۱۰ مهر در دنیای علم چه خبر؟

به گزارش خبرگزاری آنا، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۱۰ مهر برابر ۱ اکتبر را ورق می‌زنیم. 

***

فاجعه تالیدومید 

۱ اکتبر ۱۹۵۷ میلادی برابر با ۱۰ مهر ۱۳۳۶ خورشیدی، داروی بدنام تالیدومید برای اولین‌بار در آلمان غربی به بازار عرضه شد و مدت کوتاهی در دست‌کم ۴۶ کشور فروخته شد. سال ۱۹۵۳ شرکت داروسازی «شیمی گرونتال» این دارو را به‌عنوان آرام‌بخشی ساخت که برای زنان باردار می‌توانست برای مبارزه با علائم مرتبط با تهوع صبحگاهی داروی شگفت انگیزی به‌نظر برسد. اما خیلی دیر معلوم شد که مولکول‌های دارو از دیواره جفت عبور می‌کنند و به‌ویژه در سه ماهه اول بارداری به‌طرز غم‌انگیزی بر رشد مناسب جنین تأثیر می‌گذارند. اوایل دهه ۱۹۶۰ در سراسر جهان، بیش از ۱۰هزار نوزاد با نقایص مادرزادی قابل توجهی ازجمله ناشنوایی، نابینایی، ناتوانی‌های داخلی، شکاف کام، تغییر شکل اندام یا حتی بدون اندام‌های حرکتی متولد شدند. بازماندگان، که اکنون بزرگسالان بالای ۶۰ سال هستند، مشکلات سلامتی مداومی دارند. باوجوداین، اکنون برخی از کاربردهای مفید برای این دارو پیدا شده است. برای‌مثال از این دارو برای درمان بعضی بیماری‌های پوستی استفاده می‌شود. 

اولین کارت‌پستال جهان 

۱ اکتبر ۱۸۶۹ میلادی برابر با ۱۰ مهر ۱۲۴۸ خورشیدی، اداره پست اتریش مجوز اولین کارت‌پستال جهان را که «کوریسپوندتز کارت» نام داشت صادر کرد. دکتر امانوئل هرمان، اقتصاددادن اتریشی که به‌عنوان مخترع کارت‌پستال شناخته می‌شود به اداره پست پیشنهاد کرده بود که به سربازان در جنگ روشی ارزان قیمت برای حفظ ارتباط با خانه ارائه دهند. این کارت‌ها آنچنان محبوب شدند که در سه ماه اول پس‌از عرضه، سه‌میلیون از آنها فروخته شد. تا سال بعد، چند دولت دیگر این ایده را پذیرفتند. در بریتانیا، ۷۵میلیون از کارت‌های نیم‌پنی در سال اول عرضه پست شد. چند کشور دیگر در همان سال و سال بعد این کارت‌ها را صادر کردند. ایالات‌متحده کارت‌های پستال را با قانونی از ۸ ژوئن ۱۸۷۲مجاز و فروش کارت یک‌سنتی را در ۱ می ۱۸۷۳ آغاز کرد. 

دنبال‌دار اولین اخترشناس زن آمریکایی   

۱ اکتبر ۱۸۴۷ میلادی برابر با ۱۰ مهر ۱۲۲۶ خورشیدی، ماریا میچل، اولین اخترشناس زن در ایالات‌متحده، یک دنباله‌دار کشف کرد. میچل در این شب پاییزی با کمک تلسکوپ رصدخانه خانگی‌اش در نانتاکت، ماساچوست به آسمان نگاه کرد و ستاره‌ای را پنج درجه بالاتر از ستاره شمالی دید. یعنی در نقطه‌ای که قبلاً هیچ ستاره‌ای وجود نداشت. او آسمان را از بر بود و به رصدهایش اطمینان داشت. پس به ذهنش رسید که این نقطه نورانی ممکن است دنباله‌دار باشد. ماریا مختصات فرضی دنباله‌دار را ثبت کرد. شب بعد ستاره دوباره حرکت کرد. این بار مطمئن بود که دنباله‌دار است. او برای این کشف، از سوی پادشاه دانمارک مدال طلا گرفت. میچل اولین زنی بود که به عضویت آکادمی هنر و علوم آمریکا انتخاب شد. 

استر بویز ون دیمان 

۱ اکتبر ۱۸۶۲ میلادی برابر ۱۰ مهر ۱۲۴۱ خورشیدی، استر بویز ون دیمان باستان‌شناس آمریکایی به‌دنیا آمد. دیمان که با بورسیه تحصیلی در رم تحصیل می‌کرد، تصمیم گرفت که به‌طور تخصصی روی باستان‌شناسی رم باستان کار کند. او در سال ۱۹۰۷، هنگام شرکت در یک سخنرانی در محل خانه وستال‌ها (محوطه باستانی ۶ کاهن زن رم باستان)، متوجه شد آجرهایی که دریچه‌ای را مسدود می‌کنند، با آجرهای موجود در خود سازه متفاوت است و او حدس زد که این تفاوت‌ها در مصالح ساختمانی ممکن است اطلاعات زیادی را برای قدمت‌نگاری بناهای تاریخی رمی فراهم کند. به‌این‌ترتیب ۳۰ سال زندگی او در رم آغاز و به اولین زنی تبدیل شد که در باستان‌شناسی میدانی رم باستان متخصص بود. ون دیمان معیارهای ماندگاری را برای قدمت بناهای باستانی ایجاد کرد که مطالعه جدی معماری رمی را پیش برد. با تکنیکی که او توسعه داد امکان تعیین قدمت سازه‌های رمی میسر شد.