۲۷ مهر در دنیای علم چه خبر؟

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۲۷ مهر برابر ۱۸ اکتبر را ورق می‌زنیم.  

*** 

ممنوعیت سیکلامات  

۱۸ اکتبر ۱۹۶۹ میلادی برابر با ۲۷ مهر ۱۳۴۸ خورشیدی، سیکلامات در ایالات‌متحده ممنوع شد. سیکلامات نوعی شیرین‌کننده مصنوعی بدون کالری است که سال ۱۹۳۷ به‌طور اتفاقی کشف شد. این ماده به‌طور گسترده‌ای به‌عنوان شیرین‌کننده در نوشیدنی‌های بدون قند، محصولات پخته‌شده و سایر غذاهای کم‌کالری، به‌ویژه در ترکیب با ساخارین استفاده می‌شود. اما سازمان‌ غذا و داروی آمریکا (اف‌دی‌ای) پس‌از انتشار نتایج آزمایشی که نشان می‌داد در موش‌های آزمایشگاهی که با دوزهای زیادی از سیکلامات تغذیه می‌شدند تومورهای بدخیم مثانه ظاهر شدند استفاده از سیکلامات را ممنوع کرد. باوجوداین، در سال ۲۰۰۰، مقاله‌ای منتشر شد که نتایج آزمایشی که به مدت ۲۴ سال انجام شده بود را شرح می‌دهد. در این آزمایش ۱۶ میمون با رژیم غذایی معمولی و ۲۱ میمون با ۱۰۰ یا ۵۰۰ میلی‌گرم بر کیلوگرم سیکلامات در روز تغذیه شدند. دوز بالاتر مربوط به حدود ۳۰ قوطی از یک نوشیدنی رژیمی بود. دو مورد از میمون‌های با دوز بالا و یک مورد از میمون‌های با دوز پایین‌تر به سرطان بدخیم مبتلا شدند که هریک دارای نوع متفاوتی از سرطان بودند و سه تومور خوش‌خیم هم پیدا شد. نتایج این پژوهش نتوانست سرطان‌زا بودن سیکلامات را نشان دهد زیرا سرطان‌های یافت‌شده در میمون‌ها همه متفاوت بودند و هیچ راهی برای پیوند سیکلامات به هریک از آنها وجود نداشت. همچنین این ماده هیچ خاصیت آسیب‌رساندن به دی‌ان‌ای را نشان نداد. ازاین‌رو، امروزه استفاده از سیکلامات سدیم در ۱۳۰ کشور جهان ازجمله کشورهای عضو اتحادیه اروپا با دوز پایین تایید شده است.  

جایزه نوبل برای دی‌ان‌ای 

۱۸ اکتبر ۱۹۶۲ میلادی برابر با ۲۷ مهر ۱۳۴۱ خورشیدی، جیمز دی واتسون از ایالات‌متحده، فرانسیس کریک و دکتر موریس ویلکینز از بریتانیا جایزه نوبل پزشکی و فیزیولوژی را برای کار خود که تعیین ساختار مولکولی دوتایی مارپیچ DNA (اسیددی‌اکسی‌ریبونوکلئیک) بود دریافت کردند. فردریش میشر در سال ۱۸۶۹ و تقریباً یک قرن قبل‌از این جایزه، خود دی‌ان‌ای برای اولین‌بار را شناسایی و جداسازی کرده بود. اما در ۲۱ فوریه ۱۹۵۳ فرانسیس کریک و جیمز واتسون به نتیجه‌گیری نهایی درباره ساختار مارپیچ دوگانه مولکول دی‌ان‌ای رسیدند. آنها اولین گزارش خودشان را در ۲۸ فوریه همان‌ سال اعلام کردند و مقاله‌شان باعنوان ساختاری برای اسیدنوکلئیک دئوکسی ریبوز، در شماره ۲۵ آوریل ۱۹۵۳ نشریه نیچر منتشر شد. دی‌ان‌ای، مخفف عبارت دئوکسی‌ریبونوکلئیک اسید، نوعی اسید نوکلئیک و حامل دستورالعمل‌های ژنتیکی است. 

پادپروتون 

۱۸ اکتبر ۱۹۵۵ میلادی برابر با ۲۷ مهر ۱۳۳۴ خورشیدی، ذره زیراتمی جدیدی به نام پروتون منفی (پادپروتون) در دانشگاه کالیفرنیا در برکلی کشف شد. شکار پادماده به‌طور جدی در سال ۱۹۳۲ با کشف پوزیترون، ذره‌ای با جرم الکترون و بار مثبت آغاز شد. باوجوداین، ایجاد پادپروتون بسیار دشوارتر بود زیرا به انرژی نزدیک به ۲هزار برابر تولید پوزیترون نیاز بود. سال ۱۹۵۵ قوی‌ترین اتم‌شکن در جهان در آن‌زمان، با نام شتاب‌دهنده ذرات بواترون که در برکلی ساخته شده بود، توانست انرژی مورد نیاز را تامین کند. تشخیص با هزارتوی آهنربا و شمارنده‌های الکترونیکی که فقط پادپروتون‌ها می‌توانستند از آن عبور کنند، انجام شد. پس از چند ساعت بمباران مس با پروتون‌هایی که با ۶.۲میلیارد الکترون‌ولت انرژی شتاب داده شدند، دانشمندان در مجموع ۶۰ پادپروتون را شمارش کردند. 

توماس ادیسون 

۱۸ اکتبر ۱۹۳۱ میلادی برابر با ۲۷ مهر ۱۳۱۰ خورشیدی، توماس آلوا ادیسون، مخترع آمریکایی درگذشت. ادیسون رکورد جهانی هزارو۹۳ ثبت اختراع را در اختیار داشت و اولین آزمایشگاه تحقیقات صنعتی جهان را راه‌اندازی کرد. او کنجکاوی اولیه را برای توضیح درباره چگونگی کارکرد همه‌چیز نشان داد و به‌ویژه به شیمی علاقه داشت. ادیسون در ۱۲ سالگی شروع به فروش روزنامه در راه‌آهن کرد و نحوه کار با تلگراف را آموخت. در سال ۱۸۶۸ اولین اختراع او یک دستگاه ثبت رأی الکتریکی بود. سال ۱۸۶۹، او بهبودهایی در قیمت سهام انجام داد. سال ۱۸۷۶ ادیسون آزمایشگاه خود را به منلو پارک در نیوجرسی منتقل کرد و در آنجا گرامافون خود (فنوگراف) و اولین نمونه اولیه یک لامپ الکتریکی رشته‌ای کاربردی تجاری را اختراع کرد. اختراعات دیگر او، شامل باتری‌های ذخیره‌سازی، دیکتافون و میموگرافی بود. اواخر دهه ۱۸۸۰ او تصاویر متحرک ساخت و تا سال ۱۹۱۲ به آزمایش روی تصاویر ناطق مشغول بود. ادیسون را در سطح بین المللی با لقب جادوگر منلو پارک می‌شناسند. سال ۱۹۶۲ دومین آزمایشگاه و خانه او در وست اورنج، نیوجرسی، به‌عنوان میراث تاریخی ملی ایالات‌متحده ثبت شد.