آیا ۲۰۲۵ سال جایگزینی شغل‌ها خواهد بود؟

بر اساس یک نظرسنجی اخیر از انجمن اقتصاد جهانی (WEF)، ۴۰ درصد از کارفرمایان پیش‌بینی می‌کنند که بین سال‌های ۲۰۲۵ تا ۲۰۳۰ نیروی کار خود را در حوزه‌هایی که AI می‌تواند وظایف را خودکار کند، کاهش دهند. این آمار با پیش‌بینی‌های قبلی همخوانی دارد. به عنوان مثال، گلدمن ساکس دو سال پیش اعلام کرد که «هوش مصنوعی تولیدی می‌تواند معادل ۳۰۰ میلیون شغل تمام‌وقت را در معرض خودکارسازی قرار دهد و منجر به اختلال چشمگیری در بازار کار شود.»

همچنین، صندوق بین‌المللی پول (IMF) اعلام کرده است که «تقریباً ۴۰ درصد از کل اشتغال جهانی در معرض هوش مصنوعی قرار دارد» و بروکینگز در یک گزارش اخیر اظهار داشت که «بیش از ۳۰ درصد از کارکنان ممکن است حداقل ۵۰ درصد از وظایف شغل خود را تحت تأثیر هوش مصنوعی تولیدی ببینند.»

حتی کای فولی، یکی از برترین متخصصان هوش مصنوعی جهان، در مصاحبه‌ای با شبکه CBS گفت که «هوش مصنوعی می‌تواند تا ۴۰ درصد از شغل‌های جهانی را ظرف ۱۵ سال جایگزین کند.»
چرا هنوز شاهد جابجایی گسترده نیستیم؟
با وجود این پیش‌بینی‌های ترسناک، آمار جابجایی شغلی توسط هوش مصنوعی هنوز ناچیز است. به عنوان مثال، گزارشی از چلنجر در اکتبر ۲۰۲۴ نشان داد که تنها ۱۷,۰۰۰ شغل در ایالات متحده بین مه ۲۰۲۳ تا سپتامبر ۲۰۲۴ به دلیل هوش مصنوعی از بین رفته است.

این آمار به نظر می‌رسد با هشدار‌های ترسناک در تضاد باشد. اما آیا واقعاً اینطور است؟ یا اینکه ما هنوز در فاز تدریجی یک تحول بزرگ هستیم؟

تاریخ نشان می‌دهد که تغییرات فناوری همیشه به صورت خطی و ثابت پیش نمی‌روند. بلکه این تغییرات به تدریج جمع می‌شوند تا اینکه ناگهان منظره را دگرگون کنند. این الگو را می‌توان در داستان‌های مختلف کسب‌وکار، فناوری و جامعه مشاهده کرد. مالکوم گلدوِل این نقطه را «نقطه عطف» می‌نامد، لحظه‌ای که یک روند به جرم بحرانی می‌رسد و به سرعت شتاب می‌گیرد.

هوش مصنوعی و آرامش قبل از طوفان
اگرچه تأثیر هوش مصنوعی بر اشتغال هنوز در مراحل اولیه است، اما این موضوع در مورد پذیرش هوش مصنوعی صادق نیست. در یک نظرسنجی اخیر از مکینزی، ۷۸ درصد از پاسخ‌دهندگان گفتند که سازمان‌هایشان از هوش مصنوعی در حداقل یکی از عملکرد‌های کسب‌وکار استفاده می‌کنند ، افزایشی بیش از ۴۰ درصدی نسبت به سال ۲۰۲۳.

علاوه بر این، تحقیقات نشان می‌دهند که ۷۴ درصد از مدیران ارشد شرکت‌ها اکنون به هوش مصنوعی برای مشاوره کسب‌وکار بیشتر از دوستان یا همکاران اعتماد دارند. ۳۸ درصد آنها به هوش مصنوعی اجازه می‌دهند تصمیمات کسب‌وکار را برایشان بگیرند و ۴۴ درصد به استدلال هوش مصنوعی بیش از بینش‌های شخصی خود اعتماد دارند.

تنها مدیران ارشد شرکت‌ها نیستند که استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی را افزایش داده‌اند. نمودار جدیدی از شرکت سرمایه‌گذاری Evercore نشان می‌دهد که استفاده از این ابزارها در طی ۹ ماه گذشته در تمام گروه‌های سنی، صرف‌نظر از نوع کاربرد، افزایش یافته است.

نقاط عطف و رکود اقتصادی: آیا طوفان نزدیک است؟
تاریخ نشان می‌دهد که رکود‌های اقتصادی اغلب پذیرش فناوری را تسریع می‌کنند. اگر رکودی در سال‌های ۲۰۲۵ یا ۲۰۲۶ رخ دهد، شرکت‌ها ممکن است تحت فشار کاهش هزینه‌ها و بهبود بهره‌وری، به سرعت به سمت خودکارسازی حرکت کنند. این پدیده که گاهی "بهره‌وری اجباری" نامیده می‌شود، می‌تواند منجر به جایگزینی گسترده نیروی کار شود.

بر اساس پیش‌بینی‌ها، احتمال رکود در سال ۲۰۲۵ حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد است. اگر این رکود واقعی شود، ممکن است به عنوان یک «رکود هوش مصنوعی» شناخته شود، نه به این دلیل که هوش مصنوعی علت آن باشد، بلکه به این دلیل که ضرورت اقتصادی شرکت‌ها را وادار به شتاب دادن تصمیمات خودکارسازی می‌کند.
به گزارش venturebeat، هوش مصنوعی هم‌اکنون در حال تغییر نحوه کار ما است، اما این تغییرات هنوز تدریجی هستند. با این حال، اگر رکود اقتصادی رخ دهد، این تدریج ممکن است به سرعت به یک تحول ناگهانی تبدیل شود.

همان‌طور که مارک بنیوف، مدیرعامل Salesforce، گفت: «ما آخرین نسل از مدیرعامل‌هایی هستیم که فقط انسان‌ها را مدیریت می‌کنیم. هر مدیرعاملی که از این به بعد وارد می‌شود، باید انسان‌ها و عامل‌های هوش مصنوعی را با هم مدیریت کند.»

سوال اصلی این است: آیا سال ۲۰۲۵ زمانی است که هوش مصنوعی نه تنها شغل‌ها را تقویت کند، بلکه شروع به جایگزینی آنها کند؟ تدریجی، سپس ناگهانی.