عرضه محصولات فناورانه پوستی تولیدشده با سلول‌های بنیادی به داروخانه‌ها تا دوسال دیگر

لیلا تقی‌یار، عضو هیئت علمی پژوهشگاه رویان در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری علم و فناوری آنا گفت: همه کشور‌ها به دانش و تکنولوژی سلول بنیادی دسترسی ندارند. خوشبختانه ایران از جمله کشور‌هایی است که سالهاست در این زمینه هم راستا با کشور‌های پیشروی جهان فعالیت دارد به طوری که طی چند سال اخیر توانسته طبق استاندارد‌ها و مجوز‌های وزارت بهداشت و سازمان بهداشت جهانی، سلول‌های بنیادی را به صورت محصولات داروخانه‌ای برای استفاده از بالین تولید کند.

وی به جایگاه ایران در علم سلول‌های بنیادی اشاره کرد و افزود: در حال حاضر با وجود تمام مشکلاتی که از نظر مالی و دسترسی به یک سری از تکنولوژی‌ها مواجه هستیم، اما جزو کشور‌های پیشرو در علم سلول‌های بنیادی منطقه محسوب می‌شویم و تاکنون توانسته‌ایم چند محصول تولید کنیم که مراحل کارآزمایی بالینی و اخذ مجوزشان را طی می‌کنند؛ پیش بینی می‌شود این محصولات که عمدتا محصولات پوستی هستند، طی دو سال آینده وارد بازار دارویی شوند.

تقی‌یار درباره این محصولات اظهارکرد: این محصولات پوستی، بافت‌هایی از سلول‌های اختصاصی پوست مانند فیبروبلاست و کراتینوسیت هستند که در ابعادی مشخص و به صورت شیت یا ورقه‌ای تولید شده اند و می‌توانند برای درمان سوختگی ها، زخم‌های پای دیابتی مورد استفاده قرار گیرند.

وی بیان کرد: همچنین با استفاده از سلول‌های بنیادی برای درمان آرتریت‌روماتوئید و کمردرد‌های مزمن نیز محصولاتی تولید کرده‌‍ایم که این محصولات نیز اکنون فاز کارآزمایی بالینی‎شان به پایان رسیده و در مرحله اخذ مجوز قرار دارند.

این پژوهشگر گفت: در حال حاضر کشور‌هایی مانند آمریکا تولید کننده این محصولات هستند. این محصولات به دلیل اینکه زنجیره دمای سرد دارند (باید در دمای منهای ۸۰ درجه سانتی گراد قرار داشته باشند) و به علت فاصله مکانی زیاد، انتقال شان به کشور بسیار سخت و دشوار است. از سوی دیگر این محصولات قیمت بسیار گرانی دارند.

تقی یار عنوان کرد: قیمت تمام شده این محصولات نسبت به نمونه‌های مشابه خارجی بسیار ارزان‌تر است. در برنامه‌ها و هدف‌هایمان قصد داریم این محصولات را به بازار کشور‌های خاورمیانه و اطراف و کشور‌های همسایه عرضه کنیم.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه رویان یادآورشد: این محصولات با توجه به شرایط سخت گیرانه سازمان غذا وداروی ایران و سازمان‌های نظارتی دنیا به شدت مورد آزمایش قرار می‌گیرند تا مشکلات و عوارضی مانند جهش ژنتیکی به همراه نداشته باشند. این محصولات به طور کامل تست‌های کنترل شان را طی می‌کنند و پس از گذراندن آزمایش‌ها در دسترس قرار می‌گیرند.

وی ادامه داد: همچنین سلول‌های بنیادی نیز خاصیت رد پیوند و تحریک کننده سیستم ایمنی را ندارند به همین دلیل لازم نیست از خود فرد گرفته و مورد استفاده قرار داده شود. این سلول‌ها اصطلاحا آلوژن هستند و از فرد اهدا کننده نیز می‌توانند تهیه شوند و مورد استفاده سایر بیماران قرار گیرند.

وی به روند درمانی این محصولات اشاره کرد و گفت: روند درمان بیماران به نوع بیماری و اندیکاسیونی (دلیل قابل قبول برای استفاده از برخی آزمایش ها، دارو‌ها و اعمال طبی یا جراحی) که از این سلول‌ها استفاده می‌شود، دارد. به عنوان مثال برای یک بیمار مبتلا به آرتریت‌روماتوئید نیاز به تزریق سه دوز از این محصولات با فاصله زمانی مشخص است.

وی افزود: همچنین برای درمان کمردرد مزمن شاید یک یا دوبار بیشتر نیاز به تزریق این سلول‌ها نباشد. روند بهبود درمان زخم پای دیابتی (که زخم‌های مزمن و قدیمی هستند) نیز از فردی به فرد دیگر متفاوت است. در این افراد نیز با توجه به روند بیماری، پزشک تشخیص می‌دهد که دو یا سه بار از پیوند پوست تولید شده استفاده شود.

این محقق اظهارکرد: در حال حاضر ما برای اجرای این طرح‌ها با پاره‌ای از مشکلات از جمله مشکلات مالی، تهیه مواد و تجهیزات اولیه به علت تحریم‌ها مواجه هستیم. انتظار داریم سازمان‌هایی که حامی فعالیت‌های علمی هستند این مشکلات را برطرف کنند تا مواد و تجهیزات مورد نیاز تولید این سلول‌ها با قیمت مناسب تری در اختیارمان قرار گیرد.