۵ آبان در دنیای علم چه خبر؟

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۵ آبان برابر ۲۶ اکتبر را ورق می‌زنیم.  

*** 

اورل اشتین 

۲۶ اکتبر ۱۹۴۳ میلادی برابر با ۵ آبان ۱۳۲۲ خورشیدی، سِر مارک اورل اشتین، باستان‌شناس و جغرافی‌دان مجارستانی‌بریتانیایی متولد بوداپست درگذشت. او سفرها و تحقیقاتش در آسیای مرکزی، به‌ویژه در ترکستان چین، نکات زیادی را در مورد نقش استراتژیک این منطقه جغرافیایی در تاریخ فاش کرد. سال ۱۹۰۶ اشتین گروهی از اجساد مومیایی‌شده را در نزدیکی لولان، در آسیای مرکزی کشف کرد. بدن آنها که به‌خوبی حفظ شده بود با لباس‌های پشمی پوشیده شده بود و کلاه‌های نمدی بلندی که با پرهای زیبا تزئین شده بود بر سر داشتند. مردان ریش داشتند و صورتشان اروپایی به‌نظر می‌رسید. اشتین آنها را به حدود ۱۰۰ سال قبل از میلاد مسیح نسبت داد. او همچنین در ایران هم کاوش‌هایی انجام داد و در سال ۱۹۳۶ میلادی بازدیدی از استان سیستان و بلوچستان در شرق ایران داشت.  

گائتانو آرتورو کروکو 

۲۶ اکتبر ۱۸۷۷ میلادی برابر با ۵ آبان ۱۲۵۶ خورشیدی، گائتانو آرتورو کروکو، مخترع ایتالیایی پیشرو در علم هوانوردی و فضایی به‌دنیا آمد. کروکو کشتی‌های هوایی انقلابی طراحی کرد و در سال ۱۹۰۶ طرح چرخه‌ای اولیه را برای روتورهای بالگرد ثبت کرد. در حالی که طراحی بالگردها در مراحل ابتدایی خود بود، کروکو تشخیص داد که اگر قرار است بالگرد در پرواز رو به جلو به درستی کار کند، راهی برای تغییر چرخه روی پره‌ها نیاز است. او تعدادی کشتی هوایی را در اوایل قرن بیستم طراحی کرد و در دهه ۱۹۲۰ به طراحی موتورهای موشک روی آورد. کروکو انجمن موشک ایتالیا را در سال ۱۹۵۱ تأسیس کرد و کمک‌های زیادی به نظریه پرواز فضایی کرد. او محاسبه کرد که یک فضاپیما می‌تواند از زمین به مریخ سفر کند، یک پرواز شناسایی در مریخ  انجام دهد و در مجموع، حدود یک سال بعد به زمین بازگردد. 

ایگور ایوانوویچ سیکورسکی 

۲۶ اکتبر ۱۹۷۲ میلادی برابر با ۵ آبان ۱۳۵۱ خورشیدی، ایگور ایوانوویچ سیکورسکی، طراح بال‌گرد و هواپیمای مسافربری درگذشت. او در سال ۱۹۱۳ اولین هواگرد بال‌ثابت چند موتوره و در سال ۱۹۱۴ اولین هواپیمای مسافربری را طراحی کرد و به پرواز درآورد. سیکورسکی در سال ۱۹۱۹ به آمریکا مهاجرت و در سال ۱۹۲۳ شرکت هوانوردی سیکورسکی را تاسیس کرد که به‌عنوان یکی از بزرگترین و بهترین شرکت‌های تولیدکننده بال‌گرد شناخته می‌شود. سیکورسکی در سال ۱۹۳۹ نخستین هلیکوپتر قابل استفاده را با نام ووت-سیکورسکی وی‌اس-۳۰۰ طراحی کرد و با اصلاح طرح خودش بال‌گرد سیکورسکی ار-۴ را ساخت که در سال ۱۹۴۲ اولین هلیکوپتری شد که به تولید انبوه رسید. 

چارلز پرتیوس اشتاینمتز 

 ۲۶ اکتبر ۱۹۲۳ میلادی برابر با ۵ آبان ۱۳۰۲ خورشیدی، چارلز پرتیوس اشتاینمتز، مهندس برق و مخترع آلمانی‌آمریکایی درگذشت. او به نظریه‌های آنالیز ریاضی سامانه‌های جریان متناوب و تثبیت آنها به‌عنوان شکل ترجیحی انرژی الکتریکی در ایالات متحده و در سراسر جهان کمک کرد. به‌طوری‌که می‌توان گفت بدون فرمول‌های ریاضی او امکان استفاده از نیروی برق جریان متناوب وجود نداشت. سال ۱۹۸۳، اشتاینمتز به شرکت تازه سازماندهی‌شده جنرال‌الکتریک پیوست و در آنجا مهندس و سپس تا زمان مرگش مشاور بود. تحقیقات اولیه او در‌مورد هیسترزیس (از دست دادن قدرت به‌دلیل مقاومت مغناطیسی) او را به مطالعه جریان متناوب سوق داد که می‌تواند تلفات هیسترزیس را در موتورها از بین ببرد. او کار جدید گسترده‌ای در‌مورد نظریه جریان متناوب (AC) برای استفاده مهندسان برق انجام داد. آخرین تحقیق او در مورد رعد و برق و تهدید آن برای خطوط برق AC جدید بود. اشتاینمتز مسئول گسترش صنعت برق در ایالات متحده بود.