چگونه فناوری می‌تواند تنوع زیستی اقیانوس‌ها را از خطر برهاند؟

به گزارش خبرگزاری آنا به نقل از مجمع جهانی اقتصاد ، اقیانوس آرام در سواحل آمریکای مرکزی و جنوبی میزبان برخی از غنی‌ترین غلظت‌های تنوع زیستی روی زمین است، بهشتی برای زندگی دریایی از نهنگ ها، کوسه ها، دلفین‌ها و لاک پشت‌های دریایی گرفته تا مرجان‌های پر جنب و جوش، گروه‌های متراکم از ماهی‌های دریایی و فیتوپلانکتون‌های کوچک.

حیات دریایی در اینجا به قدری فراوان است که در سال ۲۰۰۴، دولت‌های کلمبیا، کاستاریکا، اکوادور و پاناما بیانیه‌ای امضا کردند که طی آن با تاسیس «کریدور دریایی اقیانوس آرام استوایی شرقی» که به نام «CMAR» نیز شناخته می‌شود، مناطق حفاظت شده دریایی منحصر به فرد خود (MPAs) را به هم متصل و از مسیر‌های مهاجرت بین آنها حفاظت کردند.

ایجاد CMAR در زمانی که آینده اقیانوس ما به طور فزاینده‌ای در معرض تهدید است دستاورد کوچکی نیست. در واقع، امروزه اقیانوس‌های سیاره ما در میان ترکیبی چشمگیر از تغییرات آب و هوایی، آلودگی و ماهیگیری غیرقانونی، گزارش نشده و غیرقانونی (IUU)، در موقعیتی ناشناخته قرار گرفته اند.

بر اساس اعلام سازمان ملل، تصویر واضح است: اقیانوس‌ها ۷۰ درصد از کره زمین را تشکیل می‌دهند، اما ۹۰ درصد از جمعیت ماهی‌های بزرگ آن کاهش یافته و ۵۰ درصد از صخره‌های مرجانی اش نابود شده اند. تنوع زیستی دریایی - و خود اقیانوس – به نقطه بحران رسیده است.

با این حال، هنوز از نقطه بحران تا نقطه بدون بازگشت، فاصله‌ای وجود دارد. در طول ۲۰ سال گذشته، موفقیت‌های رو به رشد CMAR باعث شده است که مساحت آن دو برابر شود و از پنج منطقه حفاظت شده دریایی اولیه به ۱۰ منطقه گسترش یابد - یک منطقه بسیار بزرگ که شامل نقاط مهم تنوع زیستی مشهور مانند جزیره کوکوس و جزایر گالاپاگوس است و اکنون حدود ۲ میلیون مربع از اقیانوس را در بر می‌گیرد.

این یک پیروزی برای CMAR و چهار کشور آمریکای لاتین پایه گذار آن و نشان دهنده گامی مهم در مسیر درست برای حفاظت از دریا‌های جهانی است. در واقع بسیاری از مطالعات بررسی شده، نشان می‌دهند ایجاد مناطق بزرگ حفاظت شده دریایی و اطمینان از حرکت حیات وحش در میان آنها، نه تنها در آن مناطق، بلکه برای شیلات اطراف نیز مزایای بسیار زیادی به همراه دارد.

تحقیقات همچنین نشان می‌دهد مناطق حفاظت شده دریایی که به خوبی مراقبت می‌شوند نسبت به سایر مناطق در برابر اثرات تغییرات اقلیمی انعطاف پذیرتر هستند و این مزایا فراتر از مرز‌های مناطق دریایی حفاظت شده منحصر به فرد (MPA) نیز گسترش می‌یابد.

این پادمان‌ها برای دستیابی به هدف جهانی حفاظت از حداقل ۳۰ درصد اقیانوس تا سال ۲۰۳۰ (معروف به هدف ۳۰ در ۳۰) که ۱۹۶ کشور عضو کنوانسیون تنوع زیستی در دسامبر ۲۰۲۲ با آن موافقت کردند، بسیار مهم هستند.

اما کار CMAR در حفاظت از تنوع زیستی اقیانوس‌ها نه تنها یک پیروزی برای حفاظت از دریا بلکه یک فراخوان روشن برای نقش نوآوری دیجیتال در ارائه حکمرانی پایدار اقیانوس است. زیرا تعهد دادن پادمان‌ها به تنوع زیستی اقیانوس‌ها یک چیز است و تضمین آنها با نظارت و اجرای قوانین در سراسر پهنه‌های وسیع اقیانوس‌های باز کاملا چیز دیگری.

اهمیت تلاش‌های نظارتی بر حفاظت اقیانوسی 

خوشبختانه CMAR ابزار‌های فناورانه مناسبی را در جعبه ابزار حفاظتی خود دارد تا هر دو را انجام دهد. از سال ۲۰۲۲، این طرح ابتکاری بین دولتی با «دیدبان ماهیگیری جهانی» «Global Fishing Watch» - سازمان غیرانتفاعی بین المللی فعال در نقشه برداری از تمام فعالیت‌های انسانی در دریا- همکاری می‌کند تا توانایی خود را در مدیریت و نظارت موثر MPA‌های خود از طریق فناوری و داده‌های پیشرفته تقویت کند.

سکوی دیجیتالی «مدیر دریایی» «Marine Manager» سازمان دیده بان ماهیگیری جهانی با استفاده از تصاویر ماهواره ای، یادگیری ماشینی و تخصص انسانی برای جمع آوری و تفسیر داده ها، به CMAR کمک می‌کند تا دید کامل تری از فعالیت‌های ماهیگیری تجاری، حمل و نقل دریایی و گردشگری به دست آورده و همچنین در مورد داده‌های حیاتی محیطی و اقیانوس شناسی که بر مناطق حفاظت شده دریایی در حوزه قضایی خود تأثیر می‌گذارد بینش بهتری کسب کند.

این داده‌ها شامل ۳۰ لایه متمایز اطلاعات در مورد فعالیت‌های انسانی، بیولوژیکی و اقیانوس شناسی، از جمله حرکت کشتی‌های فرستنده ماهواره‌ای، دمای سطح دریا، عمق سنجی، غلظت اکسیژن، و سطوح شوری می‌شود که همه برای تلاش‌های CMAR در نظارت بر سلامت و امنیت منابع گرانبهای اقیانوسی آن ضروری و حیاتی هستند.

در واقع، پورتال فناوری که «مدیر دریایی» نام دارد، ابزار ارزشمندی برای حمایت از تلاش‌های حفاظتی CMAR است. این برنامه که در سال ۲۰۲۲ توسط سازمان دیده بان ماهیگیری جهانی و «دونا برتارلی» «Dona Bertarelli» حامی اقیانوس، راه اندازی شد، از طراحی، مدیریت و نظارت موثر بر مناطق حفاظت شده پشتیبانی می‌کند در حالی که نشان می‌دهد چگونه داده‌های کلیدی در طول زمان به ویژه پس از اجرای اقدامات مدیریتی جدید تغییر می‌کنند.

همچنین می‌تواند با بررسی داده ها، در مورد مناطق بالقوه آسیب پذیر اقیانوس، به مدیریت CMAR بینش فوری ارائه بدهد و در صورت ترکیب با سایر ابزار‌های دیدبان ماهیگیری جهانی نشان دهد چه کسی در پشت فعالیت‌های تهدیدآمیز یا مشکوک قرار دارد.

با این حال، اگر دستاورد‌های CMAR نتیجه‌ای نداشته باشد، ستایش این طرح بی معنی خواهد بود. پس، وقتی که مقامات کاستاریکا در اوایل سال جاری از کاهش فعالیت ماهیگیری غیرقانونی در پارک ملی جزیره کوکوس خبر دادند، برنامه سازمان دیده بان ماهیگیری جهانی و برنامه تشخیص کشتی تاریک کانادا (رهگیری ماهواره‌ای کشتی‌های صید غیرقانونی ماهی) در کمک به مقامات منطقه برای نظارت و تلاش‌های کنترلی آنها اعتبار یافت و برای نقش فناوری در پیشبرد برنامه‌های پایداری جمعی نقطه عطف تلقی شد.

همانطور که آنها می‌گویند، موفقیت با تاثیرش اندازه گیری می‌شود و تاثیر CMAR عینی، قابل مشاهده و با اعداد و ارقام است.

زمان بحرانی برای اقیانوس‌ها و تنوع زیستی دریایی

جامعه جهانی امروز در مقطع حساسی با تنوع زیستی دریایی، حفاظت از اقیانوس‌ها و حکمرانی قرار دارد. در حالی که سران دولتی هفته گذشته در کالی واقع کلمبیا برای کنفرانس تنوع زیستی سازمان ملل متحد در سال ۲۰۲۴ ملاقات کردند، آینده رفاه زیست محیطی سیاره ما بار دیگر در کانون توجه قرار گرفته است.

اینکه چگونه به جلو حرکت می‌کنیم، پیامد‌های بسیار زیادی برای آینده محیط زیست دریایی و میلیارد‌ها نفری دارد که برای غذا، معیشت، اجتماع و موارد دیگر به آن متکی هستند.

آنچه واضح‌تر از همیشه است این است که سکو‌های دیجیتالی مانند «مدیر دریایی» برای دستیابی به اهداف زیست محیطی و پایداری بشریت به طور فزاینده‌ای حیاتی هستند؛ و با نزدیک شدن به هدف ۳۰ در ۳۰، دولت‌ها باید اراده سیاسی از خود نشان دهند تا نه تنها تعهدشان را برای حفاظت از تنوع زیستی اقیانوس‌ها و تضمین حفاظت از دریا تعریف کنند، بلکه ضرورت دارد از ابزار‌های فناورانه برای عمل به این تعهدات نیز استفاده کنند.

ابتکاراتی مانند CMAR راه را برای استفاده از این فناوری‌های دیجیتال هموار می‌کند. اکنون وقت آن است که دیگران نیز از این روند پیروی کنند.