24 دی در دنیای علم چه خبر؟

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۲۴ دی برابر با ۱۴ ژانویه را ورق می‌زنیم.

****

ال‌دوپا

۱۴ ژانویه ۱۹۷۰ میلادی برابر با ۲۴ دی ۱۳۴۸ خورشیدی، گزارش شد که داروی L-dopa (لوو-دی هیدروکسی فنیل آلانین) در معکوس‌کردن پیشرفت بیماری پارکینسون در حدود ۵درصد بیماران مفید است. در این روز، دکتر رابرت کین، مدیر فارماکولوژی بالینی آزمایشگاه Eaton نتایج اولین استفاده آزمایشی در مقیاس وسیع از این دارو را در سمپوزیوم L-dopa در دانشکده پزشکی دانشگاه جورج تاون اعلام کرد. این کار همچنین بهبود نسبی را در ۵۶ درصد از ۶۰۱ بیمار در این آزمایش نشان داد که پیش‌از تایید سازمان غذا و داروی ایالات متحده انجام شده بود. باوجوداین، عوارض جانبی گسترده بود و از حالت تهوع، استفراغ یا کاهش اشتها تا گیجی، عصبی‌بودن یا توهم را شامل می‌شد. تحقیقات اولیه سه‌سال قبل از آن، پتانسیل این دارو را نشان داد، در‌حالی‌که هیچ داروی موثر دیگری وجود نداشت.

کشف لیسه ارسطو

۱۴ ژانویه ۱۹۹۷ میلادی برابر با ۲۴ دی ۱۳۷۵ خورشیدی، وزیر فرهنگ یونان خبر کشف لیسه یا لوکئونی که ارسطو فیلسوف یونانی ۲هزارو۵۰۰ سال پیش در آن تدریس می‌کرد را تایید کرد. سال ۳۳۵ پیش‌ازمیلاد، ارسطو برای رقابت با آکادمی آتن، در لوکئون یا لیسه که درواقع ورزشگاهی مشجر نزدیک شهر آتن بود مدرسه‌ای را افتتاح کرد. به‌مدت ۱۲ سال بعد، این مدرسه را به‌عنوان مرکزی برای گمانه‌زنی‌های فلسفی و تحقیقات علمی، به‌ویژه در زیست‌شناسی و تاریخ، سازمان داد. او در سال ۳۲۴ پیش‌ازمیلاد درگذشت، اما ۴۷ اثر از بسیاری از آثار او باقی مانده است، که بیشتر، یادداشت‌هایی است که طی سخنرانی‌هایش در لیسه از آنها بهره می‌گرفت.

یوهان فیلیپ رایس

 ۱۴ ژانویه ۱۸۷۴ میلادی برابر با ۲۴ دی ۱۲۵۲ خورشیدی، یوهان فیلیپ رایس، فیزیکدان آلمانی که پیش‌از الکساندر گراهام‌بل تلفن را اختراع کرد در ۴۰ سالگی درگذشت. درواقع، رایس مخترع میکروفون و تلفن حقیقی و قابل استفاده امروزی به حساب می‌آید. رایس زمانی که فقط ۲۷ سال داشت موفق شد ازطریق تلفن ساخت خودش از فاصله ۲۰ کیلومتری از شهر باد هومبورگ به فرانکفورت این جمله را مخابره کند: «اسب‌ها سالاد خیار نمی‌خورند». هرچند او ۱۵ سال پیش‌از گراهام بل تلفن را اختراع کرد اما حاضران را تحت تاثیر قرار نداد و نتوانست هیچ حمایت مالی به دست آورد و بنابراین، هرگز نتوانست اختراعش را ثبت کند.

پل ویِل

 ۱۴ژانویه ۱۹۳۴ میلادی برابر با ۲۴ دی  ۱۳۱۲ خورشیدی، پل ویِل دانشمند فرانسوی که برای اختراع باروت بی‌دود شهرت دارد درگذشت. فرماندهان نظامی از زمان جنگ‌های ناپلئون از دود تولیدشده از باروت تفنگ‌ها مشکل داشتند. در سال ۱۸۸۶ ویِل موفق شد با نیتروسلولز ژلاتینه‌شده مخلوط با اتر و الکل، باروت بی‌دود بسازد. این باروت جدید، کارایی سلاح‌ها و تفنگ‌ها را متحول کرد به‌خصوص که بسیار قوی‌تر از باروت معمولی تفنگ بود و تا هزار یارد (۹۱۵ متر) به گلوله قدرت پرتاب می‌داد. علت بی‌دود بودن این باروت انجام‌شدن کامل فرآیند اکسیداسیون درمدت سوختن است، زیرا طی تجزیه نیتروگلیسیرین اکسیژن آزاد تولید می‌شود. در‌حالی‌که باروت سیاه معمولی حدود ۶۰درصد دود تولید می‌کند. باروت بی‌دود تقریبا در تمام فشنگ‌های  امروزی استفاده می‌شود.

شَنِن لوسید

۱۴ ژانویه ۱۹۴۳ میلادی برابر با ۲۴ دی ۱۳۲۱ خورشیدی، شَنِن لوسید، زیست‌شیمی‌دان و فضانورد آمریکایی به‌دنیا آمد. لوسید درسال ۱۹۹۶ در ایستگاه فضایی روسیه میر به مدت ۱۸۸ روز ماند و رکورد اقامت در فضا را شکست. در سال ۱۹۷۶ وقتی ناسا اعلام کرد که شروع به پذیرش زنان در برنامه فضایی خواهد کرد، لوسید بلافاصله درخواست داد. اولین پرواز او در ژوئن ۱۹۸۵ با شاتل فضایی دیسکاوری بود و به دنبال آن پروازهایی در اکتبر ۱۹۸۹ و آگوست ۱۹۹۱ با شاتل فضایی آتلانتیس انجام داد و طی این سفرها انواع آزمایش‌های زیست‌پزشکی را پیش برد. در اکتبر ۱۹۹۳، او اولین زنی بود که در چهار مقام مختلف در شاتل کلمبیا به فضا سفر کرد.