کاربرد‌های فناوری «کریسپر» بررسی می‌شود

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، صادق شجاعی، دبیر اجرایی سومین سمپوزیوم بین‌المللی و پنجمین سمپوزیوم ملی کریسپر (ویرایش ژن) گفت: سومین سمپوزیوم بین المللی ویرایش ژن در پژوهشگاه ژنتیک برگزار می شود.

وی ادامه داد: در سمپوزیوم یک روزه کریسپر CRISPR (ویرایش ژن)، ۳۰۰ نفر از دانش پژوهان، و پژوهشگران داخلی و خارجی به صورت حضوری و هزار و ۲۰۰ نفر به صورت غیر حضوری و آنلاین ثبت نام کرده اند، که در مجموع این سمپوزیوم هزار و ۵۰۰ نفر شرکت‌کننده خواهد داشت.

وی با اشاره به جایگاه مهم کریسپر (ویرایش ژن) در زیست‌فناوری افزود: کریسپر (CRISPR) بخشی از دی‌ان‌ایِ پروکاریوت هستند که حاوی توالی‌های خوشه‌ای منظم تکراری کوتاه پالیندرومی هستند.

این محقق ادامه داد: این توالی‌ها اگرچه بخشی از ژنوم باکتری هستند ولی در واقع قسمتی از ژنوم ویروس‌های باکتری‌خوار (باکتریوفاژها) بوده‌اند که باکتری آن‌ها را در ژنوم خود ذخیره کرده است و در صورت مواجهه مجدد با همان باکتروفاژ، از آن به عنوان ابزاری برای شناسایی مجدد آن باکتروفاژ استفاده می‌کند.

شجاعی افزود: در عمل، آن باکتری با رونویسی از این قطعه‌ی DNA خاص، یک توالی پالیندرومی از جنس RNA ایجاد می‌کند (موسوم به RNA‌ی راهنما یا الگو) که می‌تواند توالی مکمل خود را در ژنوم ویروس باکتروفاژ (که وارد باکتری شده است)، شناسایی کرده و به آن متصل شود. اما این پایان کار نیست.

این بنیان‌گذار سمپوزیوم بیان کرد: بخش دیگری از این سیستم دفاع باکتریایی، یک پروتئین متصل به کریسپر (CRISPR-associated Protein یا به اختصار Cas) است. این پروتئین، نوعی آنزیم برش‌دهنده DNA است که به RNA راهنمای کریسپر متصل بوده و پس از اتصال آن RNA به DNA ویروسی، آن DNA ویروسی را برش زده و در نتیجه، ویروس باکتری‌خوار را غیرفعال می‌کند.

وی خاطرنشان کرد: این فناوری کریسپر به دانشمندان اجازه می‌دهد تا با روشی مشابه، و با تغییر RNA الگو برای مثال، یک ژن مورد نظر برای تغییریافتن، مثل ژن بیماری‌های ژنتیکی و استفاده از یک پروتئین متصل به کریسپر کامل‌تر موسوم به Cas۹ بتوانند تغییراتی در دی‌ان‌ای سلول‌های مورد نظر اعمال کنند.

شجاعی در پایان با اشاره به سخنرانان اصلی کنگره که دانشمندانی از کشور عزیزمان ایران، آمریکا، استرالیا و ترکیه خواهند بود، گفت: در سومین سمپوزیوم بین المللی و پنجمین سمپوزیوم ملی کریسپر آخرین دستاورد‌های ویرایش ژن در ایران و جهان و کاربرد‌های کریسپر در حوزه پزشکی، کشاورزی و صنعت مورد بحث و تبادل نظر قرار خواهد گرفت.