۲۲ دی در دنیای علم چه خبر؟

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۲۲ دی برابر با ۱۲ ژانویه را ورق می‌زنیم.

****

مسعود علی‌محمدی

۱۲ ژانویه ۲۰۱۰ میلادی برابر با ۲۲ دی ۱۳۸۸ خورشیدی، مسعود علی‌محمدی استاد فیزیک دانشگاه تهران طی یک عملیات تروریستی به شهادت رسید. علی‌محمدی در سال ۱۳۷۱ در مقطع دکتری فیزیک با گرایش ذرات بنیادی از دانشگاه صنعتی شریف فارغ‌التحصل شد. او از دانشجویان نخستین دوره دکترای فیزیک در داخل ایران بود و نخستین فیزیکدانی است که در ایران دکترای خود را در فیزیک دریافت کرده است. علی‌محمدی ده‌ها مقاله آی‌اس‌آی در کارنامه داشت و به‌همراه  وحید کریمی پور اولین دانشجویان پسادکتری در پژوهشگاه دانش‌های بنیادی به‌شمار می‌رفت. تخصص اصلی علی‌محمدی ذرات بنیادی، انرژی‌های بالا و کیهان‌شناسی بود و بین سال‌های ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۰ با پژوهشگاه دانش‌های بنیادی (مرکز تحقیقات فیزیک نظری و ریاضیات) همکاری داشت. علی‌محمدی، یکی از برگزیدگان جشنواره بین‌المللی خوارزمی در سال ۱۳۸۶ بود و در پژوهش‌های بنیادی رتبه دوم را کسب کرده بود.

محسن هشترودی 

۱۲ ژانویه ۱۹۰۸ میلادی برابر با ۲۲ دی ۱۲۸۶ خورشیدی، محسن هشترودی، اندیشمند، شاعر و ریاضی‌دان  ایرانی به‌دنیا آمد.  هشترودی در سال ۱۳۱۶ در مقطع دکتری در رشته ریاضیات از دانشگاه سوربون فرانسه فارغ‌التحصیل شد. پس از بازگشت به ایران به عنوان استادیار در دانشکده علوم دانشسرای عالی به کار مشغول شد. در سال ۱۳۲۰ کرسی استادی دانشسرای عالی را دریافت کرد. در سال ۱۳۳۰ به مقام ریاست دانشگاه تبریز رسید، و در سال ۱۳۳۶ به عنوان رئیس دانشکده علوم دانشگاه تهران انتخاب شد. مهم‌ترین اثر علمی نگاشته‌شده محسن هشترودی، پایان‌نامه دکتری او در زمینه هندسه دیفرانسیل است که در آن یکی از مدل‌های ریاضی استادش الی کارتان را تعمیم داد که امروزه به نام «التصاق هشترودی» (Hachtroudi Connection) شناخته می‌شود.

پیر دو فرما

۱۲ ژانویه ۱۶۶۵ میلادی برابر با ۲۲ دی ۱۰۴۳خورشیدی، پیر دو فِرما، ریاضی‌دان فرانسوی درگذشت. فرما را بنیانگذار نظریه مدرن اعداد نامیده‌اند. او به همراه رنه دکارت یکی از دو ریاضی‌دان برجسته نیمه اول قرن هفدهم بود. فرما حساب دیفرانسیل را با روش خودش برای یافتن بزرگ‌ترین و کم‌ترین مختصات خطوط منحنی پیش‌بینی کرد. قضیه آخر فرما، قضیه کوچک فرما، اعداد فرما و روش تجزیه فرما به نام اوست. به نام فرما در نظریه اعداد دو قضیه زیبای مشهور وجود دارد؛ قضیه کوچک و قضیه بزرگ. این دومی، جنجالی‌ترین قضیه تاریخ ریاضیات است که بدون اثبات، در حاشیه یکی از دست نوشته‌هایش پیدا شد. فرما نوشته‌است: راه اثبات حیرت‌انگیزی برای این قضیه دارم، حیف که جا نیست!

ویلیام هیولت

۱۲ ژانویه ۲۰۰۱ میلادی برابر با ۲۲ دی ۱۳۷۹ خورشیدی، ویلیام ردینگتون هیولت مهندس برق آمریکایی درگذشت. او یکی از دو بنیانگذار کمپانی هیولت‌پاکارد (اچ‌پی) پیشگام در تولید رایانه، چاپگرهای رایانه‌ای و تجهیزات تحلیلی و اندازه‌گیری است. در سال ۱۹۳۹، او با دیوید پاکارد، دوست و همکلاسی‌اش در دانشگاه استنفورد، شراکتی به نام شرکت هیولت‌پاکارد تشکیل داد. (ترتیب نام آنها با پرتاب سکه مشخص شد.) اولین محصول اچ‌پی یک نوسان‌ساز صوتی براساس طرحی بود که هیولت در دوران تحصیلات تکمیلی‌اش توسعه داده بود. این شرکت هشت نمونه از این دستگاه را برای فیلم فانتزیا به کمپانی والت‌دیزنی فروخت. اچ‌پی با سرمایه اولیه ۵۳۸ دلار شروع به کار کرد و اولین مرکز تولید آن گاراژ کوچکی در پالو آلتو بود.

آنتونیو د اویوآ

۱۲ ژانویه ۱۷۱۶ میلادی برابر با ۲۲ دی ۱۰۹۴ خورشیدی، دانشمند و افسر نیروی دریایی اسپانیایی به‌دنیا آمد. او کسی است که عنصر پلاتین را عدد اتمی ۷۸ کشف کرد. سال ۱۷۳۵، دولت‌های فرانسه و اسپانیا سفر علمی اکتشافی را به پرو و اکوادور برای اندازه‌گیری درجه نصف‌النهار در کوئینتو، نزدیک به خط استوا فرستادند. اویوآ یکی از افسرانی بود که مسئولیت این اعزام را بر عهده گرفت. در سال ۱۷۴۴، کشتی‌ای که او با آن بازگشت، توسط انگلیسی‌ها توقیف و او اسیر شد، افسران نیروی دریایی انگلیسی با او محترمانه رفتار کردند زیرا آنها «با هنر و علم در جنگ نبودند». گزارش سفر او به پرو که در سال ۱۷۴۸ منتشر شد حاوی توصیفی از پلاتین است. او اولین موزه تاریخ طبیعی و اولین آزمایشگاه متالورژی را در اسپانیا و همچنین رصدخانه کادیز را تاسیس کرد.