۳ آذر در دنیای علم چه خبر؟

خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۳ آذر برابر با ۲۴ نوامبر را ورق می‌زنیم.

ویربهادران راماناتان

۲۴ نوامبر ۱۹۴۴ میلادی برابر با ۳ آذر ۱۳۲۳ خورشیدی، ویربهادران راماناتان دانشمند علوم جوی هندی به‌دنیا آمد. راماناتان در سال 1999 «ابر قهوه‌ای آسیایی» را کشف کرد. این ابرها درواقع، لایه‌های سرگردان آلودگی هوا به وسعت یک قاره و عمیق‌تر از منطقه گراند کانیون هستند. ذرات تیره موجود در این ابرهای قهوه‌ای ممکن است بارندگی را کاهش دهند، سطح سیاره را خشک کنند، مناطق استوایی را خنک کنند و نور خورشید را کاهش دهند. سال 1975، راماناتان اولین کسی بود که نشان داد ابرهای قهوه‌ای آسیایی یا سی‌اف‌سی، گازهای گلخانه‌ای اصلی هستند. محاسبات او نشان داد که اثر گازهای گلخانه‌ای هر مولکول سی‌اف‌سی در جو زمین  برابر با بیش‌از  ۱۰هزار مولکول دی‌اکسیدکربن است. در دهه 1980، او مطالعه‌ای را برای کشف رد گازهای متعددی سرپرستی کرد که در گرمایش جهانی نقش دارند.

سیمون ون دِر میر

۲۴ نوامبر ۱۹۲۵ میلادی برابر با ۳ آذر ۱۳۰۴ خورشیدی، سیمون ون دِر میر، مهندس و فیزیکدان هلندی به‌دنیا آمد. این دانشمند همراه با فیزیکدان ایتالیایی کارلو روبیا، ذره W و ذره Z را با برخورد پروتون‌ها و پادپروتون‌ها کشف کرد و برای این کشف، هر دو دانشمند جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۸۴ را به‌طور اشتراکی دریافت کردند. این ذرات زیراتمی (واحدهای ماده کوچکتر از یک اتم) نیروی هسته‌ای ضعیف را که یکی از چهار نیروی بنیادی در طبیعت است، منتقل می‌کنند. این کشف از نظریه واحد الکتروضعیف ارائه‌شده در دهه 1970 پشتیبانی کرد. ون در میر با کار در مرکز پژوهش‌های هسته‌ای اروپا (سرن) در سوئیس، طراحی شتاب‌دهنده‌های ذرات مورد استفاده در برخورد میان پرتوهای ذرات زیراتمی را بهبود بخشید. او دستگاهی اختراع کرد که پرتو ذرات را با تصحیح میدان‌های مغناطیسی توسط سامانه‌ای از آهنرباهای کیکر که اطراف حلقه شتاب‌دهنده قرار می‌گرفت نظارت و تنظیم کرد.

هیده‌یو نوگوچی

۲۴ نوامبر ۱۸۷۶ میلادی برابر با ۳ آذر ۱۲۵۵ خورشیدی، هیده‌یو نوگوچی، باکتری‌شناس ژاپنی به‌دنیا آمد. نوگوچی اولین کسی بود که امکان کشت خالص ترپونما پالیدوم، اسپیروکتی را که باعث بیماری سیفلیس می‌شود به‌دست آورد که در مغز افرادی که بر اثر فلج مرده بودند وجود داشت و به‌این‌ترتیب نشان داد که اشکال خاصی از فلجی عمومی منشای سفلیسی دارند. او اولین آزمایش‌ها را برای تشخیص سیفلیس انجام داد. او راه‌هایی برای پرورش میکروارگانیسم‌هایی پیدا کرد که قبلاً هرگز در لوله آزمایش رشد نکرده بودند. نوگوچی روی بیماری‌های فلج اطفال و تراخم و یک واکسن و سرم برای تب زرد مطالعه کرد. او هنگام پژوهش درباره تب زرد در سن ۵۱ سالگی در آفریقا در اثر ابتلا به این بیماری درگذشت.

تاسیس کمپانی برادران رایت

۲۴ نوامبر ۱۹۰۹ میلادی برابر با ۳ آذر ۱۲۸۸ خورشیدی، برادران رایت یک شرکت میلیون دلاری را برای تولید تجاری اختراع مهم‌شان یعنی هواپیما تشکیل دادند. این دو برادر خودشان را در امور تجاری، ساخت و فروش هواپیما، برپایی نمایش‌های پروازی، آموزش خلبانان و شرکت در پرونده‌های ثبت اختراع علیه گلن کرتیس و دیگران غرق کردند. دادگاه‌ها درباره دعاوی به نفع برادران رایت رای دادند، اما ویلبر رایت که به‌دلیل مبارزات طولانی ثبت اختراع فرسوده شده بود، در 30 مه 1912 در اوج کار بر اثر تب حصبه در دیتون درگذشت. او آخرین پروازهایش را در ماه مه 1910 انجام داده بود. اورویل رایت تا سال 1915 به‌طور فعال به پرواز ادامه داد. آخرین پروازش در سال 1918 بود. شرکت کرتیس رایت در سال 1929 با ادغام شرکت‌های برادران رایت و گلن کرتیس تشکیل شد.

اولین رصد گذر زهره

 ۲۴ نوامبر ۱۶۳۹ میلادی برابر با ۳ آذر ۱۰۱۸ خورشیدی، جرمایا هاروکس، اخترشناس و کشیش انگلیسی، گذر زهره را به‌عنوان اولین موردی که تا آن‌زمان رصد شده بود اندازه‌گیری کرد. هاروکس بااستفاده از پیش‌بینی کپلر مبنی‌براینکه در سال 1631، زهره از خورشید عبور ‌می‌کند، محاسبه کرد که این گذرها نه به‌تنهایی، بلکه به صورت جفت و با فاصله 8 سال از یکدیگر رخ می‌دهند. بنابراین، او تجهیزاتش را برای گذر بعدی که برای این روز پیش‌بینی کرده بود، آماده کرد. تلسکوپ ساده او روی یک تیر چوبی نصب شده بود، این‌گونه او می‌توانست تصویری از خورشید را روی یک تکه کاغذ که با دایره مدرج شش اینچی مشخص شده بود، بتاباند. هاروکس با این تلسکوپ، اندازه‌گیری‌هایی انجام داد و محاسبه کرد که مقدار اختلاف منظر خورشیدی کوچکتر از آنچه است که قبلاً ثبت شده بود و به‌این‌ترتیب، نتیجه گرفت که خورشید از زمین دورتر از آنچه فاصله دارد که قبلاً تصور می‌شد.