آنا گزارش می‌دهد؛
رهبرانقلاب در حوزه حکمرانی فضای مجازی چه مطالباتی دارند؟
رهبر معظم انقلاب دیدگاه‌های مهمی در خصوص حکمرانی فضای مجازی دارند که بر اهمیت مدیریت و کنترل این فضا با هدف حفظ ارزش‌ها و امنیت ملی تأکید می‌کند.
خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ با گسترش سریع فناوری‌های ارتباطی و نفوذ عمیق فضای مجازی در زندگی روزمره، اهمیت حکمرانی و مدیریت این فضا به یکی از مسائل کلیدی برای کشور‌ها تبدیل شده است. تجربه‌های بین‌المللی نشان می‌دهد که کشور‌هایی مانند چین، اتحادیه اروپا و ایالات متحده با ایجاد قوانین جامع و ساختارهای نظارتی قوی، توانسته‌اند فضای مجازی خود را به شکلی مؤثر مدیریت کرده و از آسیب‌های فرهنگی، امنیتی و اقتصادی جلوگیری کنند.
برای ایران نیز، حکمرانی فضای مجازی نه تنها یک ضرورت بلکه یک مسئله استراتژیک است؛ چرا که این فضا به‌طور همزمان می‌تواند فرصتی بی‌نظیر برای توسعه علمی و اقتصادی کشور باشد و در عین حال، محملی برای تهدیدهای فرهنگی و امنیتی. لذا، بهره‌گیری از تجربیات موفق جهانی و ایجاد ساختارهای قوی حکمرانی در این حوزه، برای حفظ استقلال، هویت ملی و امنیت ایران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
رهبر انقلاب اسلامی ایران، آیت‌الله خامنه‌ای، دیدگاه‌های مهمی در خصوص حکمرانی فضای مجازی دارند که بر اهمیت مدیریت و کنترل این فضا با هدف حفظ ارزش‌ها و امنیت ملی تأکید می‌کند. از نظر ایشان، فضای مجازی هم یک فرصت و هم یک تهدید است و نیازمند مدیریت دقیق و برنامه‌ریزی اصولی است تا از خطرات آن جلوگیری شود. از این رو در این گزارش به تشریح برخی از مهم‌ترین محور‌های دیدگاه‌های ایشان در خصوص حکمرانی فضای مجازی می‌پردازیم:
ضرورت مدیریت و حکمرانی قوی بر فضای مجازی
رهبر انقلاب بار‌ها تأکید کرده‌اند که فضای مجازی باید به صورت دقیق و حساب‌شده مدیریت شود تا کشور از آثار منفی آن مصون بماند. به عقیده ایشان، اگر حکمرانی فضای مجازی توسط کشور نباشد، دشمنان از این فضا برای ضربه زدن به امنیت و فرهنگ جامعه استفاده می‌کنند. ایشان بر اهمیت توسعه و تقویت زیرساخت‌های بومی در فضای مجازی و استقلال در این حوزه تأکید دارند.
در همین راستا ایشان در در دیدار مسئولان نظام و جمعی از اقشار مختلف مردم در سال ۱۳۹۶ فرمودند: «اگر ما در فضای مجازی حضور نداشته باشیم و خودمان را از آن محروم کنیم، در نهایت بازنده خواهیم بود.»
تشکیل شورای عالی فضای مجازی با دستور رهبرانقلاب
یکی از اقدامات مهم در راستای مدیریت فضای مجازی در ایران، تأسیس شورای عالی فضای مجازی در سال ۱۳۹۰ به دستور آیت‌الله خامنه‌ای بود. این شورا بالاترین نهاد تصمیم‌گیر در حوزه فضای مجازی است و مأموریت آن سیاست‌گذاری و هماهنگی در حوزه‌های مختلف مرتبط با فضای مجازی است. این شورا باید بر نحوه استفاده از فضای مجازی نظارت داشته باشد و از ظرفیت‌های آن به نحو مطلوب استفاده کند.
آیت‌الله خامنه‌ای بار‌ها در بیانات خود به اهمیت این شورا اشاره کرده‌اند و بر تقویت و حفظ فضای مجازی با استقلال، امنیت و توسعه پایدار تأکید داشته‌اند. ایشان در دیدار‌ها و بیانات خود از این شورا را یک نهاد حیاتی برای کشور توصیف کرده‌اند که باید به شکلی عمل کند که هم از فرصت‌های فضای مجازی بهره‌برداری کند و هم از تهدیدات آن مصون بماند.
تولید محتوا و فرهنگ‌سازی در فضای مجازی
یکی دیگر از محور‌های دیدگاه‌های رهبر انقلاب، تولید محتوای مناسب و بومی‌سازی در فضای مجازی است. ایشان معتقدند که فضای مجازی باید به گونه‌ای مدیریت شود که فرهنگ و ارزش‌های اسلامی و ایرانی در آن تقویت شود و محتوا‌های مخرب و مضر که برخلاف ارزش‌های دینی و اخلاقی هستند، کنترل شوند. رهبرمعظم انقلاب در این خصوص فرمودند: «در فضای مجازی باید فعال بود و تولید محتوا‌های مفید و ارزشی را افزایش داد.»
فضای مجازی میدان نبرد فرهنگی
آیت‌الله خامنه‌ای فضای مجازی را به عنوان یک میدان جنگ فرهنگی می‌دانند که دشمنان از آن برای تهاجم به فرهنگ و ارزش‌های اسلامی و ملی استفاده می‌کنند. ایشان بر ضرورت حضور مؤثر و فعالانه در این فضا تأکید دارند و می‌گویند که نخبگان، مسئولان و جوانان باید از این فضا برای تقویت ارزش‌ها و مقابله با تهدیدات استفاده کنند.
رهبرمعظم انقلاب در دیدار مسئولان نظام و جمعی از اقشار مختلف مردم با اشاره به این موضوع فرمودند: «امروز فضای مجازی میدان واقعی نبرد است و اگر در این میدان ضعیف عمل کنیم، ضرر خواهیم کرد.»
توجه به امنیت ملی و استقلال در فضای مجازی
یکی دیگر از تأکیدات ایشان، حفظ امنیت ملی و استقلال کشور در فضای مجازی است. رهبر انقلاب معتقدند که کشور باید به گونه‌ای عمل کند که فضای مجازی تحت کنترل داخلی باشد و از وابستگی به پلتفرم‌های خارجی پرهیز شود. از نظر ایشان، ایجاد و توسعه پلتفرم‌های داخلی ضروری است تا بتوان به استقلال در این حوزه دست یافت.
تهدیدات فضای مجازی را جدی بگیرید
رهبرمعظم انقلاب در دیدار اخیر با اعضای هیئت دولت چهاردهم نیز به اعمال حکمرانی در فضای مجازی تاکید کردند و فرمودند: فضای مجازی در کشور باید قانونمند بشود؛ آن‌وقت یک فرصت خواهد شد. اگر ما توانستیم در فضای مجازی حکمرانی قانونمند داشته باشیم، فضای مجازی برای کشور یک فرصت میشود، وَالّا ممکن است تهدید بشود.
ایشان بار‌ها درباره تهدیدات فضای مجازی هشدار داده‌اند و گفته‌اند که این فضا می‌تواند به وسیله‌ای برای نفوذ فرهنگی، جاسوسی و تبلیغاتی تبدیل شود. از این رو، باید نظارت دقیقی بر این فضا اعمال شود تا از استفاده نادرست و آسیب‌زننده به کشور جلوگیری شود. رهبرانقلاب در سال ۱۳۹۴ و دیدار با اعضای شورای عالی فضای مجازی نیز بر روی این موضوع تاکید کدند و فرمودند: «فضای مجازی مانند شمشیر دو لبه است؛ هم می‌تواند مفید باشد و هم می‌تواند مضر باشد. اگر در این زمینه کوتاهی کنیم، تهدیدات بزرگی ما را در بر خواهند گرفت.»
ایجاد قوانین برای حکمرانی در فضای مجازی
موضوع «حاکمیت و حکمرانی در فضای مجازی» از چنان اهمیتی برخوردار است که رهبر معظّم انقلاب اسلامی، در اولین دیدار هیئت وزیران دولت چهاردهم به این موضع اشاره کردند و فرمودند: «فضای مجازی دیگر امروز مجازی نیست، یک واقعیتی است در زندگی مردم که روزبه‌روز هم دارد پیش می‌رود. آنچه مهم است این است که در فضای مجازی، حکمرانی قانونمند وجود داشته باشد؛ اینکه بنده گاهی گفته‌ام فضای مجازی رها و ول است، به خاطر این است. حکمرانی بر اساس قانون؛ اگر قانونی ندارید، قانون را به وجود بیاورید و بر اساس آن قانون، زمام کار را به دست بگیرید. همه‌ی دنیا این کار را می‌کنند...»
نگاه رهبر انقلاب به حوزه‌ی فضای مجازی و فنّاوری‌های پیشرفته، نگاهی فرصت‌محور در کنار توجه به مخاطرات و ملاحظات این عرصه است؛ عمیق و روبه‌جلو که صرفاً فناورانه با موضوعات برخورد ندارد و ابعاد عمیق‌تر و پیچیده‌تری از آن‌ها را نیز در مد نظر قرار داده و دیگران را نیز نسبت به آن هوشیار می‌کنند. غفلت از این مطالبات تنها به از دست رفتن فرصت‌ها و عقب‌ماندگی منجر نمی‌شود، بلکه می‌تواند چالش‌ها و خطرات جدی و جبران‌ناپذیری را به همراه داشته باشد که با توجه به سرعت تحولات علمی، مدیریت آن دشوار خواهد بود.
مطالبات رهبر انقلاب چگونه محقق میشود؟
برای تحقق مطالبات رهبر انقلاب در حوزه حکمرانی فضای مجازی، باید به چند محور اساسی توجه شود. نخست، ایجاد چارچوب‌های قانونی و مقرراتی شفاف و جامع برای مدیریت فضای مجازی اهمیت ویژه‌ای دارد. این قوانین باید تمامی ابعاد حقوقی، اخلاقی، امنیتی و فرهنگی را پوشش دهند و نظارت دقیق بر اجرای آن‌ها از سوی نهادهای مرتبط صورت گیرد. همچنین، با توجه به تهدیدات امنیتی و فرهنگی در این حوزه، تقویت ساختارهای نظارتی و امنیتی ضروری است.
از سوی دیگر، توسعه زیرساخت‌های فناورانه یکی از ارکان اصلی پیشرفت در این حوزه است. سرمایه‌گذاری در ایجاد و به‌روزرسانی زیرساخت‌های ارتباطی و فناوری برای دستیابی به استقلال دیجیتالی، از جمله اینترنت ملی و فناوری‌های بومی، اهمیت بالایی دارد. همچنین، بسترهای امن باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که حریم خصوصی کاربران حفظ شود و حملات سایبری به حداقل برسد.
آموزش و تربیت نیروی انسانی متخصص یکی دیگر از گام‌های اساسی در این مسیر است. ارتقای سطح دانش و آگاهی تخصصی نیروهای فعال در حوزه فضای مجازی، از امنیت سایبری تا مدیریت محتوا، و همچنین افزایش آگاهی عمومی در مورد فرصت‌ها و تهدیدهای فضای مجازی، امری ضروری است. در کنار این، حمایت از تولید محتوای بومی و تشویق به نوآوری و پژوهش در فناوری‌های نوین، به ویژه از طریق حمایت از استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان، می‌تواند زمینه‌ساز رشد پایدار در این حوزه باشد.
همچنین، هماهنگی و همکاری بین نهادهای مختلف دولتی و خصوصی برای حکمرانی بهتر فضای مجازی ضروری است. در نهایت این اقدامات می‌تواند منجر به توسعه فضای مجازی ایمن، کارآمد و مبتنی بر ارزش‌های ملی و اسلامی شود که در عین حال از فرصت‌های فناوری برای پیشرفت کشور بهره‌برداری کامل می‌کند.
انتهای پیام/
