پایان همایش بین‌المللی حافظ با آوای شهرام ناظری

به گزارش خبرگزاری آنا، سومین روز همایش بین المللی حافظ در حالی شب گذشته به پایان رسید که شهرام ناظری در این همایش برای حافظ شناسان مطرح ملی و بین المللی آواز خواند.

حافظ چگونه غرب را مسخر خود کرد؟

روز سوم همایش بین‌المللی حافظ با صحبت‌های طه هاشمی، معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی، در شیراز آغاز شد. معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی در بخشی از سخنانش گفت: چگونه حافظ با همه ابهام‌ها و ایهام‌ها غرب را هم مسخر خود گردانده است؟ اگر چه در سال 1636 میلادی آندره دوریه برای اولین بار گلستان سعدی را به فرانسه ترجمه کرد و شهرت سعدی همه جا را فرا گرفت اما دوگوبینو مولف کتابه «سه سال در آسیا» می گوید شهرت حافظ در اروپا بیش از سعدی و فردوسی است. پی تیرو دولاواله هم در نیمه اول قرن هفدهم در سفرنامه خود، حافظ و چند غزل او را ترجمه کرده و آورده است.

وی افزود: ترجمه شعر حافظ دشوارتر از بقیه شاعران می‌نمود چرا که غزل حافظ در برگیرنده همه ظرافت‌های لفظی و اندیشه و روحیه یک ملت است و در یک زبان بیگانه چندان نمی‌گنجد با این حال سرویلیام جونز در سال 1770 منتخ ابیاتی از دیوان حافظ را در پایان ترجمه کتاب نادرشاه به چاپ رسانید و در همان سال کتب رویچکی گلچینی از غزل‌های حافظ را در وین منتشر کرد و ریچارد سون در سال 1774 به ترجمه پاره ای از اشعار حافظ مبادرت ورزید.

هاشمی در ادامه خاطرنشان کرد: در آلمان، فون هامر اتریشی برای اولین بار در سال 1820 همه دیوان حافظ را به آلمانی برگرداند و هردر در سال 1812 نیز به ترجمه دیوان حافظ به زبان آلمانی همت گماشت و ازطریق همین ترجمه‌ها بود که گوته حافظ را شناخت و دیوان غربی شرقی خود را با نام حافظ آراست.

معاون فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: گوته شهیر می‌گفت: »ای حافظ ای شاعر آسمانی، تو چونان کشتی اقیانوس پیمایی که سینه دریاها را می شکافی و من مثال تخته‌پاره‌ای به دنبال تو» عجیب است که گوته با آن شهرت و نام‌آوری، خود را به حافظ نزدیک نمی‌کند. در سال 1844 رالف والدو امرسون فیلسوف بستونی به اروپا سفر کرد. آن روزگار رمانتیک ها در اوج بودند این فیلسوف با نام حافظ و تفکر او آشنا شد چون به سرزمین خود بازگشت مکتبی را بنیاد نهاد به نام مکتب «تعالی گری» که پایه‌های آن با اندیشه حافظ استوار شده است.

رونمایی یکی از صحیح‌ترین نسخ دیوان حافظ

همایش بین‌المللی حافظ در روز سوم خود در سالن حافظ شیراز شاهد رونمایی از نسخه 801 حافظ با حضور سید طه هاشمی، حمزه سارویی، مهدی ماحوزی، فاطمه طباطبایی و جعفر موید بود.

دکتر ماحوزی در این مراسم گفت: این نسخه مکتوب توسط دکتر اکبر ایرانی به دانشگاه آزاد اسلامی اهدا شده است که سال‌هاست عمر خود را صرف آثار ادبی و ذوقی کرده و صدها کتاب را تقدیم جامعه ادبی کرده است.

ماحوزی افزود: ایشان این نسخه را به شورای علمی حافظ ارائه کردند و همه اعضای هیات علمی به اتفاق نظر نسخه 801 حافظ را نسخه‌ای بسیار جالب و صحیح می دانند و کمتر نسخه‌ای از نظر نگارش با این نسخه برابری می کند. قرار شد این کتاب با مهر و نشان دانشگاه آزاد اسلامی منتشر شود و اکنون نیز 200 نسخه از آن به میهمانان اهدا می‌شود .

در ادامه دکتر اکبر ایرانی اظهار کرد: نسخه 801 حافظ در کتابخانه عثمانیه ترکیه کشف شد و امسال در این همایش افتخار رونمایی آن را داشتیم. مرکز پژوهشی میراث مکتوب برخی دیگر از نسخه‌ها از جمله الابنیه عن حقایق الادویه و علی نامه و هشتاد سال بعد از مرگ فردوسی نوشته‌شده را در این مرکز منتشر کرده است.

ایرانی افزود: نسخه 801 کامل ترین مقدمه را دارد که محمد گل اندام آن را نگاشته و در ابتدای آن آمده است. محمد گل اندام درمقدمه کتاب گفته این نسخه 10 سال پس از مرگ حافظ درسال 891 نوشته شده است. همچنین خط این نسخه تعلیق و در حال نزدیک شدن به خط نستعلیق است. این نسخه امروز رونمایی می شود و از فردا در نمایشگاه کتاب ارائه خواهد شد .

در پایان این رونمایی، دکتر اصغر دادبه پشت تریبون رفت و گفت هیچ چیزی در تاریخ مشهور نمی شود مگر اینکه دلیلی داشته باشد مثل حافظ و سعدی.

دادبه افزود: تحقیق علمی علامه قزوینی هم به همین شکل. این نشان می‌دهد که هنوز بیشتر ارجاعات به نسخه علامه قزوینی است و این بیانگر آن است که این نسخه یکی از درست ترین نسخه های حافظ است .

مدح های حافظ قابل توجیه است

در این مراسم اکبر نحوی در میزگردی در حاشیه این همایش درباره مدح‌های حافظ نیز گفت: دو نکته درباره مدح‌ها نباید عوان شود. یکی اینکه ما معمولا معیارهای اکنون را با آن زمان مقایسه می کنیم و این درست نیست. نکته دوم اینکه باید احوالات شخصی شاعر را ببینیم چه بوده است که این هم رعایت نمی‌شود. باید این موضوع را در نظر بگیریم که 700 سال پیش یک شاعر وقتی می‌خواست کار هنری کند، چگونه ارتزاق می‌کرده است. به همین سبب باید به عنوان صله درآمدی دریافت می‌کرده‌اند و همین موضوع باعث می‌شد که شاعران مدح‌هایی را انجام داده اند.

وی در ادامه گفت: مدح‌های حافظ فی نفسه آثار بی‌ارزشی نیستند؛ البته با توجه به عصر زندگی حافظ، همین مدح‌ها نیز قابل توجیه است.

این حافظ شناس در ادامه با اشاره به تاثیرگذاری مدح‌ها افزود: این ستایش‌ها گاهی بسیار در فرد مورد حمد قرار گرفته، تاثیرگذار بوده است. مانند نمونه‌هایی که باعث مسلمان شدن پادشاهان شده و این موضوع نشان‌دهنده کارکرد اجتماعی این مدح‌ها بوده است.

شهرام ناظری در همایش حافظ

شهرام ناظری در همایش بین‌المللی حافظ در شهر شیراز گفت: جای سعادت است که در آیین بزرگداشت حافظ به همراه گروه مولوی، سهم کوچکی داشته باشیم.

این استاد موسیقی ایران در ادامه اشعاری از مولانا جلال الدین محمد بلخی و خواجه حافظ شیرازی را خواند و طنین آواز و ساز گروه مولوی، پایانی پروجد و احساس بر همایش بین المللی حافظ بود.

ناظری با قدردانی از فراهم آمدن امکان اجرای برنامه موسیقی گروه موسیقی مولوی در شیراز گفت: مدتی قبل فضای مساعدی برای اجرای برنامه‌های فرهنگی فراهم نبود که جامعه از این شرایط لطمه خورده بود.
این استاد موسیقی سنتی ایران گفت: امروز استانداری فارس، فرمانداری شیراز و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان درباره اجرای برنامه های فرهنگی و موسیقی نظر موافق دارند. امیدوارم این روند با اصول از پیش تعیین‌شده فرهنگی بتواند زمینه‌ساز حرکتی تاثیرگذار بر روی بخشی از جامعه باشد که دچار مشکلات فرهنگی شده است.