شفق قطبی؛ نورهای رنگارنگ در آسمان زمین

خبرگزاری علم و فناوری آنا- مریم فخیمی؛ سه‌شنبه 7 آذر شراره قدرتمندی از لکه موسوم به A3500 خورشید فوران کرده و پلاسمای فوق داغ از تاج خورشید به سمت زمین پرتاب شد. طبق اعلام اداره ملی اقیانوسی و جوی نوآ (NOAA) این طوفان خورشیدی طی روزهای 9  و 10 آذر به زمین رسیده و باعث وقوع شفق‌های قطبی شد. براساس اعلام‌های قبلی این طوفان خورشیدی می‌توانست باعث خاموشی رادیویی در بخش‌هایی از اقیانوس آرام جنوبی و آمریکا شود که موجب اختلال در دریانوردی و ناوبری است.
برخی خبرگزاری‌ها و رسانه‌های اجتماعی با استناد به هندوستان‌تایمز مدعی شدند این طوفان خورشیدی می‌تواند منجر به قطع طولانی مدت اینترنت شود.
اتفاقی که رخ نداد، اما با برخورد ذرات حاصل از این طوفان خورشیدی به میدان مغناطیسی زمین، ساکنین برخی کشورها شاهد بازی نورهای رنگارنگ در آسمان بودند. در ادامه تصاویری از این رویداد را در کشورهای مختلف تماشا می‌کنید.

تصویر شفق قطبی در نیوزلند 

تصویر شفق قطبی در آریزونا

تصویر شفق قطبی در ایسلند

تصویر شفق قطبی در اسکاتلند

تصویر شفق قطبی در کانادا 

 تصویر شفق قطبی ایسلند   

تصویر شفق قطبی در فرانسه

تصویر شفق قطبی در اسکاتلند

تصویر شفق قطبی در روسیه 

شفق قطبی چگونه رخ می‌دهد؟
شفق قطبی که با نام‌های شفق شمالی یا شفق‌های جنوبی نیز شناخته می‌شود، یک پدیده طبیعی هیجان‌انگیز است که هزاران سال بشر را مجذوب خود کرده. این پدیده در اثر واکنش بین ذرات خورشیدی ناشی از طوفان خورشیدی و جو سیاره زمین ایجاد می شود.

در طی یک طوفان خورشیدی، ذرات پرانرژی خورشید با سرعتی تا ۷ میلیون کیلومتر در ساعت به جو زمین برخورد می‌کنند. میدان مغناطیسی زمین ذرات را به سمت قطب‌ها هدایت می‌کند؛ یونیزه شدن این ذرات در اتمسفر زمین باعث ایجاد مناظر رنگارنگ می‌شود که معمولاً محدود به مناطقی در عرض‌های جغرافیایی بالا است؛ شفق قطبی شمالی (نورهای شمالگان) و شفق قطبی جنوبی(نورهای جنوبگان) نامیده می‌شوند.
فعالیت‌های خورشیدی، از جمله شعله‌های خورشیدی و خروج جرم تاجی، نقش مهمی در تعیین شدت، رنگ و فرکانس شفق ایفا می کند. در طول دوره‌‌های اوج فعالیت خورشیدی، جو زمین با تعداد بیشتری از ذرات خورشیدی بمباران و رنگ‌های متنوع‌تری از شفق ایجاد می‌شود.
چرا شفق قطبی  رنگارنگ است؟
رنگ‌های خیره‌کننده در شفق قطبی به مولکول‌های گاز و فاصله آن از اتمسفر بستگی دارد. جو زمین تقریباً حاوی 78 درصد نیتروژن، 21 درصد اکسیژن، 0.93 درصد آرگون و 0.04 درصد دی اکسید کربن است. اتمسفر ما همچنین حاوی مقادیر کمی نئون، هلیوم، متان، کریپتون، ازن و هیدروژن و همچنین بخار آب است. 
وقتی ذرات باردار خورشیدی به اکسیژن در ارتفاع ۱۰۰ کیلومتری بالای زمین برخورد می‌کند، نور سبز می‌تابد، اما در فاصله ۱۶۰ تا ۳۲۰ کیلومتری شفق‌های قطبی نور قرمز تولید می‌کند که یک منظره نادر است. نیتروژن نیز باعث می‌شود آسمان به رنگ آبی بدرخشد، اما وقتی در ارتفاع بالاتر قرار داشته باشد رنگ آن بنفش خواهد بود.

 پیش بینی می‌شود که فعالیت خورشیدی طی چند سال آینده به طور پیوسته افزایش یابد و در سال 2025 به بالاترین حد خود رسیده و سپس دوباره کاهش یابد.