۲۰ آذر در دنیای علم چه خبر؟

به گزارش گروه پژوهش و دانش خبرگزاری علم و فناوری آنا، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۲۰ آذر برابر با ۱۱ دسامبر را ورق می‌زنیم.

شفق شمالی

۱۱ دسامبر ۱۷۱۹ میلادی برابر با ۲۰ آذر ۱۰۹۸ خورشیدی، برای اولین‌بار گزارش رصد شفق قطبی ثبت شد. در این گزارش که در نیوانگلند ثبت شده آمده است که به‌نظر می‌رسد چهره‌ای اسرارآمیز در جو ظاهر می‌شود. این مشاهدات باعث نگرانی قابل توجهی شد، زیرا بسیاری آن را پیش‌بینی روز رستاخیز می‌دانستند. بیشتر نمایش‌های شفق قطبی در سپتامبر و اکتبر و بعد در ماه مارس و آوریل رخ می‌دهد. نمایش‌های نور سبز، قرمز و سفید مایل به یخبندان بیشتر زمانی رخ می‌دهند که فعالیت لکه‌های خورشیدی زیاد باشد. در ادامه این گزارش آمده است: «امشب، حدود ساعت هشت، نور قرمز و روشنی در شرق نیوانگلند برخاسته است، مانند نوری که از خانه‌ای در آتش برمی‌خیزد... و خیلی زود خودش را در آسمان از شرق به غرب پخش کرد و به حدود 43 یا 44 درجه رسید. از نظر ارتفاع و به همان اندازه پهن بود.»

بی‌حس‌کننده دندان

۱۱ دسامبر ۱۸۴۴ میلادی برابر با ۲۰ آذر ۱۲۲۳ خورشیدی، دکتر جان ام‌.ریگز برای کشیدن دندان دکتر هوراس ولز از اولین ماده بی‌حس‌کننده دندان استفاده کرد که اکسیدنیتروژن (گاز خنده) بود. روز قبل از این عمل، ولز در نمایشی درباره اثرات استنشاق گاز اکسیدنیتروژن، که توسط یک سخنران دوره‌گرد به‌نام گاردنر کوئینسی کولتون، برگزار می‌شد، شرکت کرده بود. در این برنامه، هوراس ولز متوجه شد مردی که با اکسیدنیتروژن سرمست شده بود، از ناحیه پا دچار پارگی شد و ادعا کرد که دردی احساس نمی‌کند. برای آزمایش پتانسیل اکسیدنیتروژن به‌عنوان یک ماده بی‌حسی، ولز ترتیبی داد که کولتون اکسیدنیتروژن را به خود ولز تزریق کند، در‌حالی که یکی از همکاران ولز (جان ام.ریگز) با موفقیت یکی از دندان‌های او را کشید.

دومین جایزه نوبل برای ماری کوری

۱۱ دسامبر ۱۹۱۱ برابر با ۲۰ آذر ۱۹۲۰ خورشیدی، در استکهلم، سوئد، ماری کوری اولین کسی بود که دومین جایزه نوبل را دریافت کرد. او رادیوم را از الکترولیزکردن کلریدرادیوم مذاب استخراج کرد. در الکترود منفی، رادیوم ملغمه‌ای با جیوه تشکیل داد. حرارت‌دادن ملغمه رادیوم و جیوه در یک لوله سیلیکای پر از نیتروژن با فشار کم، جیوه را به جوش آورد و رسوبات سفید خالص رادیوم را برجای گذاشت. دومین جایزه نوبلی که ماری کوری دریافت کرد به پاس دستاوردهای فردی او در شیمی بود در‌حالی‌که جایزه اول او در فیزیک بود که به‌طور اشتراکی به او و همسرش پیر کوری و هانری بکرل در سال ۱۹۰۳ برای کشف رادیو و پولونیوم اعطا شده بود. ماری کوری جزء معدود دانشمندانی است که دوبار جایزه نوبل دریافت کرده‌اند.

طرح ژنتیکی

۱۱ دسامبر ۱۹۹۸ میلادی برابر با ۲۰ آذر ۱۳۷۷ خورشیدی، گروهی از دانشمندان در مقاله‌ای که در مجله تخصص ساینس منتشر شد اعلام کردند که کل طرح ژنتیکی یک جانور را با موفقیت رمزگشایی کرده‌اند. این جانور یک کرم نماتد کوچک با نام کرم الگانس با نام علمی Caenorhabditis elegans بود. این اولین‌بار بود که دستورالعمل‌های ژنتیکی برای جانوری که همانند انسان دارای دستگاه عصبی است، غذا را هضم می‌کند و رابطه جنسی دارد، توالی‌نویسی می‌شد. کد ژنتیکی این کرم با ۹۷میلیون حرف ژنتیکی مربوط به ۲۰هزار ژن مشخص شد. این کار نقطه عطفی در تلاش‌های جهانی برای کشف کل کد ژنتیکی انسان- یا ژنوم- بود که در سال ۲۰۰۲ تکمیل شد. این تحقیق به یک همکاری بین‌المللی با مشارکت هزارو۵۰۰ دانشمند از ۲۵۰ آزمایشگاه در سراسر جهان تبدیل شد که با سرپرستی جان سولستون از انگلستان و دکتر باب واترستون از ایالات متحده رهبری می‌شد.