حمایت مجلس از دیپلماسی علمی با قانونی که سکوی پرتاب علم است

گروه دانش و فناوری خبرگزاری آنا، لاله قلی پور- بدون شک تصویب و ابلاغ قانون جهش تولید دانش‌بنیان در سالی که به نام «تولید، دانش‌بنیان، اشتغال آفرین» نام‌گذاری شده است، تحول بزرگی برای زیست‌بوم فناوری و نوآوری کشور به شمار می‌رود.

این قانون مبتنی بر ۲۰ ماده و ۱۰ تبصره ابلاغ‌شده است و شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق را که امروز به عضوی جدی و مهم در اقتصاد کشور بدل شده‌اند را در توسعه کسب‌وکارشان یاری خواهد کرد. احتمالا ظرفیت بسیاری برای رفع موانع دولتی، خلأ‌های قانونی و موانع مسیر تولید که تا پیش‌ازاین موجب کندی توسعه اقتصاد دانش‌بنیان و فناوری محور در کشور شده بود را دارد و می‌تواند سکوی پرتاب علم به دنیای فناوری محسوب شود.

در این میان یکی از نهاد‌های اجتماعی مؤثر در امر توسعه فناوری و به‌تبع آن، توسعه اقتصاد دانش‌مدار و اشتغال‌زایی تخصصی، پارک‌های علم و فناوری هستند. این نهادها، محیط‌های مناسب برای استقرار و حضور حرفه‌ای شرکت‌های فناوری کوچک و متوسط، واحد‌های تحقیق و توسعه، صنایع و مؤسسات پژوهشی است که در تعامل سازنده با یکدیگر و دانشگاه‌ها به فعالیت‌های فناوری اشتغال دارند.

**توسعه زیرساخت‌های فیزیکی پارک‌های علم و فناوری

در قانون جهش تولید دانش‌بنیان به موضوع اختصاص اراضی شناسایی‌شده، برای توسعه زیرساخت‌های فیزیکی پارک‌های علم و فناوری اشاره‌شده است. پارک‌های علم و فناوری جذابیت‌های کالبدی و امتیازی خوبی دارند، اما باید به محلی برای رفع نیاز‌های تمامی بخش‌های کشور تبدیل شوند. در این راستا و برای توسعه نیاز به یکسری حمایت‌ها دارند.

بر همین اساس دریکی از آیین‌نامه‌های این قانون آمده وزارت راه و شهرسازی (سازمان ملی زمین و مسکن) موظف است در چهارچوب قوانین و مقررات نسبت به اختصاص اراضی شناسایی‌شده توسط وزارت جهت توسعه زیرساخت‌های فیزیکی پارک‌های علم و فناوری اقدام کند.

قانون جهش تولید دانش‌بنیان، ظرفیت‌های بسیاری را ایجاد کرده است که معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در جایگاه هماهنگ‌کننده و حمایت‌کننده، نظارت راهبردی و پیگیری و ارزیابی عملکرد همه دستگاه‌های کشور برای اجرای نظام ملی نوآوری بر مبنای این قانون را در دستور کار خود قرار داده است.

این قانون فرآیند‌های دست‌وپا گیر بیمه‌ای، بانکی و مواردی ازاین‌دست تسهیل داده و تا حد امکان نهاد‌ها و دستگاه‌های اجرایی را برای پیشبرد اهداف، توسعه زیست‌بوم نوآوری و فناوری و همچنین در جهت هوشمند سازی موظف به استفاده از شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق کرده است.

**زلفی گل: تأسیس پارک‌های علم و فناوری اتفاق ارزشمندی محسوب می‌شود

اگر فرایند علم و فناوری کشور را پس از انقلاب اسلامی بررسی کنیم، به سهولت مشاهده می‌شود که در مدت کمی اتفاقات ارزشمندی روی‌داده است. محمدعلی زلفی گل، وزیر علوم دراین‌باره می‌گوید: «دهه اول، دهه ترویج علم؛ دهه دوم  با تأسیس مقاطع تحصیلات تکمیلی، دهه تولید علم؛ دهه سوم دهه افزایش کیفیت تولید علم و استانداردسازی و استاندارد پذیری و دهه چهارم، دهه تولید ثروت از دانش است و نقش پارک‌های علمی در دهه چهارم محسوس است.»

هم‌افزایی و تعامل بر بستر پارک‌ها زمینه‌ساز شکل‌گیری شرکت‌های بزرگ می‌شود

در رابطه با تأسیس پارک‌های علم و فناوری در دانشگاه‌های سراسر کشور باید گفت که اتفاق ارزشمندی درزمینهٔ علم و فناوری کشور رخ‌داده است. وزیر علوم در این خصوص با مرور تحولات علم و فناوری خاطرنشان می‌کند: «با توجه به زمان ناچیز تأسیس این پارک‌ها، دستاورد‌های خوبی داشته‌ایم. یک ایده برای تبدیل‌شدن به اجرا به زمان و قوانین زیادی نیاز دارد.»

زلفی گل با تأکید بر اینکه جامعه علمی باید درزمینهٔ تولید ثروت هم فعال شود و ظرفیت آن‌ها را به این سمت حرکت دهیم، عنوان می‌کند: «این کار با تصویب قانون ممکن است قانون جهش دانش‌بنیان سکوی پرتاب علم به دنیای توسعه و فناوری است، ولی باید از آن به‌خوبی استفاده کرد.»

**دهقانی فیروزآبادی: پارک‌های علم و فناوری بستری برای رفع نیاز‌های کشور باشند

بدیهی است که باید تمامی بخش‌های کشور باید به‌سوی تحقق نظام ملی نوآوری و رسوخ فناوری در تمامی بخش‌ها حرکت کنند. روح‌الله دهقانی فیروزآبادی، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهوری دراین‌باره می‌گوید: «قانون مترقی جهش تولید دانش‌بنیآن‌ که امسال تمام تلاش این است که به اجرا برسد، یکی از بستر‌هایی است که می‌تواند هدف ما را محقق و رسیدن به‌نظام ملی نوآوری را تضمین کند.»

وی ایده‌های نوآورانه و رشد یافته در پارک‌های علم و فناوری را پراهمیت دانسته، اما کافی نمی‌داند و می‌افزاید: «هنوز تا رسیدن به سهم واقعی از اقتصاد کشور از زیست‌بوم نوآوری راه بسیار زیادی دارد. بخش قابل‌توجهی از اقتصاد، همچنان دولتی است و دانش‌بنیان شدن این اقتصاد، اتفاق نمی‌افتد مگر آن‌که نهاد‌های تأثیرگذار ازجمله وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های دولتی مختلف به‌طورجدی پای قضیه بیایند و از شرکت‌های دانش‌بنیان حمایت کنند.

بیشتر بخوانید:

• کمک به فعالیت‌های دانش‌بنیان با قانون تسهیل کسب و کار
• تشکیل انجمن‌های علمی در راستای ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان
• از اداره پارک علم و فناوری توسط دانشجویان تا فعالیت‌ تخصصی در انجمن‌های علمی

پارک‌های علم و فناوری ضرورت دارد به‌سوی توسعه محتوایی حرکت کنند، دهقانی فیروزآبادی در ادامه عنوان می‌کند: «پارک‌های علم و فناوری جذابیت‌های کالبدی و امتیازی خوبی دارند و شرکت‌ها نیز به‌خوبی از این بستر استقبال کرده‌اند همچنین توسعه زیرساختی خوبی در این حوزه رخ‌داده است؛ اما این پارک‌ها باید به محلی برای رفع نیاز‌های تمامی بخش‌های کشور تبدیل شوند.»

وی با اشاره به این‌که پارک‌های علم و فناوری باید تحولی اساسی را صورت دهند و بستری برای ایجاد بازار شرکت‌های دانش‌بنیان و رفع مهم‌ترین نیاز‌های کشور باشند، می‌افزاید: «پارک‌های علم و فناوری باید یک تغییر و تحول نگرشی صورت داده و سراغ بازار‌های کلان برای ایده‌ها برود. تمام گردش مالی در شرکت‌های دانش‌بنیان به‌اندازه مسئولیت اجتماعی چند شرکت بزرگ نبوده و لازم است اعداد و ارقام گردش مالی شرکت‌ها از این میزان فراتر برود.»

پارک‌های علم و فناوری می‌توانند ضمن جلب نیاز‌های ملی، هم‌افزایی و تعامل را در زیست‌بوم فناوری و نوآوری محقق کنند زیرا به باور معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهوری؛ «هم‌افزایی و تعامل بر بستر این پارک‌ها، می‌تواند زمینه‌ساز شکل‌گیری شرکت‌های بزرگ باشد.»

**زراسوندی: پارک بین المللی علم و فناوری ایران با هدف دیپلماسی علمی راه اندازی می‌شود

شاخص جهانی نوآوری، آمار رسمی را منتشر می‌کند که مورد قبول تمامی کشور‌ها است. ایران در سال ۲۰۱۴ رتبه ۱۲۰ را در بین ۱۳۲ کشور داشت. در سال ۲۰۲۱ شصت رتبه ارتقا پیدا کرد. در حالی که در سال ۲۰۲۲ با ۷ پایه ارتقا، رتبه ۵۳ شد. علیرضا زراسوندی، مشاور امور بین‌الملل معاونت فناوری و نوآوری وزارت علوم در این رابطه به خبرنگار آنا می‌گوید: «یکی از این شاخص ها، برون داد‌های فعالیت‌های بین المللی در حوزه فناوری مهم است که در این خصوص ضعیف عمل کردیم.»

پارک‌های علم و فناوری ضرورت دارد به‌سوی توسعه محتوایی حرکت کنند

آیین نامه حمایت از تولید دانش بنیان و اشتغال آفرین، برای حمایت از فعالیت‌های بین المللی در حوزه فناوری ابلاغ شده است. زراسوندی در این رابطه خاطرنشان می‌کند: «در این آیین نامه به صورت خاص در زمینه تعاملات بین الملل هدفگذاری شده است. در ماده ۷ و همچنین ماده ۱۰ این آیین نامه به صراحت به ایجاد پارک بین المللی علم و فناوری ایران تاکید شده است که در مرحله جانمایی است. بند دیگری نیز به ایجاد مراکز کارآفرینی، نوآوری و پردیس‌ها را تاکید داشته است.»

گفتنی است، در طی دو دهه اخیر که مفهوم اقتصاد دانش‌بنیان در کشور شکل‌گرفته است و شاهد رشد چشمگیر شرکت‌های فعال در این حوزه به بیش از ۶۷۰۰ شرکت هستیم، همچنان بسیاری از زیرساخت‌ها و قوانین موردنیاز برای فعالیت چنین مجموعه‌هایی که بیش از سرمایه مالی به سرمایه فکری‌شان متکی هستند، به‌درستی شکل نگرفته است، اما امید می‌رود قانون جهش تولید دانش‌بنیان سکوی پرتاب علم به دنیای فناوری باشد.

انتهای پیام/۴۱۶۷/