در گفتگوی تفصیلی با آنا مطرح شد؛
برنامه جامع برای ارتقای همکاری‌های بین‌المللی؛ ایران با مراکز پژوهشی معتبر دنیا شبکه‌های علمی ایجاد می‌کند
رئیس سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران ضمن تشریح برنامه های این سازمان به جذب نخبگان، همکاری با کشورهای خارجی و توسعه فناوریهای برای رفع نیاز کشور تاکید کرد.
خبرگزاری آنا- گروه علم و فناوری؛ سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران سبقه ای طولانی در حوزه علم و فناوری دارد. این سازمان وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در زمینه توسعه فناوری و حمایت و راهبری پژوهشگران و فناوران فعالیت می کند. سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران از سال 1359 تاکنون روسای زیادی به خود دیده است که با روشهای مختلف مدیریتی برخی محققان را منتفع و بعضی فناوری ها را توسعه داده اند.
درصدد برآمدیم با دکتر علیرضا عشوری رئیس سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران که به تازگی توسط وزیر علوم، تحقیقات و فناوری منصوب شده است گفتگو کنیم. طی این گفتگو مباحثی مربوط به اولویتهای سازمان، برنامه های همکاری با سایر ارگان ها و ...مطرح شد.
سوالات خبرنگار خبرگزاری آنا به شرح زیر است؛
*با توجه به اینکه سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران قطب فناوری کشور محسوب می‌شود برای تقویت آن چه برنامه‌هایی دارید؟
عشوری: سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نهاد‌های علمی کشور، همواره در تلاش است که نقش خود را در توسعه فناوری و نوآوری ایفا کند. برای تقویت این جایگاه، چند محور اساسی داریم که به صورت موردی بیان می کنم.
تقویت زیرساخت‌های تحقیقاتی: ما برنامه‌ریزی کرده‌ایم تا زیرساخت‌های تحقیقاتی سازمان را با نوسازی و تجهیز آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌های پیشرفته به‌روز کنیم. برای این منظور با اختصاص بودجه مناسبی اقدام به دریافت نیاز‌های هر یک از پژوهشکده‌های سازمان کرده‌ایم. خرید برخی تجهیزات مدرن و ایجاد فضا‌های تخصصی برای پژوهشگران در دستور کار ما هست تا آنها بتوانند تحقیقات خود را با بالاترین کیفیت انجام دهند.
جذب و حمایت از نخبگان: یکی از اولویتهای ما جذب نخبگان علمی و پژوهشگران برجسته است. برای این منظور، برنامه‌هایی برای ارائه تسهیلات ویژه، اعطای فرصت‌های تحقیقاتی در قالب پسادکترا و حمایت مالی از پروژه‌های تحقیقاتی آنها در دست اجرا داریم.
گسترش همکاری‌های بین‌المللی: ایجاد شبکه‌های علمی با مراکز پژوهشی معتبر دنیا از دیگر اقدامات ما است. بر این مبنا در حال مذاکره برای انعقاد تفاهم‌نامه‌های همکاری بین‌المللی هستیم تا از دانش و تجربه سایر کشور‌ها نیز بهره‌مند شویم و در عین حال فناوریهای داخلی را به سطح جهانی ارتقا دهیم.
تمرکز بر نیاز‌های ملی: پروژه‌های تحقیقاتی سازمان باید مستقیماً به نیاز‌های کشور پاسخ دهند. حوزه‌هایی مانند آب، انرژی‌های نو، زیست‌فناوری، هوش مصنوعی و فناوریهای پیشرفته از اولویتهای ما هستند و تلاش داریم که توان علمی کشور را در این زمینه‌ها به حداکثر برسانیم.
تجاری‌سازی پژوهش‌ها: یکی از چالش‌های همیشگی ما، فاصله بین پژوهش و صنعت است. در این زمینه برنامه‌هایی برای تسهیل تجاری‌سازی نتایج پژوهشی و حمایت از ایده‌های نوآورانه طراحی کرده‌ایم تا این فاصله را به حداقل برسانیم.
تقویت ارتباط با صنعت: ما در حال توسعه پلتفرم‌های ارتباطی میان دانشگاه‌ها، سازمان پژوهش‌ها و صنایع کشور هستیم. این همکاری‌ها می‌تواند منجر به تولید محصولات فناورانه شود و نوآوری را در بخش تولید ارتقا دهد.
در مجموع، هدف اصلی ما این است که سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران به یک مرکز پیشرو در فناوریهای نوظهور تبدیل شود و نقش کلیدی خود را در پیشرفت علمی و اقتصادی کشور ایفا کند.
*آنطور که پیداست نیاز است با سایر ارگان ها همکاری کنید؛ آیا برنامه‌هایی برای همکاری با ارگان‌هایی همچون معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاستجمهوری و سایر وزارتخانه‌ها دارید؟
عشوری: بله، قطعاً همکاری با نهاد‌های مختلف دولتی و غیردولتی از اولویتهای اصلی ما در سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران است. ما معتقدیم که پیشبرد اهداف علمی و فناورانه کشور تنها از طریق همکاری‌های گسترده و هم‌افزایی میان ارگان‌های مرتبط امکان‌پذیر است.
معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری یکی از شرکای کلیدی ما در توسعه فناوری است. در حال حاضر، برنامه‌هایی برای اجرای پروژه‌های مشترک در حوزه‌های اولویت‌دار مانند فناوریهای پیشرفته، زیست‌فناوری و هوش مصنوعی داریم. همچنین در حال طراحی پلتفرم‌هایی هستیم که شرکت‌های دانش‌بنیان تحت حمایت معاونت بتوانند از ظرفیت‌های پژوهشی سازمان بهره‌مند شوند.
سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران در تعامل نزدیک با وزارتخانه‌های مختلف از جمله وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت بهداشت و سازمان ملی استاندارد قرار دارد. هدف این همکاری‌ها، طراحی و اجرای پروژه‌های تحقیقاتی و توسعه‌ای است که بتواند نیاز‌های صنایع مختلف را برطرف کند.
در این راستا همکاری هایی با وزارتخانه های مختلف داشتیم. با وزارت صنعت، برنامه‌هایی در زمینه ارزیابی عمق ساخت داخل محصولات صنعتی و همچنین رتبه بندی مراکز تحقیق و توسعه (R&D) به منظور بهبود فناوری تولید و ارتقای نوآوری صنعتی داریم. همچنین با وزارت بهداشت، روی پروژه‌های مرتبط با تجهیزات پزشکی و دارو‌های پیشرفته کار می‌کنیم.
*پیش از اینها موضوعی مبنی بر شبکه سازی ملی مطرح شد؛ در این خصوص توضیح می فرمایید؟
عشوری: یکی دیگر از برنامه‌های ما، ایجاد شبکه‌های علمی و فناوری در سطح ملی است. این شبکه‌ها شامل دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها، پارک‌های علم و فناوری و شرکت‌های خصوصی است.
هدف ما این است که از ظرفیت تمام بازیگران این زیست‌بوم استفاده کنیم و یک اکوسیستم قوی برای توسعه فناوری ایجاد کنیم
همکاری با ارگان‌های دولتی همچنین شامل مشارکت در تدوین سیاست‌های علمی و فناوری کشور است. ما به‌عنوان یک نهاد تخصصی، تلاش می‌کنیم با ارائه دیدگاه‌های فنی و عملیاتی، سیاست‌های ملی را در راستای تقویت نوآوری و تجاری‌سازی فناوری هدایت کنیم.
در نهایت، هدف ما این است که از تمام ظرفیت‌های موجود در کشور استفاده کنیم تا چالش‌های فناورانه را به فرصت تبدیل کنیم و به توسعه علمی و اقتصادی کشور کمک کنیم.
*آقای دکتر قطعا طرح هایی وجود دارند که فصل مشترک همکاری با سازمان خواهد بود؛ آیا طرح‌های کلانی در حال حاضرهستند که در این مجموعه پیگیری و حمایت شوند؟
عشوری: بله، در حال حاضر سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران با تمرکز بر نیاز‌های راهبردی کشور، چندین طرح کلان ملی را در دست اجرا و حمایت دارد. این طرح‌ها در حوزه‌های اولویت‌دار کشور تعریف شده‌اند و هدف اصلی آنها ایجاد تحول در بخش‌های علمی و فناورانه است.
عناوین برخی از این طرح‌های راهبردی عبارتند از تولید پروتئین فاژی نوترکیب، تدوین دانش فنی هپارین از منبع حلال، تولید فولاد ۳۱۶ LVM برای ساخت ایمپلنت پزشکی، تولید اندولیزین در فرمانتور و فرمولاسیون آن، راه‌اندازی سامانه زیستی حذف نیترات از آب و استحصال مواد با ارزش از شورابه و ...
*با توجه به اینکه رسالت سازمان، توسعه فناوریهای راهبردی مورد نیاز کشور است آیا دسته یا حوزه‌ای از فناوری‌ها را متمرکز شده‌اید تا به واسطه آن قطب راهبری فناوری آن حوزه شوید؟
عشوری: رسالت اصلی سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران تمرکز بر توسعه فناوریهای راهبردی است که بتوانند نیاز‌های حیاتی و اولویت‌دار کشور را پوشش دهند. به همین منظور، ما چندین حوزه فناوری کلیدی را به‌صورت متمرکز شناسایی کرده و در تلاش هستیم تا قطب راهبری فناوری در این حوزه‌ها شویم.
*چه حوزه هایی هستند؟
عشوری: فناوریهای زیستی؛ یکی از مهم‌ترین حوزه‌های تمرکز ما بیوفناوری است. این حوزه به دلیل اهمیت آن در صنعت داروسازی، کشاورزی و محیط‌زیست برای ما بسیار استراتژیک است. ما در تلاشیم با توسعه فناوریهای مرتبط با تولید دارو‌های زیستی، اصلاح ژنتیکی محصولات کشاورزی و فرآیند‌های صنعتی زیستی، نیاز‌های کشور را برطرف کرده و جایگاه خود را در این عرصه به عنوان یک قطب فناوری تثبیت کنیم.
فناوریهای انرژی‌های نو و پاک: انرژی‌های تجدیدپذیر و پاک از دیگر حوزه‌های کلیدی است که بر آن تمرکز کرده‌ایم. سازمان ما در حال توسعه فناوریهای خورشیدی و همچنین فناوریهای مرتبط با هیدروژن سبز است. هدف ما این است که کشور را به سمت استفاده از منابع پایدار انرژی هدایت کنیم و در این مسیر به قطب توسعه و تجاری‌سازی این فناوری‌ها تبدیل شویم.
فناوریهای مواد پیشرفته و نانوفناوری:در حوزه مواد پیشرفته و نانوفناوری نیز سرمایه‌گذاری جدی کرده‌ایم. این فناوری‌ها نقش کلیدی در صنایع مختلف از جمله خودروسازی، هوافضا، پزشکی و حتی محیط‌زیست دارند. تلاش ما این است که با تولید مواد جدید با ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد، زمینه را برای بهبود صنایع مختلف کشور فراهم کنیم.
هوش مصنوعی و داده‌کاوی: یکی از اولویتهای ما در حوزه فناوری اطلاعات، توسعه هوش مصنوعی و داده‌کاوی است. این فناوری‌ها می‌توانند تحولی در صنایع مختلف ایجاد کنند، از جمله کشاورزی هوشمند، خدمات عمومی و صنایع تولیدی. ما در تلاشیم با اجرای پروژه‌های کلان در این حوزه، سازمان را به قطب فناوری هوش مصنوعی تبدیل کنیم.
فناوریهای سلامت و پزشکی پیشرفته: در حوزه سلامت، ما روی تولید تجهیزات پزشکی پیشرفته، فناوریهای تشخیص دقیق و تولید دارو‌های نوین متمرکز شده‌ایم. هدف ما این است که کشور در حوزه فناوری سلامت به خودکفایی برسد و بتوانیم نیاز‌های داخلی را به بهترین شکل تأمین کنیم.
*آیا این تمرکز به معنای کنار گذاشتن سایر حوزه‌ها است؟
عشوری: خیر، به هیچ وجه. ما در سایر حوزه‌ها نیز فعالیت داریم، اما تمرکز ویژه بر این فناوری‌ها به معنای اولویت‌بخشی به حوزه‌هایی است که بیشترین تأثیر را در رفع نیاز‌های کشور و پیشرفت علمی و صنعتی دارند. سازمان پژوهش‌ها همواره تلاش می‌کند در حوزه‌های مختلف نقش فعالی ایفا کند، اما برای دستیابی به دستاورد‌های عمیق‌تر و تأثیرگذارتر، نیاز به تمرکز راهبردی وجود دارد.
* آیا در حال حاضر آزمایشگاه‌های این سازمان همچنان به ارائه خدمات به محققان می‌پردازند؟ کیفیت این آزمایشگاه‌ها در چه سطحی است و آیا برنامه‌ای برای ارتقای آنها با توجه به حضور تعداد زیاد شرکت‌های دانش‌بنیان در این مجموعه دارید؟
عشوری: بله، آزمایشگاه‌های سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران همچنان فعالانه به محققان، دانشگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان خدمات ارائه می‌دهند. این آزمایشگاه‌ها یکی از نقاط قوت ما محسوب می‌شوند و طیف گسترده‌ای از خدمات تخصصی را در حوزه‌های مختلف علمی و فناوری ارائه می‌کنند.
کیفیت و سطح خدمات آزمایشگاه‌ها: آزمایشگاه‌های سازمان در بسیاری از حوزه‌ها به‌عنوان یکی از پیشرفته‌ترین مراکز کشور شناخته می‌شوند. بسیاری از آنها دارای گواهینامه‌ها و استاندارد‌های بین‌المللی هستند و تجهیزات پیشرفته‌ای دارند که امکان انجام آزمایش‌های پیچیده و تخصصی را فراهم می‌کنند. علاوه بر این، کارشناسان و متخصصان مجربی در این آزمایشگاه‌ها فعالیت دارند که خدمات باکیفیتی به محققان ارائه می‌دهند.
ارائه خدمات به شرکت‌های دانش‌بنیان: یکی از مأموریت‌های مهم سازمان، حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان است. آزمایشگاه‌های ما بستری مناسب برای این شرکت‌ها فراهم کرده‌اند تا بتوانند نیاز‌های تحقیقاتی و توسعه‌ای خود را در حوزه‌های مختلف، از زیست‌فناوری گرفته تا مواد پیشرفته، برطرف کنند.
برنامه‌های ارتقا و توسعه آزمایشگاه‌ها: برای ارتقای کیفیت و ظرفیت آزمایشگاه‌ها، چندین برنامه در دست اقدام داریم. به‌روزرسانی تجهیزات: یکی از اولویتهای اصلی ما خرید و تجهیز آزمایشگاه‌ها با دستگاه‌های پیشرفته‌تر است که بتواند نیاز‌های فناورانه روز را پاسخ دهد. افزایش تخصص‌ها: برنامه‌هایی برای جذب و آموزش نیروی متخصص جدید در حال اجرا است تا کیفیت خدمات به بالاترین سطح ممکن برسد. گسترش همکاری‌ها: تلاش می‌کنیم از ظرفیت‌های داخلی و خارجی برای توسعه آزمایشگاه‌ها استفاده کنیم. همکاری با دانشگاه‌های برتر داخلی و بین‌المللی در این زمینه در دستور کار قرار دارد.
حمایت از تحقیق و توسعه (R&D): ما به شرکت‌های دانش‌بنیان امکان می‌دهیم که از این آزمایشگاه‌ها به‌عنوان مراکز تحقیق و توسعه (R&D) استفاده کنند. همچنین تخفیف‌هایی برای شرکت‌های مستقر در سازمان و پروژه‌های ملی در نظر گرفته‌ایم تا بتوانیم از آنها به شکل بهینه‌تری حمایت کنیم.
* آیا امکانات آزمایشگاهی سازمان برای رفع نیاز‌های فناورانه کشور کافی است یا برنامه‌ای برای توسعه بیشتر آن دارید؟
عشوری: امکانات فعلی ما محدود است و در بسیاری از حوزه‌ها پاسخگوی نیاز‌های ملی نیست. به همین دلیل، برنامه‌های توسعه‌ای گسترده‌ای داریم تا ظرفیت‌ها را افزایش دهیم و سطح خدمات را ارتقا دهیم. هدف نهایی ما این است که آزمایشگاه‌های سازمان به یک مرجع ملی و منطقه‌ای در ارائه خدمات تخصصی تبدیل شوند.
* برای درآمدزایی سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران و استقلال هر چه بیشتر آن، چه برنامه‌هایی دارید؟
عشوری: یکی از اولویتهای جدی ما در سازمان، حرکت به سمت خودکفایی مالی و کاهش وابستگی به بودجه‌های دولتی است. این امر از طریق ایجاد منابع درآمد پایدار و استفاده بهینه از ظرفیت‌های علمی و فناورانه سازمان امکان‌پذیر است. برای تحقق این هدف، برنامه‌های متعددی در دست اجرا داریم که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌کنم:
تجاری‌سازی فناوری‌ها: یکی از اصلی‌ترین راهبرد‌های ما، تجاری‌سازی نتایج پژوهش‌ها و فناوری‌هایی است که در سازمان توسعه داده می‌شوند. ما در حال تدوین مکانیزم‌هایی برای تبدیل دستاورد‌های علمی به محصولات قابل عرضه در بازار هستیم. این شامل همکاری نزدیک با صنایع مختلف برای انتقال فناوری و همچنین ارائه دانش فنی به شرکت‌های داخلی و خارجی است.
حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان: سازمان ما میزبان بیش از ۱۰۰ شرکت دانش‌بنیان است. این شرکت‌ها با استفاده از زیرساخت‌های موجود در سازمان و پارک علم و فناوری، محصولاتی را تولید می‌کنند که بخشی از سود آن به سازمان بازمی‌گردد. همچنین، از طریق اجاره فضا‌های کارگاهی و آزمایشگاهی به این شرکت‌ها، درآمد پایداری برای سازمان ایجاد شده است.
ایجاد مراکز نوآوری و شتاب‌دهنده‌ها: یکی دیگر از اقدامات ما، راه‌اندازی مراکز نوآوری و شتاب‌دهنده‌های تخصصی در حوزه‌های راهبردی مانند هوش مصنوعی است. این مراکز بستری برای حمایت از استارت‌آپ‌ها و ایده‌های نوآورانه فراهم می‌کنند و از طریق سهیم شدن در موفقیت این تیم‌ها، منبع درآمدی برای سازمان ایجاد می‌شود.
ارائه خدمات آزمایشگاهی و مشاوره‌ای: آزمایشگاه‌های پیشرفته سازمان یکی از منابع درآمد ما هستند. ارائه خدمات آزمایشگاهی به دانشگاه‌ها، صنایع و شرکت‌های دانش‌بنیان از جمله فعالیت‌هایی است که درآمد قابل‌توجهی برای سازمان به همراه دارد. علاوه بر این، ارائه خدمات مشاوره‌ای در زمینه‌های مختلف علمی و فناورانه نیز بخشی از برنامه‌های درآمدزایی ما است.
برگزاری دوره‌های آموزشی و پژوهشی: سازمان ما ظرفیت بالایی برای برگزاری دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی تخصصی در حوزه‌های مختلف فناوری دارد. این دوره‌ها، هم به گسترش دانش کمک می‌کنند و هم منبع درآمدی برای سازمان ایجاد می‌کنند.
برنامه‌های مشارکت عمومی-خصوصی (PPP): ما در حال برنامه‌ریزی برای اجرای پروژه‌های بزرگ زیرساختی و فناورانه با همکاری بخش خصوصی هستیم. این پروژه‌ها نه تنها به توسعه فناوری کمک می‌کنند، بلکه منبع درآمدی پایدار برای سازمان خواهند بود.
* آیا این اقدامات تاکنون نتایجی به همراه داشته است؟
عشوری: بله، خوشبختانه بسیاری از این برنامه‌ها در حال اجرا هستند و نتایج مثبتی داشته‌اند. برای مثال، درآمد حاصل از خدمات آزمایشگاهی و همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان در سال گذشته رشد چشمگیری داشته است. همچنین، پروژه‌های تجاری‌سازی فناوری در حال گسترش هستند و ما امیدواریم که با ادامه این مسیر، سازمان به سطحی از استقلال مالی برسد که بتواند برنامه‌های بزرگ‌تری را اجرا کند.
انتهای پیام/
