چه کاره بشم؛ شاید «مهندس محیط زیست!»

خبرگزاری علم و فناوری آنا- مریم ملی؛ کافی است در ذهنتان خشکسالی‌، بی‌آبی، آتش‌سوزی جنگل‌ها، خشک‌شدن تالاب‌ها، آلودگی هوای کلانشهرها و شهرها، انقراض انواع گونه‌های جانوری و گردو‌غبار و ریزگردهای سال‌های اخیر را تصور کنید. همین کافی است که بدانیم چرا باید از محیط زیست محافظت کنیم. مهندس محیط زیست قرار است با کمک پژوهش‌هایی که انجام می‌دهد منابع زیست محیطی را تحت نظر داشته باشد و از اطلاعات مهندس‌های منابع طبیعی استفاده کند تا از محیط زیست مراقبت کند. او باید با روش‌های مهندسی بتواند طرح‌هایی ارائه کند که سازمان‌ها و نهادهای دولتی موظف شوند با رعایت نکاتی آسیب‌ به محیط زیست را به حداقل برسانند.  

چرا محیط زیست؟

حفاظت از محیط زیست به هرگونه فعالیت برای حفظ یا بازیابی کیفیت محیط زندگی ما از طریق جلوگیری از انتشار آلاینده‌ها یا کاهش حضور مواد آلاینده در محیط گفته می‌شود. حفاظت از محیط زیست ممکن است شامل موارد زیر باشد: تغییرات در خصوصیات کالاها و خدمات، تغییر در الگوی مصرف، تغییرات در تکنیک‌های تولید، تصفیه یا دفع پسماندها در تأسیسات جداگانه، بازیافت و جلوگیری از تخریب چشم‌انداز و اکوسیستم.

یادمان باشد که عدم حفاظت از محیط زیست یعنی عدالت کمتر و تبعیض بیشتر. برای دانستن اینکه فقرا بیشترین آسیب‌پذیری را در برابر تخریب‌های محیطی دارند، نیازی به تحقیق عمیق نیست، بلکه صرفاً به مشاهده نیاز داریم. برای مثال عابران پیاده و دوچرخه‌سواران بیش از همه در معرض انتشار دودهای سمی هستند. رانندگان ثروتمند، موقع رانندگی به سمت مناطق مسکونی نسبتاً تمیز، می‌توانند مه‌دود درون شهرها را پشت سر بگذارند یا اگر در ترافیک گرفتار شدند، می‌توانند شیشه‌ها را جمع و تهویه هوا را روشن کنند. همچنین، محله‌های کم درآمد در اطراف مناطق صنعتی رشد می‌کنند، پس بیشتر در معرض هوای کثیف، بوی بد و پساب هستند به همین خاطر است که هر جامعه‌ای نیاز به مهندس محیط زیست دارد که حرفش و تحقیقاتش جدی گرفته شود.

به چه مهارت‌هایی نیاز داریم؟

رشته محیط زیست غیر از این که نیاز به یک حافظه خیلی خوب دارد، توان تحلیل هم می‌خواهد؛ یعنی لازم است شما هم دروس مرتبط با زیست‌شناسی و یادگرفتن اسامی گیاهان و گونه‌های حیوانی را دوست داشته باشید، هم بتوانید در میان عکس‌های ماهواره‌ای تحلیل کنید و شرایط اقلیمی را بسنجید. همه این توانایی‌ها با تلاش خودتان و راهنمایی اساتید در دانشگاه به دست می‌آید اما آنچه باید برای به دست آوردنش زحمت بکشید توانایی‌های نرمی است که می‌تواند کیفیت کار شما را در محل کار آینده‌تان ارتقا دهد. در هر فضایی کار کنید، احتمالا کسانی هستند که به اندازه شما دغدغه‌های زیست محیطی ندارند. شما باید بتوانید با داده‌های کافی همکاران، کارفرمایان یا حتی برخی از ارباب‌رجوع‌ها را درباره مسائل مختلف قانع کنید. در کنار همه اینها شما نیاز دارید که روحیه جست‌و‌جوگر داشته باشید و فقط دنبال پشت میز نشستن نباشید، چرا که ممکن است گاهی لازم باشد برای پیگیری پروژه‌ها به نواحی مختلف کشور سر بزنید یا در جنگل‌ها و فضاهای مختلف تحقیق و پژوهش داشته باشید.

چه رشته‌ای در دانشگاه بخوانیم؟

در اکثر دانشگاه‌های مطرح کشور امکان ادامه تحصیل در رشته مهندسی محیط زیست وجود دارد. افراد می‌توانند بر اساس گرایش‌های ارائه شده، تخصص اساتید و علاقه پژوهشی خود اقدام به انتخاب دانشگاه کنند. البته پیشنهاد کلی بر این است برای کسب مهارت و ورود آسان‌تر به بازار کار، علاقه‌مندان تلاش کنند تا وارد دانشگاه‌های برجسته‌تر شوند و پایه علمی قوی‌تری را به این طریق برای خود رقم بزنند.

کسانی که به این رشته علاقه‌مندند می‌توانند از دبیرستان با تحیل در رشته علوم تجربی و پشت سر گذراندن کنکور گروه تجربی به دانشگاه راه پیدا کنند. مهندسی محیط زیست از مقطع کارشناسی تا دکترا در دانشگاه‌های ایران وجود دارد و خوشبختانه افراد به راحتی می‌توانند در این حوزه پیشرفت داشته باشند. البته با توجه به اینکه ظرفیت رشته علوم و مهندسی محیط زیست بالا و تعداد دانشگاه‌های پذیرنده هم زیاد است، باید انتخاب‌های خود را اولویت‌بندی و سپس به ترتیب اولویت در فرم انتخاب رشته وارد کنید. مهندسی محیط زیست گرایش‌هایی مثل آلودگی‌های محیط زیست، آمایش سرزمین و یا تنوع زیستی دارد که البته همه دانشگاه‌ها این گرایش‌ها را به طور سالانه ارائه نمی‌دهند.

کجا کار پیدا کنیم؟

فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند در شهرداری‌ها، سازمان محیط زیست، مراکز تحقیقاتی، مراکز فعال در زمینه حمایت از محیط زیست و … مشغول به کار شوند. همچنین با ادامه تحصیل تا مقطع دکتری می‌توانید به عنوان استاد دانشگاه نیز مشغول به تدریس شوید. اما در نظر داشته باشید ورود به بخش‌های دولتی سازمان‌ها و پژوهشگاه‌های محیط زیست زمان‌بر است. شهرداری‌ها هم معمولا برای رسیدگی به محیط زیست شهری نیاز به مهندس و متخصص این حوزه دارند و ممکن است در بازه‌های خاصی از سال به جذب نیرو در این زمینه بپردازند.