بررسی نقش دایره المعارف آنلاین در تحقیقات دانشگاهی
ویکی‌پدیا، منبعی نامعتبر اما مفید برای اول کار
همه ما حداقل سالی یکی،دو بار سراغ ویکی پدیا رفته‌ایم و حتی این کار را برای تحقیق کلاسی هم کرده‌ایم. استفاده از ویکی پدیا کاملا جهانی است اما این ماجرا آن قدر حاد شده که دانشگاه‌ها برای حل این مساله سعی کرده‌اند توضیح دهند چگونه می‌شود در تحقیقات بدون آسیب به اصل تحقیق از ویکی پدیا استفاده کرد.
جالب اینجاست که نظارت درستی بر روی مطالب ویکی پدیا وجود ندارد و هرکسی می‌تواند منابع و اطلاعات آن را دستکاری کند و از طرفی هم صفحه‌ای در آن باز کند و اطلاعاتی غلط در آن بگذارد. در این وضع دانشجویان که تحت هیچ شرایطی دست از ویکی پدیا نمی‌کشند، باید لااقل روش استفاده از آن را یاد بگیرند!
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، دانشگاه لندن در گزارشی آورده است که نباید به خاطر استفاده از ویکی پدیا خجالت کشید بله باید استفاده بهتری از آن کرد. دکتر جیمز گولاک، استاد این دانشگاه، می‌گوید که ویکی پدیا با وجودی که منبعی پرمراجعه است، نتوانسته جای خود را درست باز کند. مطالعه سه هزار دانشجو نشان داده از هر ۱۵ دانشجو ۱۳ دانشجو برای تحقیق خود سراغ ویکی پدیا می‌رود، اما متاسفانه باید بگویم این سایت پربازدید منبع مفید دانشگاهی شناخته نمی‌شود و موتورهای جست‌وجوگر اینترنتی مثل فیس بوک و گوگل رتبه‌های بهتری نسبت به ویکی پدیا دارند.
منبعی باعث خجالت
البته بد نیست بدانید خیلی از دانشجویان برای آنکه متهم به کپی-پیست نشوند استفاده از ویکی پدیا را انکار می‌کنند، اما محققان می‌گویند دانشگاه‌ها باید راه‌های استفاده بهتر از این سایت را به مجتمعات آموزشی وارد کنند.
دکتر گولاک تاکید کرده است اینکه می‌گویند وجود سایت‌هایی شبیه ویکی پدیا باعث از بین رفتن تحصیلات دانشگاهی می‌شود اصلا درست نیست. به طور کلی استادان باید به شاگردان یاد بدهند که منابع ویکی پدیا را تصحیح یا ویرایش کنند. دانشگاهیان باید به جای اینکه وجود ویکی‌پدیا را انکار کنند، بخشی از آن شوند و با کیفیت بهتری مطالبش را بنویسند.
جیمی ولز که بنیانگذار ویکی‌پدیا است، چندی پیش گفته بود گفته بود دانش‌آموزانی که اطلاعات را از ویکی‌پدیا کپی می‌کنند لیاقتشان نمره پایین است! اما او در اظهار نظرهای بعدی گفت دانش‌آموزان باید بتوانند به این سایت ارجاع بدهند و از آن در تحقیقاتشان استفاده کنند. به گفته او، این سایت باید به عنوان قدم اول برای دسترسی به منابع دیگر نگاه شود. جیمز ولز هنوز هم می‌گوید ویکی پدیا قدرت اینکه منبع مهمی برای دانشجویان دانشگاه‌ها باشد ندارد و نهایتا برای دانش‌آموزان خوب است .
| انتقاد دانشگاهیان به ویکی پدیا بیشتر معطوف به این بوده است که هر کسی می‌تواند در این سایت مطلب بنویسد؛ کسی که لزوما متخصص نیست |
یک راه رایج برای همه
مهم‌ترین نقطه قوت ویکی‌پدیا این است که مشارکت‌کنندگان در آن می‌توانند انتخاب کنند که در چه حوزه‌ای می‌خواهند بنویسند. این باعث می‌شود آنها فقط محتوایی را تولید کنند که بیشترین تخصص را در آن دارند.
نیکا وینستون استاد دانشگاه آکسفورد معتقد است این یکی از دلایل موفقیت ویکی‌پدیا در مقایسه با مدل‌های مشابه بوده است. البته همه استادان آکسفورد با ویکی پدیا موافق نیستند.
سایت این دانشگاه در قسمت راهنمای منابع تحقیق درباره اینکه «اشکال ویکی‌پدیا چیست؟» نوشته: «اگر دنبال اطلاعات فوری می‌گردید، ویکی‌پدیا راه رایجی است. شاید به اطلاعات اولیه نیاز داشته باشید که اول با هم‌اتاقیتان توافق کنید موضوع چیست یا تصور اولیه‌ای از آن به دست بیاورید و بعد تحقیق عمیق‌تر را شروع کنید. در این صورت می‌توانید با ویکی‌پدیا به هدفتان برسید. در واقع ممکن است بعضی‌ها توصیه کنند مطالعه اولیه‌ای در ویکی پدیا داشته باشید تا آمادگی برای تحقیق پیدا کنید. این کار ایرادی ندارد. با این حال وقتی کار آکادمیک می‌کنید باید خیلی مراقب استفاده از ویکی باشید. اطلاعات در ویکی پدیا توسط هر کسی که دلش خواسته استف چیزی بنویسد ثبت شده‌اند و تخصص آنها بررسی نشده است. ممکن است کاربران اطلاعاتی را ببینند که تاریخ گذشته است یا اعتبار لازم را ندارد یا حتی توسط کسی تولید شده باشد که بخواهد آدرس غلط بدهد. مثلا ۴ سال پیش یک دانشجو که می‌خواست درباره محدودیت‌های ویکی‌پدیا بنویسد یک مطلب تخیلی برای خودش نوشت و مدعی شد که شهردار یک شهر کوچک در چین است. حالا اگر نام او را تایپ کنید یا اگر برای شهرداران در چین جست‌وجو کنید هنوز مطلب تخیلی او را می‌بینید. البته بعضی از مطالب این سایت ممکن است درست باشند اما به دلیل اینکه متخصصان آن را مرور نمی‌کنند تکیه کردن به آنها ریسک است.»
انتقاد دانشگاهیان به ویکی پدیا بیشتر معطوف به این بوده است که هر کسی می‌تواند در این سایت مطلب بنویسد؛ کسی که لزوما متخصص نیست؛ چیزی که می‌تواند باعث دوری دانشجویان از منابع معتبر شود. مثال‌های زیادی از سیاست‌مداران و چهره‌ها وجود دارد که درباره خودشان مطالبی نوشته‌اند تا آنچه دوست ندارند توسط کس دیگری نوشته نشود.
با وجود این معایب، ویکی‌پدیا هنوز یکی از منابع اصلی دانشجویان است و انگار توصیه‌های دانشگاهیان به استفاده نکردن از آن چندان تاثیری ندارد. حالا که نمی‌شود دانشجویان را از استفاده از ویکی منع کرد، استاد‌ها به فکر توصیه‌های ایمنی افتاده‌اند. دکتر کا‌ترین ایستون، استاد دانشگاه لنکستر، می‌گوید دانشجویان باید این توانایی را به دست بیاورند که اعتبار مطالب ویکی پدیا را بسنجند، و اطمینان پیدا کند که این کار فقط در ادامه تحقیقات روی منابع معتبر دانشگاهی انجام می‌شود و به تنهایی جوابگو نیست.
انتهای پیام/
