انفجاری که جو زمین را مختل کرد

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا به نقل از اسپیس، حدود دو میلیارد سال پیش در کهکشانی بسیار دورتر از کهکشان راه شیری یک ستاره بزرگ در انفجاری عظیم پرتو‌های گاما را آزاد کرد که طی آن بیشترین انرژی در بین هر موجی در طیف الکترومغناطیسی از بین رفت.

این پرتو‌ها امواج کیهان را طی کردند و سرانجام سال گذشته به زمین رسیدند؛ محققان روز سه‌شنبه به این موضوع اشاره کردند که این انفجار و شکل‌گیری پرتو‌های گاما باعث اختلال قابل توجهی در یونوسفر زمین شده است. 

یونوسفر زمین متشکل از ذرات یونیزه شده در جو است و با ترموسفر که از نظر الکتریکی خنثی است، هم‌پوشانی دارد. ذرات باردار یونوسفر با اتم‌ها و مولکول‌های ترموسفر برخورد می‌کنند و انرژی اضافی تولید می‌کنند. این انرژی اضافی توسط فوتون‌ها به‌شکل نور ساطع می‌شود و شفق‌های قطبی را رخ می‌دهد.

دانشمندان قبلاً تشخیص داده بودند که این قوی‌ترین انفجاری است که تاکنون کشف شده است.

پرتو‌های گامایی که در اثر انفجار شکل گرفته بودند به مدت ۱۳ دقیقه در شهریور سال گذشته بر جو زمین تأثیر گذاشتند. 

این پرتو‌ها توسط رصدخانه فضایی انتگرال (آزمایشگاه بین المللی اخترفیزیک پرتو گاما) آژانس فضایی اروپا و ماهواره‌های مختلف در مدار نزدیک به زمین شناسایی شدند. پرتو‌های گاما یک پدیده بسیار قوی و درخشان است که می‌تواند عواقب شدیدی بر روی جو بالایی زمین داشته باشد.

 زمانی که این ستاره که معمولاً صد‌ها برابر جرم خورشید را دارد در حین پایان عمر خود منفجر می‌شود، انرژی زیادی به صورت پرتو‌های گاما (نوعی اشعه فرابنفش) آزاد می‌شود. این اشعه قدرت بالا و سرعت نزدیک به سرعت نور دارد.

هنگامی که قسمتی از این انرژی به سمت زمین هدایت می‌شود، در حین عبور از جو بالا زمین با آن تعامل می‌کند و باعث بروز تغییرات کنونی در محیط جوی سیاره می‌شود. این تغییرات ممکن است موجب ایجاد اختلالاتی در نظام جوی زمین مانند تغییرات بارش باران و دما شوند.

اندازه و شدت این تغییرات به عواملی مانند فاصله بین زمین و منبع پرتو‌های گاما و آغاز و پایان انفجار و همچنین جرم و انرژی آزاد شده در انفجار بستگی دارد. همچنین پایستگی جوی نیز نقش مهمی در این تغییرات دارند.

مطالعه پرتو‌های گاما و تحلیل تغییرات جوی آن‌ها به دانشمندان اجازه می‌دهد تا درک بهتری از پدیده فیزیکی انفجار ستاره به دست آورند و در نهایت باعث می‌شود تا برنامه‌های پیشگیرانه‌ای را برای حفظ و ایمنی موجودات زنده زمین در برابر تغییرات جوی ناشی از این پدیده قدرتمند برنامه‌ریزی کنند.