قانون سوم نیوتن؛ عمل و عکس‌العمل

به گزارش خبرگزاری آنا، قانون سوم نیوتن، که به عنوان «قانون عمل و عکس‌العمل» نیز شناخته می‌شود، یکی از اصول بنیادی فیزیک است که توسط سر آیزاک نیوتن در قرن هفدهم کشف شد. این قانون بیان می‌کند که برای هر نیروی اعمال شده بر یک جسم، یک نیروی برابر و مخالف از آن جسم به سمت منبع نیرو وجود دارد. به عبارت دیگر، اگر جسم A بر جسم B نیرویی وارد کند، جسم B نیز به همان اندازه و در جهت مخالف بر جسم A نیرویی وارد می‌کند.

این مفهوم ممکن است در ابتدا ساده به نظر برسد، اما تأثیرات عمیق و گسترده‌ای در دنیای واقعی دارد. برای مثال، وقتی شما دست خود را به دیواری فشار می‌دهید، دیوار نیز به طور همزمان روی دست شما نیرویی برابر و مخالف وارد می‌کند. این نیرو‌ها باعث می‌شود که شما نتوانید دست خود را از دیوار جدا کنید مگر اینکه نیروی بیشتری نسبت به نیروی دیوار اعمال کنید.

قانون عمل و عکس‌العمل جدای از زندگی روزمره در بسیاری از زمینه‌های علمی و مهندسی نیز کاربرد دارد برای مثال می‌توان در علم هوافضا، این قانون مبنای کارکرد موتور‌های جت است. هنگامی که گاز‌های داغ از موتور خارج می‌شوند (عمل)، نیرویی معکوس بر روی هواپیما وارد می‌شود که باعث حرکت آن به جلو می‌شود (عکس‌العمل). این اصل همچنین در ورزش‌ها نیز مشاهده می‌شود؛ مثلاً وقتی یک بازیکن فوتبال پا به توپ می‌زند، نیرویی که بر روی توپ وارد می‌کند باعث حرکت توپ می‌شود و در عوض، توپ نیز نیرویی برابر و مخالف بر پای بازیکن وارد می‌کند.

یکی از جنبه‌های جالب قانون سوم نیوتن این است که این نیرو‌ها همیشه به صورت جفت عمل می‌کنند. این بدان معناست که هیچ نیرویی نمی‌تواند به تنهایی وجود داشته باشد؛ هر عمل یک عکس‌العمل دارد. این ویژگی جدای از فیزیک در زندگی روزمره نیز مشهود است. برای مثال در روابط انسانی نیز هر عمل یک واکنش را به دنبال دارد. 

با وجود سادگی ظاهری این قانون، فهم آن نیازمند تأمل و بررسی دقیق است. بسیاری از پدیده‌های طبیعی و فناوری‌های مدرن بر اساس همین قانون بنا شده‌اند. بنابراین، مطالعه و فهم قانون حرکت سوم نیوتن نه تنها برای دانش‌آموزان و دانشجویان علم فیزیک بلکه برای هر کسی که به علم و فناوری علاقه‌مند است ضروری است.