فردای ارتباطات از دل زیرساختهای امروز ساخته میشود
گروه فناوری آناتک ـ ستاره لطفی؛ روزنامه نگار و مدیر روابط عمومی در زیستبوم صنعت ارتباطات: در جهانی که سیاستهای کلان بسیاری از کشورها بر پایه تحول دیجیتال و توسعه زیرساختهای ارتباطی و فناورانه استوار شده است، اهمیت راهبردی ارتباطات بیشتراز آن است که فقط در یک روز از سال، آن هم در ۲۷ اردیبهشتماه، روز جهانی ارتباطات- از آن سخن بگوییم. اما این روز فرصتی ایجاد میکند تا نگاهها به صورت خاص به دنیای ارتباطات جلب شود و اهمیت راهبردی آن بیش از پیش مورد تاکید قرارگیرد.
ما اگر بخواهیم از «ارتباطات» بهعنوان خونی در رگهای جامعه اطلاعاتی نام ببریم، زیرساختهای ارتباطی همان رگهایی هستند که این خون را در سرتاسر پیکره جامعه به جریان درمیآورند.
زیرساختهای ارتباطی، بنیان تحول دیجیتال
زیرساختهای ارتباطی به مجموعهای از تجهیزات فیزیکی و فناورانه گفته میشود که امکان برقراری ارتباط الکترونیکی و دیجیتالی را میان افراد، سازمانها و سیستمها فراهم میسازند. این زیرساختها شامل شبکههای فیبر نوری، دکلهای مخابراتی، مراکز داده، سیستمهای ماهوارهای، کابلهای بینالمللی، و بسیاری از فناوریهای نوین ارتباطی هستند. بدون این ساختارهای فنی، مفاهیمی، چون اینترنت پرسرعت، ارتباطات همراه، اینترنت اشیاء، شهرهای هوشمند و حتی دولت الکترونیک از معنا تهی میشوند و درونمایه خود را از دست میدهند.
زیرساخت ارتباطی؛ ستون فقرات جامعه اطلاعاتی
در یک نگاه کلان، کشورهایی که زیرساختهای ارتباطی خود را توسعه داده و آن بهروز نگه داشتهاند، نسبت به کشورهای که توسعه این زیرساختها در اولویت نبوده است، از یک مزیت رقابتی برخوردار هستند. چرا که آنان توانستهاند به شکل موثرتری وارد فضای اقتصاد دیجیتال شوند.
به عنوان مثال، کره جنوبی، فنلاند و استونی با سرمایهگذاری راهبردی در توسعه زیرساختهای فیبر نوری، شبکههای پرسرعت و زیرساختهای ابری، امروزه در زمره پیشروترین کشورهای دیجیتال قرار گرفتهاند. زیرساخت فنی اینترنت در این کشورها، ویژگیهای یک معماری مطلوب را دارد که به تمام جنبهها اعم از حقوقی، اجتماعی، اقتصادی، محیط زیستی و... به طور مطلوب و همهجانبه پرداخته است.
در مقابل، در کشورهایی که توسعه زیرساختهای ارتباطی در اولویت نبوده و یا با تأخیر یا عدم برنامهریزی صحیح همراه بوده است، شکاف دیجیتال عمیقتر شده و دسترسی عادلانه به خدمات ارتباطی کاهش یافته است. این شکاف دیجیتال نهتنها مانع توسعه ارتباطات میان مردم میشود، بلکه محرومیت از فرصتهای آموزشی، اقتصادی و فرهنگی را نیز به دنبال دارد، در یک کلام شکاف دیجیتال، فاصله طبقاتی و اجتماعی را عمق میبخشد.
زیرساخت ارتباطی و عدالت ارتباطی
یکی از مهمترین کارکردهای زیرساختهای ارتباطی، فراهمسازی دسترسی عادلانه به خدمات اطلاعاتی است. دسترسی پایدار، سریع و ارزان به اینترنت و سایر بسترهای ارتباطی میتواند سطح دانش عمومی را افزایش داده، امکان آموزش از راه دور را فراهم سازد و محرومیتهای جغرافیایی را کاهش دهد. مناطق روستایی، مرزی و کمبرخوردار در صورت بهرهمندی از زیرساختهای ارتباطی مناسب و کارآمد، میتوانند به بخشی از چرخه اقتصاد دیجیتال کشور تبدیل شوند.
موانع توسعه زیرساختها در کشورهای در حال توسعه
با وجود مزایای گسترده، توسعه زیرساختهای ارتباطی با چالشهایی روبهروست، این چالشها در کشورهای جهان سوم پررنگترو ملموستر است. هزینه بالای ایجاد زیرساخت در مناطق کمجمعیت، نبود سرمایهگذاری پایدار، مشکلات در صدور مجوزها، تعدد نهادهای سیاستگذار و تصمیمگیر و محدودیتهای فناورانه بخشی از این چالشها هستند. در برخی کشورها، نبود راهبرد ملی مشخص برای تحول دیجیتال باعث میشود که زیرساختها ناهماهنگ ناکارآمد شوند.
ارتباطات، زیرساخت توسعه ملی
از منظر توسعه، زیرساختهای ارتباطی یکی از مؤلفههای کلیدی برای پیشبرد اهداف کلان ملی بهشمار میروند. برنامهریزی شهری، آموزش، سلامت، کشاورزی هوشمند، تجارت الکترونیک، حملونقل هوشمند و حتی امنیت ملی، همگی به زیرساختهای ارتباطی متکی هستند. بنابراین، نمیتوان از توسعه کشور حرف زد، اما توسعه زیرساختهای ارتباطی را نادیده گرفت، در واقع نمیتوان توسعه کشور را بدون توسعه این بخش حیاتی تصور کرد.
برای روشن شدن تاثیر زیر ساختهای ارتباطی در توسعه کشور، بهصورت مختصر به تاثیر آن در امنیت ملی اشاره میکنیم. در عصر حاضر، جنگها دیگر فقط با گلوله انجام نمیشوند و نبرد اصلی میان کشوها، دیگر تنها نظامی یا اقتصادی نیست، بلکه جنگهای اطلاعاتی، سایبری و رسانهای به ابزارهای اصلی تهدید ملی بدل شدهاند، دراین میدان «روایتها» نبرد را پیش میبرد.
هر بحران جهانی، از جنگ گرفته تا همهگیری بیماری و... به رقابت رسانهای و جنگ روایتی میان کشورها تبدیل میشود. کشوری که بتواند روایت غالب و قانعکنندهتری به جهان ارائه دهد، در افکار عمومی جهانی مشروعیت بیشتری کسب میکند و از حمایتهای بینالمللی گستردهتری برخوردار میشود.
ناگفته پیداست، لازمه پیروزی در جنگ روایتها و مدیریت افکار عمومی جهانی، ارتباط موثر است و ارتباط موثر بدون وجود زیرساختهای ارتباطی پیشرفته امکانپذیر نمیباشد. در حقیقت کشورهایی که از زیرساختهای ارتباطی قوی وبهروزی برخوردار نیستند و نظامهای مؤثر مقابله با شایعه، حملات سایبری و جنگ روانی ندارند، در معرض خطرات جدی قرار دارند. بنابراین، توسعه زیرساخت ارتباطات یکی از ابعاد حیاتی امنیت ملی تلقی میشود.
ارتباطات، مزیت رقابتی در قرن ۲۱
در عصر رقابت جهانی، ارتباطات نهتنها یک ابزار، بلکه یک مزیت رقابتی محسوب میشود. دسترسی به دادهها، سرعت در پاسخگویی، توانایی تعامل با بازارهای بینالمللی، توسعه برندهای ملی، حضور در رسانههای جهانی و حتی دیپلماسی دیجیتال، همگی به کیفیت و کارآمدی زیرساختهای ارتباطی وابستهاند. از این رو، کشورهایی که در این حوزه پیشرو هستند، از فرصتهای بیشتری برای رشد اقتصادی، فرهنگی و سیاسی برخوردار خواهند بود.
در جهان چند قطبی امروز، دیگر توسعه زیرساختهای ارتباطی یک انتخاب نیست، بلکه ضرورتی انکارناپذیر برای هر کشور در مسیر پیشرفت محسوب میشود. سرمایهگذاری هوشمندانه و راهبردی در این حوزه، زمینهساز تحقق عدالت ارتباطی، کاهش شکاف دیجیتال، رشد اقتصادی پایدار و ارتقای جایگاه کشور در سطح بینالمللی است. اگر بخواهیم آیندهای هوشمند، فراگیر و توسعهیافته داشته باشیم، باید همین امروز نگاه ویژهای به ستون فقرات ارتباطات یعنی زیرساختها بیندازیم، چرا که فردای ارتباطی، از دل زیرساختهای امروز ساخته میشود.
انتهای پیام/
