وضعیت سرمایه‌گذاری در اکوسیستم دانش‌بنیان بررسی شد

به گزارش خبرنگار علم و فناوری آنا، شرکت‌های دانش‌بنیان بر اساس ماهیتی که دارند از مجموعه‌ای از محققان، نخبگان و کارآفرینان شکل گرفته‌اند که خروجی آن‌ها تولید محصولات و ارائه خدمات نوآورانه است. کار این شرکت‌ها غالباً توسعه نوآورانه فناوری‌های پیشرفته و های‌تک است.

آنچه که در این میان باید مورد توجه قرار گیرد این است که شرکت‌های دانش‌بنیان معمولاً دارای سرمایه انسانی و علمی هستند و برای توسعه کسب‌وکار خود نیاز فراوانی به جذب سرمایه مادی دارند.

مزایای سرمایه‌گذاری در شرکت‌های دانش‌بنیان

سرمایه‌گذاری در شرکت‌های دانش‌بنیان مزایای فراوانی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به رشد و توسعه علمی و اقتصادی کشور، رونق کسب‌وکار‌ها و اشتغال‌زایی اشاره کرد؛ چراکه اغلب شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه‌های های‌تک از جمله  فناوری اطلاعات، نانو، علوم زیستی، انرژی، رباتیک، تکنولوژی و سایر صنایع پیشرفته فعالیت می‌کنند.

البته سرمایه‌گذاری در این شرکت‌ها نیازمند بررسی دقیق و ارزیابی مناسب از پتانسیل‌های آنان است و فقط در چنین شرایطی سرمایه‌گذاران می‌توانند با دید وسیع و اطمینان خاطر در این کسب‌وکار‌ها سرمایه‌گذاری کنند.

درحالی‌که همواره عنوان می‌شود که سرمایه‌گذاری در شرکت‌های دانش‌بنیان فرصتی مناسب برای توسعه کشور و حمایت از نوآوری و ارتقای فناوری است، نباید از این نکته غافل ماند که جذب سرمایه علاوه بر شرکت‌های دانش‌بنیان اگر به‌صورت درست و اصولی محقق شود برای شخص سرمایه‌گذار نیز سود و عایدی به همراه دارد.

ازآنجاکه شانس جذب سرمایه خارجی در شرایط کنونی کشور و با وجود تحریم‌ها تقریباً به صفر می‌رسد، چشم امید شرکت‌های دانش‌بنیان و اکوسیستم نوآوری کشور به حضور و حمایت سرمایه‌گذاران داخلی است.

چالش‌های سرمایه‌گذاری در ایران

در ایران شرایط به‌گونه‌ای رقم خورده که سرمایه‌گذاری در کشور قابل پیش‌بینی نیست و نوسانات اقتصادی امنیت سرمایه‌‎گذاری را به شدت پایین آورده است. عواملی مانند حضور شرکت‌های خصولتی در فضای کسب‌وکار، قیمت‌گذاری دستوری، نبود شناخت جامعه دانشگاهی و فعالان اقتصادی از یکدیگر و... شرایط سوددهی کسب‌وکار‌ها را کاهش داده است.

با این حال نباید از این نکته غافل بمانیم که حوزه فناوری و اکوسیستم نوآوری کشور برای بقای خود نیازمند جذب سرمایه است. از این روست که در سال‌های اخیر سعی شده با مصوب کردن قوانینی در راستای ترغیب سرمایه‌گذاران و کاهش ریسک‌های سرمایه‌گذاری اقداماتی صورت گیرد. تصویب قانون جهش تولید دانش‌بنیان و به‌ویژه ماده ۱۱ آن گویای این حقیقت است.

بن‌بست سرمایه در شرکت‌های دانش‌بنیان

افشین کلاهی رئیس هیئت مدیره مجمع تشکل‌های دانش‌بنیان ایران در گفت‌وگو با خبرنگار علم و فناوری آنا با اشاره به تسهیلات مصوب شده در ماده ۱۱ قانون جهش تولید دانش‌بنیان گفت: یکی از بهترین مدل‌های جذب سرمایه، سرمایه‌گذاری صنایع بزرگ در شرکت‌های دانش‌بنیان است. بر اساس این ماده قانون، این سرمایه به عنوان اعتبار مالیاتی برای صنایع محسوب شده و همچنین سرمایه مورد نیاز اکوسیستم دانش‌بنیان را نیز تأمین می‌کند.

افشین کلاهی با تأکید بر اینکه سرمایه‌گذاری در حوزه نوآوری ریسک بالایی دارد، گفت: در دنیا رسم بر این است که شرکت‌هایی وجود دارند که مختص این نوع فعالیت‌ها ایجاد شده‌اند، این شرکت‌ها در استارت‌آپ‌ها ورود و سرمایه‌گذاری می‌کنند و سپس با رشد آن‌ها سهام‌شان را به صنایع بزرگ واگذار کرده و برای یک سرمایه‌گذاری جدید از مجموعه خارج می‌شوند.

وی تصریح کرد: مزیت این نوع فعالیت‌ها این است که صنایع بزرگ تمایلی به سرمایه‌گذاری در کسب‌وکار‌هایی که ریسک بالایی دارند، ندارند؛ اما بعد از عبوریک استارت‌آپ از مرحله ریسک و بالغ شدن آن، احتمال بیشتری وجود دارد که سهام آن‌ها را خریداری کنند.

کلاهی ادامه داد: از سوی دیگر در بسیاری از کشور‌های دنیا هر شرکت استارت‌آپی که تمایل داشته باشد، می‌تواند وارد بورس شده و با این منوال این سرمایه خطرپذیر همواره در گردش است، این در حالیست که ورود شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌ها به بورس در ایران با اما و اگر‌های فراوانی همراه است.

این فعال اقتصادی خاطرنشان کرد: از سوی دیگر، شرکت‌های دانش‌بنیان و فناورپایه در بسیاری از مواقع برای بخش تحقیق و توسعه کسب‌وکار خود به سرمایه نیاز دارند و این سرمایه لزوماً منجر به تولید محصول، فروش و کسب سود نمی‌شود. از این روست که سرمایه‌داران، شرکت‌ها و صنایع بزرگ در ایران تمایلی ندارند به حوزه تحقیق و توسعه ورود کنند.

کلاهی ادامه داد: با توجه به مسائل یادشده به نظر می‌رسد قانون جهش تولید دانش‌بنیان با این هدف تصویب شده که به سرمایه‌گذاران و صنایع بزرگ برای ورود به عرصه حوزه تحقیق و توسعه و تولید دانش‌بنیان انگیزه بدهد.

وی افزود: اینکه این قانون و قوانین چنینی تا چه حد بتوانند در اکوسیستم دانش‌بنیان مؤثر واقع شوند به نحوه اجرا و ضمانت اجرایی آن بستگی دارد؛ چراکه همه این قوانین و مشوق‌ها به این دلیل مطرح می‌شوند که بتوانند بخش خصوصی واقعی، صنایع و بورس را به حضور در عرصه فناوری ترغیب کنند تا شاهد رشد اقتصاد نوآوری در کشور باشیم.

این عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران گفت: اتاق بازرگانی و بخش خصوصی می‌تواند در افزایش سهم اقتصاد دانش‌بنیان از GDP کشور نقش مهمی را ایفا کند. این در حالیست که بر اساس قانون بهبود مستمر محیط کسب‌وکار به جایگاه مشورتی این بخش توجه شود و با حمایت از کسب‌وکار‌های بخش خصوصی و اجرای درست قوانین موجود، در صدد باشیم مشکلی هرچند کوچک از مشکلات بخش خصوصی و حوزه نوآوری کشور حل کنیم.