هواپیما از هم باز شد. هر چهار سیستم هیدرولیک به طور همزمان از بین رفت. خلبان دیگر کنترلی بر هواپیما نداشت. در چنین وضعیتی تنها راه کنترل هواپیما استفاده از قدرت موتورهاست: اگر از موتورهای یک سمت بیشتر استفاده شود، هواپیما می‌چرخد.

خدمه تلاش کردند که هواپیما را به توکیو برگردانند و در یک مقر نظامی فرود بیایند اما موفق نشدند. ارتفاع هواپیما کاهش یافت و سرانجام در کوهستان سقوط کرد. دلیل سقوط وجود یک ترک روی دم هواپیما بود که هفت سال قبل طی حادثه‌ ایجاد شده بود. این آسیب به‌خوبی تعمیر نشده بود و همین باعث سقوط این هواپیما شد.

1. فاجعه تنریف

1977

محل سقوط: فرودگاه تنریف، جزایر قناری

تعداد کشته‌شدگان: 583 نفر

خوشبختانه هیچ راهی وجود ندارد که مرگبارترین حادثه هوایی جهان دوباره تکرار شود. بعد از یک بمباران تروریستی در فرودگاه بین‌المللی گرن کاناریا، قرار شد که پنج هواپیما بزرگ و تعدادی هواپیما کوچک که قرار بود در این فرودگاه فرود بیایند به فرودگاه تنریف بروند. فرودگاه تنریف بسیار کوچک‌تر بود و یک باند فرود با یک مسیر تاکسی و چهار خروجی داشت.

معمولا هواپیماها در مسیر تاکسی مسافران را سوار یا تخلیه می‌کردند، دور می‌زدند، وارد باند می‌شدند و تیک‌آف می‌کردند. با این حال وقتی پروازها به این فرودگاه منتقل شد، هواپیماهای پارک شده فضای زیادی از مسیر تاکسی را اشغال کرده بودند. بنابراین هواپیماها مجبور بودند در باند مسافران را تخلیه کنند، دور بزنند و تیک‌آف کنند.

وقتی که فرودگاه گرن کاناریا مجددا باز شد دو بوئینگ 747، یک هواپیمای پان ام و KLM، آماده رفتن شدند. در همین حین هواپیمای KLM تصمیم گرفت که سوختگیری کند بنابراین جلوی راه پان ام به باند گرفته شد. طی سوختگیری این دو هواپیما مه غلیظی فرودگاه را پوشاند، KLM یک دور 180 درجه زد تا وارد باند شود و تیک‌آف کند.

پان ام نیز آماده تیک‌آف شد، به دلیل عدم دید کافی از برج مراقبت خواسته شد تا پاک بودن مسیر را تائید کنند اما جواب برج مراقبت نامفهوم بود. اما خلبان KLM تصمیم گرفت که بدون کسب اجازه پرواز تیک‌اف کند. هر دو هواپیما به طور همزمان شروع به حرکت کردند.

به دلیل مه غلیظ خلبان‌ها هیچ دیدی نداشتند. در حالی که خلبان KLM آماده تیک‌آف می‌شد خلبان پان‌ ام در حال بازگشت به مسیر تاکسی چهارم بود. هواپیماها وقتی در دید هم قرار گرفتند که خیلی دیر بود. خلبان پان ام با سرعت به چپ پیچید و خلبان KLM سعی کرد که سریع تیک‌آف کند.

اما سنگین بودن هواپیماها، باک‌های پر از سوخت و زاویه تیک‌آف آنها باعث شد که دم این دو هواپیما با باند برخورد کند. قسمت پشتی KLM به سمت راست پان ام برخورد کرد و آن را کند. هواپیمای KLM برای دقایقی توانست بلند شود اما دو موتور خود را از دست داد و روی باند فرودگاه سقوط کرد. حجم زیاد سوخت باعث کشته شدن همه مسافرین این هواپیما شد.

تنها 61 نفر از مسافرین پان ام از این حادثه جان سالم به در بردند.

منبع: ListVerse و The Sun​