طراحی سد‌های دوستدار محیط زیست که بند را آب نمی‌دهند

محمدصادق رهبانی، دانشجوی کارشناسی ارشد علوم و مهندسی آبخیزداری دانشگاه تهران در گفت‌وگو با خبرنگار گروه دانش و فناوری خبرگزاری آنا، از طراحی و اجرای سد‌های گابیونی یا توری سنگی توسط انجمن علمی احیای مناطق خشک و کوهستانی دانشگاه تهران خبر داد و گفت: در درون توری‌های سنگی از سنگ‌ها و مصالح ساختمانی قطعات مختلف استفاده می‌شود. توری‌های گابیونی نیز فلز روکش‌دار دارند که از مفتول آبکاری شده یا گالوانیزه گرم استفاده می‌شود.

وی افزود: عمدتاً در مهندسی عمران، راه‌سازی و امور نظامی کاربرد دارد. عمده‌ترین مزایای آن مقرون‌به‌صرفه بودن ازلحاظ اقتصادی است. کاربری فراوانی است که در دنیا دارد. دوست دار محیط‌زیست است.

رهبانی در رابطه با ایده اولیه این طرح اظهار کرد: با توجه به اینکه سد‌های معمولی بحث هزینه و عدم توجه به محیط‌زیست زیاد است، در کنترل سیل، کاربرد بیشتری دارد. اخیراً سیلی که در امامزاده داوود (ع) به وقوع پیوست، علل اصلی کم‌توجهی به سد‌های گابیونی بود. این در حالی است که سازمان حفاظت از محیط‌زیست در نظر دارد به دلیل سازگاری این سد‌ها با محیط‌زیست آن‌ها را گسترش دهد.

وی ادامه داد: کاربرد‌های آن بحث راه‌سازی و جاده‌سازی است بحث موج‌شکن بودن آن است. در سدسازی و نیز در حفاظت مهندسی سازه بسیار استفاده می‌شود طرحی دانش‌بنیان در قالب همکاری رشته‌های مهندسی منابع طبیعی و عمران است.

رهبانی در رابطه بااینکه این طرح مشابه داخلی و خارجی دارد، گفت: بله، اما متأسفانه عنایتی به اجرا و گسترش آن نبوده است. مهم‌ترین مزیت طرح را در برداشت سنگ هر حوزه آبخیزداری برای همان حوزه عنوان کرد. برداشت از مناطق دیگر و به‌نوعی تخریب محیط‌زیست صورت نمی‌گیرد.

وی افزود: طرح اولیه این سد در طالقان و کرج در حال اجراشدن است. اگر تأیید نهایی شود در سراسر کشور اجرایی خواهد شد.

رهبانی با بیان اینکه کشور ما جزو منطق گرم و خشک است اگر هم بارشی صورت گیرد، با توجه به دوره بازگشتش معمولاً سیل‌خیز است، عنوان کرد: یکی از موارد کنترل سیل احداث سد‌های گابیونی با توجه به حوزه آبخیزداری است. در کنارش منابع آب را به آب‌های زیرزمینی و سفره‌ها برساند و بحث کشاورزی را رونق ببخشد.

وی ادامه داد: مشکلاتی که در کشور داریم بحث عدم توجه به احداث این سد‌ها و مباحث آبخیزداری است که باعث بی‌آبی مناطق پایین‌دست می‌شود.

رهبانی در رابطه بااینکه این سد‌ها چگونه در برابر سیل مقاومت می‌کنند، اظهار کرد: اصولاً این سد‌ها به‌صورت پلکانی بنا می‌شوند و همین خاصیت باعث می‌شود که از قدرت سیل کاسته شود و با توجه به اینکه پشت سرهم هستند سد اول یک مقدار از قدرت سیل را کاهش می‌دهد و سد دوم نیز به همین شکل و با همکاری قدرت سیل را کاملاً کاهش می‌دهند.

وی در رابطه بااینکه این سد‌ها در زمان پر شدن تا چه میزان نگهداشت آب خواهند داشت، گفت: در این رابطه بحث شیب زمین و مباحث مربوط به توپوگرافی می‌تواند تااندازه‌ای در این خصوص خوب عمل کند، ولی اصولاً ۱۰۰ تا یک هزار مترمکعب آب را ذخیره می‌کنند، البته با توجه به محیط جغرافیای ظرفیت متفاوتی دارند.

رهبانی در پایان خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه استاد مشاور این طرح علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست است نسبت به جذب سرمایه‌گذار برای اجرای گسترده‌تر طرح با توجه به تأثیر و اثرگذاری آن در حوزه محیط‌زیست و منابع طبیعی امیدواریم.

انتهای پیام/۴۱۶۷/