عوامل کاهش درصد اکسیژن در جو زمین

به گزارش خبرگزاری آنا، اکسیژن یکی از عناصر شیمیایی اساسی و حیاتی برای زندگی بر روی زمین است که با نماد O و عدد اتمی ۸ شناخته می‌شود. این گاز بی‌بو و بی‌رنگ به صورت مولکول‌های دو اتمی وجود دارد و حدود ۲۱ درصد از حجم هوا را تشکیل می‌دهد. اکسیژن نقش کلیدی در فرآیند تنفس موجودات زنده ایفا می‌کند و به عنوان یک عامل اکسیدکننده در واکنش‌های شیمیایی مختلف، از جمله احتراق عمل می‌کند. همچنین، اکسیژن در تشکیل اوزون در لایه‌های بالایی جو زمین نیز نقش دارد که به محافظت از کره زمین در برابر اشعه مضر UV کمک می‌کند. با توجه به اهمیت اکسیژن، حفظ کیفیت و کمیت آن در محیط زیست از اولویت‌های جهانی به شمار می‌آید.

کاهش درصد اکسیژن در جو زمین یک موضوع نگران‌کننده است که به دلایل مختلفی رخ می‌دهد. یکی از عوامل اصلی این کاهش، تغییرات اقلیمی است. با تغییر دما و الگو‌های آب و هوایی، حل شدن اکسیژن (oxygen dissolution) در آب اقیانوس‌ها بیشتر می‌شود و در نتیجه، مقدار کمتری از آن در جو باقی می‌ماند. از سوی دیگر، وقتی اکسیژن بیشتری در آب اقیانوس‌ها وجود داشته باشد، فرآیند اکسیداسیون کربن آلی (oxidation of organic carbon) افزایش پیدا می‌کند. کربن آلی شامل مواد آلی موجود در اقیانوس‌هاست که در حضور اکسیژن تجزیه و اکسید می‌شوند. این فرآیند باعث مصرف بیشتر اکسیژن موجود در آب می‌شود و در نتیجه، مقدار کمتری از اکسیژن به جو زمین بازمی‌گردد.

یک عامل مؤثر دیگر در کاهش اکسیژن فرسایش خاک است. با افزایش نرخ فرسایش، سنگ‌های تازه‌تری در معرض اکسیداسیون قرار می‌گیرند و این فرآیند باعث مصرف بیشتر اکسیژن موجود در جو می‌شود. همچنین، فعالیت‌های انسانی مانند صنعتی‌سازی و کشاورزی به مصرف سریع‌تر اکسیژن کمک می‌کند. این فعالیت‌ها باعث افزایش گاز‌های گلخانه‌ای می‌شوند و به طور مستقیم نیز اکسیژن را از جو حذف می‌کنند.

فعالیت‌های زیست‌محیطی مانند جنگل‌زدایی و آلودگی هوا نیز به کاهش سطح اکسیژن می‌انجامد. جنگل‌ها به عنوان تولیدکنندگان اصلی اکسیژن از طریق فرآیند فتوسنتز عمل می‌کنند و حذف آنها به معنای کاهش تولید اکسیژن است. 

برخی تحقیقات نیز نشان می‌دهد در چرخه‌های زمین‌شناسی نیز بر سطح اکسیژن تأثیرگذار هستند. به عنوان مثال، در طول تاریخ زمین، سطح اکسیژن بار‌ها دچار نوسان شده است و این موضوع ممکن است تحت تأثیر تغییرات طبیعی در دما و فشار اتمسفر قرار گیرد.

 با توجه به اینکه سطح اکسیژن طی ۸۰۰ هزار سال گذشته حدود ۰.۷ درصد کاهش یافته است، این موضوع نیازمند بررسی‌های بیشتر علمی و اقدامات حفاظتی است. در هر صورت با توجه به این موارد، ضروری است که انسان‌ها با آگاهی از تأثیرات فعالیت‌های خود بر محیط زیست، برای حفظ سطح اکسیژن جو زمین تلاش کنند.