از اوتیسم تا بیش‌فعالی؛ بازی‌های جدی مکملی برای درمان اختلالات ذهنی

جواد راستی عضو هئیت علمی گروه مهندسی پزشکی و مدیر مرکز نوآوری صنایع سرگرمی دانشگاه اصفهان در گفت‌وگو با خبرنگار آنا درباره بازی‌های جدی توضیح داد: بازی‌‌های جدی دسته‌ای از بازی‌ها هستند که هدف اصلی آن‌، چیزی فراتر از سرگرمی است و در حوزه‌هایی نظیر درمان، آموزش، بهبود سلامت جسم و روح، ورزش، پژوهش‌های علمی، بازاریابی، تبلیغات، مدیریت بحران، برنامه‌ریزی شهری، مهندسی، سیاست و نظامی‌گری به کار می‌روند. یک دسته مهم آن بازی‌های درمانی هستند که می‌توانند روال‌های درمانی که معمولا حالت خسته کننده و کسل کننده دارد به روندی سرگرم کننده مبدل کند.

راستی بیان کرد: به این صورت است که شخصی که قرار است تحت مراقبت و درمان قرار بگیرد بدون مراجعه به مطب دکتر و در خانه این بازی را انجام دهد و بعد از چند جلسه و انجام روال بازی اثرات آن مشخص می‌شود.

تبدیل روال خسته کننده درمان به سرگرمی و آموزش

وی با اشاره به اینکه بازی‌ها شامل انوع مختلفی مانند برد گیم، بازی موبایلی و پی سی، بازی‌های فیزیکی که در مقابل کامپیوتر انجام می‌شود است افزود: ویژگی همه این است که روال خسته کننده درمان و آموزش را سرگرم کننده می‌کند و در نهایت تراپیست و درمانگر می‌تواند با توجه به سیر بازی روند درمان را مانیتور و از شیوه باز‌ی در هر مرحله متوجه شود درمان به چه صورت جلو برود و برای جلسات بعدی درمانی بهتر برنامه ریزی کند.

راستی بیان کرد: مثلا کودکان مبتلا به اوتیسم حس موقعیت را درک نمی‌کنند یعنی از روی حالات افراد حس شخص را متوجه نمی‌شوند؛ بنابراین ما با در نظر گرفتن پکیج واقعیت مجازی ۲۴ سناریو مختلف را به نمایش می‌گذاریم و بعد از مشاهده هرکدام از فیلم‌ها با برد گیمی انواع احساسات را آموزش می‌دهیم و پس از گذشت بازه زمانی در نظر گرفته شده خانواده‌ها و متخصصین از روال پیشرفت راضی بودند.

راستی ادامه داد: از آنجا که این نوع درمان برای انوع مختلف اختلالات روانی موثر است روال به این صورت که یک محقق برای تکمیل روند اختلالی به بازی خاصی نیاز داریم و روانشناسان و روانپزشکان صورت مسئله و مداخله سنتی را معرفی می‌کنند و ما به روال سرگرم کننده و یا انیمیشنی تبدیل و در نهایت آن را در قالب تز کارشناسی ارشد توسعه داده و طراحی می‌کنیم و با انجام تست پایلوت نظر متخصصان می‌سنجند که ببنید این بازی می‌تواند برای هدفی که مد نظر دارد مفید باشد یا خیر و با تست‌های کلینکی و انجام مداخلات سنتی بررسی و اثر بخشی آن ارزیابی می شود. نهایتا نتیجه در قالب مقاله منتشر و بعد از تایید وارد بحث تجاری سازی می‌شود.

روانشناسان استفاده از روش سنتی درمان را ترجیح می‌دهند 

وی ادامه داد: متاسفانه در ایران پایان نامه‌های زیادی در رابطه با این موضوع وجود دارد اما در بحث تجاری سازی ضعیف هستیم چون هنوز این اقدامات برای ارزیابی اختلالات و درمان توسط متخصصان مورد استقبال قرار نمی گیرد و روش سنتی درمان را ترجیح می‌دهند اما در خارج از کشور استقبال خوبی از این روش می‌شود چون با تکنولوژی عجین هستند و جامعه فناوری به جامعه پزشکی گره بیشتری خورده و روال تجاری سازی بهتر انجام می‌شود.

مدیر مرکز نوآوری صنایع سرگرمی دانشگاه اصفهان یادآور شد: این بازی ها برای کوکان مبتلا به انوع اختلالات مانند، لکنت‌، ای دی اچ دی، اوتیسم، عدم تعادل و فراموشی مناسب است و هر بازی طبق پروتکل درمانی سنتی برای بیماران در نظر گرفته می‌شود.