آزیتا حاجیان: در همه کشورها بچه‌ها حرف اول را می‌زنند/ با قهرمان‌سازی به شکل جهانی مخالفم

آزیتا حاجیان در حاشیه سی امین جشنواره فیلم کودکان و نوجوان اصفهان در گفتگو با خبرنگار فرهنگی آنا با اشاره به اینکه چند بار به عنوان داور در این جشنواره حضور داشته است، گفت: من سه بار در این فستیوال بوده ام؛ دو بار داور و یکبار به عنوان مهمان ویژه، اما متاسفانه از نظر من این جشنواره رشد معکوس داشته است. به نظر من خالقین اثر در این ماجرا بى تقصیر هستند اما اگر بخواهیم به دنبال مقصر بگردیم باید بگویم سیاست گذاری‌ها زمینه رشد را فراهم نمی‌کند و نوع نگاه تصمیم گیرنده‌ها به سمت بالا نبوده، یعنی ارتقایی در آن دیدگاه به آن شکلی که لازم است وجود نداشته و یا اگر هم داشته هنوز کم است چرا که باید نگاه ما وسیع تر و محدودیت آن کم شود.

وى ادامه داد: باید از تصمیم گیرنده ها با بحث و گفتگو، با تشریح مسایل که بتوان دید چه چیز باعث شده به جای اینکه این فعالیت باعث رشد این زمینه باشد این فعالیت را رو به ضعف برده است، سوال کرد و جواب درست گرفت.

حاجیان ضمن اشاره به اینکه ما اصلا به آینده فکر نمی کنیم، عنوان کرد: امروزه ما تا حدى درگیر مسایل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی هستیم که ناخودآگاه فرهنگ در اولویت دهم ما قرار گرفته است و به آینده مملکت امیدوار نیستیم. کودک و نوجوان امروز ما شهروندها، دولتمردها و تصمیم گیرندگان فردای این مملکت هستند. شاید اصلا فردا برایمان مهم نیست و فقط مهم این است که امروزمان را چگونه بگذرانیم.

وى اضافه کرد: در حالی که همیشه در همه کشورهایی که یا پیشرفته هستند و یا امیدی به پیشرفت دارند دانه را می کارند که سال های بعد درو کنند ما متاسفانه در این زمینه دغدغه ای نداریم.

این بازیگر عنوان کرد: خوب است که جشنواره کودک و جشنواره نوجوان با هم باشد و شاید این روند ادامه پیدا کند اما یک مساله اى که از جشنواره امسال حذف شده و بسیار مهم هم بوده، این است که در جشنواره های سال های گذشته فیلم برای کودک و فیلم درباره کودک خیلی تقسیم بندی قشنگ و درستی بود. در سال هاى گذشته بسیاری از فیلم هایی که در مورد کودک بود جذابیت بصری، فکری، کشف و شهود، شعف و یا اجرای کنجکاوی را نداشت و در واقع به نوعی برای بزرگسالان ساخته می‌شد، در حالیکه برای کودک و نوجوان این پارامترها در فیلم ضروری است که کودک از طریق این مدیوم یکسری از مسایل را یاد بگیرد، لذت ببرد، کشف کند، ذوق کند، به شادی و شعف آید و کنجکاوی هایش تحریک شود.

وى ادامه داد: فیلم کودک یکسری ویژگی ها دارد که جذابیت کودک را تضمین می‌کند اما نمى دانم این تقسیم بندی چرا به هم خورد، شاید به این خاطر که در نظر خودشان کمیت فیلم هاى جشنواره خوب نبوده که اگر تقسیم بندی هم می کردند چیزی از آن باقی نمی ماند.

بازیگر فیلم «دزد عروسک ها» در خصوص وضعیت بهبود فرهنگ و هنر کشور خاطرنشان کرد: ما مدام فکر می کنیم، درگیر می شویم، با دوستانمان بحث می کنیم و مدام یکدیگر را تشویق می کنیم اما کاری پیش نمی رود؛ برای اینکه ما تصمیم گیرنده نیستیم و از جای دیگر تصمیم و اعمال می شود و طیف هنرمند مجبور است که در آن چارجوب ها عمل کند، چارچوب هایى که پیش رو به نظر نمی رسند. در هر حال باید تجدیدنظری راجع به این موضوع صورت بگیرد.

وى در پاسخ به این سوال که در جهان در فیلم هایی که برای کودکانشان می سازنند قهرمان های خوبی به تصویر مى کشند، قهرمان هایی که حتی کودکان ما هم قبولشان می کنند، چرا ما نمی توانیم در این زمینه موفق باشیم؟ توضیح داد: بحث قهرمان پردازی و قهرمان سازی سالها است که مخدوش است؛ یعنى وقتی که شما به جهان واقعی نگاه می کنی بعضی اوقات قهرمان سازی، کودک را برای زندگی فردی اش دچار توهم و اشتباه می کند. شاید یک نگاه قهرمان پروری هم برای تقویت ایده آل های طیف کودک و نوجوان بد نباشد اما می بینیم که در تولیدات جهانی در کنار آن چه می سازند، سرمایه های هنگفتی هم به جیب می زنند.

حاجیان اضافه کرد: من شخصا با این قهرمان پروری ها در فستیوال های کودک به آن شکل موافق نیستم اما به شکل رئالیستیک آن برایم ارزشمند است. ما یک فیلمی به بنام «اسکی باز» داریم که بدون آن که دروغ بگوید و تشنج ایجاد کند یا مخاطب با دیدن آن گمراه شود یک بچه هشت ساله را به تصویر می کشد که برای خودش در یک شرایط فوق العاده سخت یک قهرمان است.

وی افزود: در فیلم «بیست و یک روز بعد» باز هم پسر داستان برای خودش یک قهرمان است منتهی قهرمانی که در دل سختی های واقعی زندگی و جامعه ای که در آن زندگی می کند دست و پا می زند و با آن بضاعت اندک، سن کم، موقعیت سخت و عدم امکانات مالی که دارد قهرمانانه به جنگ سختی های خود می رود. من قهرمانی از این دست را تبلیغ می کنم تا آن قهرمانانی مثل بتمن جهانی. شاید هم برای جامعه ما ضرورت این شکل قهرمان پروری بیشتر احساس می شود.

آزیتا حاجیان در ادامه با اشاره به اینکه برای جامعه ما که احتیاج به قهرمانان واقعی دارد این نوع قهرمان پروری بهتر است، گفت: هنوز جامعه ما به سطحی نرسیده که همه چیزمان مرفه باشد که بیمه و زندگی و حقوق و بازنشستگی و مدارس عالی در جهت دفاع از بچه ها وجود داشته باشد که بتوانیم از آن ها قهرمانان تخیلی بسازیم.

وی افزود: در کشورهای بزرگ دنیا بچه ها حرف اول را می زنند کسی نمی تواند به آن ها تعرض کند اما در جامعه هایی مثل جامعه ما بچه ها ناامن ترین افراد جامعه هستند و هرگونه تعرضی از طرف خانواده و جامعه و یا حتی جامعه آموزشی به آن ها اعمال می شود و بچه نمی تواند از خودش دفاع کند.

این بازیگر تاکید کرد: بنابراین من می گویم قهرمانی ما باید از جنس و نوع زندگی خودمان باشد. حالا برای برنامه های تفریحی بچه ها می توانیم کمی پایمان را فراتر بگذاریم کمااینکه فیلمی داریم به نام «قهرمانان کوچک» که از همین نوع قهرمانی است که در جهان مرسوم است اما کمی معقول تر و یک ذره از جنس خودمان است.