۲۳ دی در دنیای علم چه خبر؟

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۲۳ دی برابر با ۱۳ ژانویه را ورق می‌زنیم.

****

کالیستو

۱۳ ژانویه ۱۶۱۰ میلادی برابر با ۲۳ دی ۹۸۸ خورشیدی، گالیلئو گالیلئی، کالیستو، چهارمین قمر مشتری را کشف کرد. گالیله ابتدا قمرهای مشتری را برگرفته از نام خاندان سلطنتی مدیچی در فلورانس، «سیاره‌های مدیچی» و هر قمر منفرد را به‌صورت عددی یک، دو، سه و چهار نامیده بود. این نظام نامگذاری گالیله برای چند قرن استفاده شد تا اواسط دهه ۱۸۰۰ که نام قمرهای گالیله رسما با اسامی آیو، اروپا، گانیمد و کالیستو پذیرفته شد و فقط تازه آن زمان بود که معلوم شد نامگذاری قمرها براساس عدد به‌عنوان قمرهای جدید تازه کشف‌شده بسیار گیج‌کننده خواهد بود. اکنون می‌دانیم که کالیستو بزرگ‌تر از سیاره عطارد است و بیشتر از آب و یخ‌آب تشکیل شده است.

استفاده از صندلی پران برای اولین‌بار

۱۳ ژانویه ۱۹۴۲ میلادی برابر با ۲۳ دی ۱۳۲۰ خورشیدی، از صندلی پرتابی (صندلی پران یا صندلی ایجکت) با هدف امکان نجات‌دادن خلبان در وضعیت بحرانی، برای اولین‌بار استفاده شد. هلموت شنک، خلبان آزمایشی آلمانی، وقتی هواپیمای هاینکل اچ‌ای۲۸۰ در اثر یخ‌زدگی سازوکار آزادکردن کابل، نتوانست عملیات جداسازی از هواپیمای یدک‌کش را انجام دهد مجبور شد از این صندلی استفاده کند. شنک ایجکت کرد و سالم فرود آمد.  اولین صندلی پرتابی را شرکت هاینکل برای مدل اچ‌ای ۲۸۰ ساخت. این صندلی با هوای فشرده کار می‌کرد و خلبان را به‌طرف بالا شتاب می‌داد. هاینکل اچ‌ای ۲۸۰ اولین هواپیمای موتور جت دوقلو و اولین هواپیمای جت بود که از مرحله نمونه اولیه فراتر رفت. اولین آزمایش شناخته‌شده برای تولید صندلی پران هواپیما در ۱۲ دسامبر ۱۹۱۲ انجام شد.

طومار منع آزمایش بمب اتمی

۱۳ ژانویه ۱۹۵۸ میلادی برابر با ۲۳ دی ۱۳۲۰، لینوس پاولینگ طوماری با امضای ۹هزار دانشمند را به سازمان ملل ارائه کرد و خواستار توقف آزمایش بمب‌های هسته‌ای شد. پاولینگ به همراه همسرش در جمع‌آوری هزاران امضا از دانشمندان سراسر جهان برای درخواست پایان‌دادن به آزمایش بمب هسته‌ای که به داگ هامارشولد، دبیرکل وقت سازمان ملل متحد ارائه شد، نقشی اساسی ایفا کرد. چندماه بعد، اتحادجماهیرشوروی سابق خواستار توقف فوری آزمایش‌های هسته‌ای شد و در ماه اکتبر، پس‌از آزمایش‌های بیشتر از سوی هر دو طرف آمریکا و شوروی که نگرانی‌های جهانی را درمورد پیامدهای آن افزایش داد، مذاکرات در ژنو برای بحث درباره جزئیات ممنوعیت آزمایشی آغاز شد.

خواندن برای نابینایان

۱۳ ژانویه ۱۹۷۶ میلادی برابر با ۲۳ دی ۱۳۵۴ خورشیدی، ریموند کرزول، مخترع اولین دستگاه برای خواندن مطالب چاپی با صدای بلند از این دستگاه رونمایی است. این ابزار کاربردی بااستفاده از یک دوربین و با یک رایانه، صفحاتی از مطالب چاپی را اسکن می‌کرد و پس‌از تحلیل حروف، با سرعت ۱۵۰ کلمه در دقیقه، کلمات را با گفتار انگلیسی می‌خواند. مطالب مورد استفاده می‌توانست کتاب، مجلات یا مکاتبات تایپی باشد. این دستگاه را شرکت محصولات رایانه‌ای کروزول ساخت و در فدراسیون ملی نابینایان، آن را با موفقیت آزمایش کرد.