۳۰ آذر در دنیای علم چه خبر؟

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۳۰ آذر برابر با ۲۱ دسامبر را ورق می‌زنیم.

****

اولین فرود عمودی موشک اسپیس‌ایکس بر زمین

۲۱ دسامبر ۲۰۱۵ میلادی ۱۳۹۴ خورشیدی، شرکت آمریکایی اسپیس‌ایکس هم یک موشک پرتاب کرد و هم برای اولین‌بار در تاریخ فضایی جهان، اولین مرحله این موشک را به‌آرامی در سکویی در پایگاه کیپ‌کاناورال فرود آورد. پس‌از برخاستن موشک فالکن-۹، تقویت‌کننده مرحله اول موشک که برای استفاده مجدد طراحی شده است به زمین هدایت شد تا اولین فرود عمودی موفق خود را انجام دهد (آزمایش‌های قبلی شکست خورده بود). اگرچه برای بار اول، ساخت آن ۶۰میلیون دلار هزینه دارد، اما فقط ۲۰۰هزار دلار برای سوخت‌گیری، آماده‌سازی و راه‌اندازی مجدد هزینه دارد.

جیمز پارکینسون

۲۱ دسامبر ۱۸۲۴ میلادی برابر با ۳۰ آذر ۱۲۰۳ خورشیدی، جیمز پارکینسون، پزشک انگلیسی و دیرینه‌شناس آماتور درگذشت. او تمرین طب عمومی را از پدرش آموخت و در سال ۱۸۰۵ مقاله کمتر شناخته‌شده‌ای با‌عنوان «مشاهدات در‌مورد ماهیت و درمان نقرس» نوشت. پارکینسون اولین کسی بود که ترکیدگی آپاندیس را به‌عنوان علت مرگ تشخیص داد و در سال ۱۸۱۲ اولین مقاله علمی درمورد آپاندیسیت را نوشت. او همچنین اولین کسی بود که بیماری عصبی عضلانی را که اکنون با نام او، بیماری پارکینسون شناخته می‌شود توصیف کرد، علائم بیماری پارکینسون عبارت‌اند از کندی عمومی حرکت، لرزش شدید یا خفیف در بدن. سفتی اندام‌ها و مشکلات راه‌رفتن یا تعادل.

چارلز بنجامین دادلی

۲۱ دسامبر ۱۹۰۹ میلادی برابر با ۳۰ آذر  ۱۲۸۸ خورشیدی، چارلز بنجامین دادلی، مهندش شیمی درگذشت. دادلی از اولین حامیان استانداردسازی و آزمایش مواد در صنعت بود. او از سال ۱۸۷۵، به‌عنوان شیمی‌دان برای شرکت راه‌آهن پنسیلوانیا، درباره متالورژی ریل‌های آهن فولادی تحقیق کرد زیرا شکستگی این ریل‌ها در آن زمان یک خطر جدی به‌حساب می‌آمد. وقتی او تنوع بسیار زیادی در کیفیت فولاد کشف کرد و نتایج خود را در ۱۸۷۸ منتشر کرد، تولیدکنندگان در ابتدا همکاری لازم را با او نداشتند. باوجوداین، دادلی بر ادامه آزمایش‌ها و استانداردهای دقیق برای سوخت، روان‌کننده‌ها، رنگ‌ها، وسایل روشنایی و قطعات مکانیکی مختلف لوکوموتیوها اصرار کرد. سرانجام در سال ۱۸۹۸ انجمن آمریکایی آزمایش و مواد را تأسیس کرد و از سال ۱۹۰۲ تا زمان مرگش رئیس این انجمن بود.

لوئیس ترمن

۲۱ دسامبر ۱۹۵۶ میلادی برابر با ۳۰ آذر ۱۳۳۵ خورشیدی، لوئیس مدیسون ترمن، روان‌شناس آمریکایی درگذشت. ترمن در آغاز قرن بیستم میلادی در حوزه روان‌شناسی تربیتی پیشرو بود. طی جنگ‌جهانی اول، او در آزمایش انبوه اطلاعات برای ارتش ایالات متحده شرکت داشت و نسخه انگلیسی آزمون هوش فرانسوی بینه-سیمون را گسترش داد و نام مقیاس هوش استنفورد-بینه را بر آن گذاشت. این مقیاس یک آزمون توانایی شناختی و هوش است که به‌منظور تشخیص نقص‌های تحولی یا هوشی در کودکان مورد استفاده قرار می‌گیرد. ترمن با این آزمون، ضریب‌هوشی (آی‌کیو) را معرفی کرد که براساس آن، نسبت سن تقویمی به سن ذهنی برابر با ۱۰۰ است. بنابراین، یک کودک متوسط ضریب هوشی ۱۰۰ دارد.

تام بیکن

۲۱ دسامبر ۱۹۰۴ میلادی برابر با ۳۰ آذر ۱۲۸۳ فرانسیس تام بیکن، مهندس مکانیک انگلیسی به‌دنیا آمد. او در ساخت اولین سلول سوختی مدرن هیدروژن-اکسیژن پیشگام بود. این پیل سوختی که امروزه با نام سلول سوختی آلکالاین یا سلول سوختی بیکن ینز هم شناخته می‌شود، به‌طور الکتروشیمیایی هوا و سوخت را مستقیما به الکتریسیته تبدیل می‌کرد. سر ویلیام گرو در ۱۸۴۲ زمانی‌که اکسیژن و هیدروژن را به الکترودهای پلاتین غوطه‌ور در اسید سولفوریک و جریان در یک مدار خارجی تولید کرد برای اولین‌بار این اصل را مشاهده کرد. اما  این مشاهده به‌صورت یک کنجکاوی باقی ماند تا اینکه بیکن در اوایل دهه ۱۹۴۰ تحقیقات جدی را برای کاربرد پیشنهادی در زیردریایی‌ها آغاز کرد. سال ۱۹۵۹ او یک پیل سوختی ۶ کیلوواتی موفق ساخت. وقتی این پیل‌های سوختی در فضاپیماهای آپولو استفاده می‌شدند، هم می‌توانستند انرژی حین پرواز و هم آب آشامیدنی تمیز را به‌عنوان محصول جانبی واکنش الکتروشیمیایی فراهم کنند.