تکمیل زنجیره ارزش حوزه کاتالیست در مسیر تحقق است

به گزارش گروه دانش و فناوری خبرگزاری آنا،مهدی شریف زاده دبیر ستاد توسعه فناوری‌های حوزه آب و انرژی، هدف از برگزاری رویداد فناورانه­ توسعه دانش فنی بومی و انتقال فناوری در ساخت و احیای کاتالیست‌های شیمیایی را احصاء نیاز‌های فناورانه و فرصت­های پیش روی شرکت‌­های دانش بنیان عنوان کرد و گفت: ستاد تلاش کرده است تا با برنامه ریزی منسجم و راهبردی، بازیگران کلیدی این حوزه را برای تکمیل زنجیره ارزش حوزه کاتالیست ترغیب کند و در این راستا، ضمن هم‌افزایی و تعامل با دستگاه‌های سیاستگذار و اثرگذار، زمینه را برای ورود فناوری دانش‌بنیان‌ها به صنعت فراهم کرده است.

شریف زاده، با اشاره به نامگذاری سال ۱۴۰۱ توسط رهبر فرزانه انقلاب اسلامی و ضرورت هم افزایی تمامی بخش‌ها برای تحقق این شعار عنوان کرد: برای پیاده­‌سازی شعار سال، معاونت علمی در نتیجه­ی هم­اندیشی­ها با وزارت‌خانه‌های مرتبط، آیین‌نامه‌هایی با رویکرد حمایت از دانش­بنیان شدن و اشتغال­زایی در صنعت نفت، آب و برق تدوین کرده است. همچنین با عنایت به منویات مقام معظم رهبری در مورد قطع وابستگی و کاهش اثرات منفی تحریم در اقتصاد کشور و تمرکز بر خود­کفایی، این معاونت توجه ویژه‌ای به زیرساخت­‌هایی برای توسعه شرکت­های دانش بنیان با دیدگاه تکمیل زنجیره ارزش و گذر از خام فروشی به سوی خلق ارزش کرده است.

**ضرورت تکمیل زنجیر ارزش در حوزه کاتالیست

شریف زاده، با تاکید بر این‌که برای تکمیل زنجیره ارزش، نیازمند بومی سازی و توسعه دانش فنی هستیم، عنوان کرد: فناوری­هایی که در معاونت علمی اولویت دارند، سه دسته هستند که فناوریی­های گلوگاهی، فناوری­هایی با پتانسیل ارزآوری و فناوری‌­هایی که حالت ارزبری دارند را شامل می‌شود. به طور خاص، صنعت کاتالیست در حوزه­ی فناوری­های گلوگاهی است و بدون پرداختن به بومی­سازی و تعمیق ساخت داخل در آن نمی­توان زنجیره ارزش را در صنایع وابسته تکمیل کرد.

وی با اشاره به ضرورت تکمیل زنجیره ارزش در حوزه پتروشیمی ادامه داد: در این آیین­نامه به مواردی از قبیل تاسیس شهرک­‌های پتروشیمیایی، تخصیص خوراک به آن­ها، رویکرد حمایتی از جنس بیمه، تامین سرمایه و تسهیلگری صادرات و استانداردسازی که به ویژه صنعت نفت در آن نقش مهم دارد، اشاره شده است. طبق یکی از بند‌های این آیین­نامه، وزارت نفت مکلف است با هدف تکمیل زنجیره ارزش و قطع وابستگی با همکاری معاونت علمی از طریق شرکت­های ذی‌ربط نسبت به ظرفیت سازی تولید دانش فنی اقدام کند و کاتالیست جز اولویت‌های توسعه فناوری در این سند ذکر شده است.

دبیر ستاد توسعه فناوری‌های حوزه آب و انرژی، با بیان اینکه مأموریت تکمیل زنجیره ارزش، آغاز و زیرساخت­های قانونی آن فراهم شده است، به نقش مهم شرکت­های دانش­بنیان در محقق شدن تولید دانش بنیان و اشتغال آفرین اشاره و تاکید کرد: این کاری نیست که دولت به تنهایی بتواند انجام دهد. از بازیگران اصلی صنعت کاتالیست، شرکت پژوهش و فناوری و پژوهشگاه صنعت نفت هستند که به عنوان کاتالیزور توسعه فناوری این صنعت تمام قد در کنار شرکت­ها هستند و با شرکت در این رویداد به توسعه این صنعت در شناسایی توانمندی­های شرکت‌های دانش بنیان و حتی توانمندی­های بالقوه تولید کنندگان و شرکت­های خریدار این فناوری ایفای نقش می­کنند.

**ایجاد زیرساخت‌های لازم برای توسعه فناوری کاتالیست

مجید دفتری مدیرعامل شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی با اشاره به ایجاد زیرساخت‌های پژوهش در حوزه کاتالیست‌ها گفت: در حوزه پژوهش و فناوری پتروشیمی زیرساخت‌هایی از جمله ۱۰ باب آزمایشگاه، ۲۵ دستگاه پایلوت، ۵۰ دستگاه ست­آپ و بنچ، دموپلنت­های تولید کاتالیست­های هم­رسوبی و زیگلرناتا و دموپلنت­های فرآیندی متعدد به تدوین ۱۹ دانش فنی در حوزه کاتالیست­های پتروشیمیایی و ۷ دانش فنی در حوزه آغازگر‌ها توسعه یافته است.

وی افزود: اولویت‌های تدوین، توسعه و کسب دانش فنی تولید کاتالیست را می‌توان اختصاصی و نوآورانه بودن دانش، رقابتی بودن از نظر اقتصادی، استفاده از مواد اولیه تجاری داخلی و توجه به مسائل زیست محیطی دانست.

**ظرفیت‌های گسترده بومی

عظیم کلانتری رئیس پژوهشگاه صنعت نفت، با اشاره به ظرفیت‌های کشور در حوزه توسعه دانش فنی کاتالیست عنوان کرد: از توانمندی­های صنعت نفت در حوزه کاتالیست می‌توان به تدوین دانش فنی ساخت و فرمولاسیون کاتالیست­ها، پایه­های کاتالیست و جاذب­ها و زئولیت­ها، انجام آزمون­های فیزیکی و شیمیایی کاتالیست­ها و جاذب­ها، بررسی عملکرد راکتوری کاتالیست­ها، مدل­سازی، شبیه­سازی و طراحی کاتالیست­ها و راکتور‌ها و افزایش مقیاس راکتور‌های کاتالیستی، بررسی و تخمین طول عمر کاتالیست­ها اشاره کرد.

وی همچنین از واگذاری دانش فنی ۱۴ کاتالیست پالایشگاهی و یک کاتالیست صنعت پتروشیمی توسط پژوهشگاه صنعت نفت خبر داد و از زمینه­های همکاری مشترک پژوهشگاه صنعت نفت اختصاص با توانمندسازی نخبگان در حوزه کاتالیست گفت.

**بازدید معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان از توانمندی‌های بومی

در جریان برگزاری این نمایشگاه، روح الله فیروزآبادی دهقانی، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری نیز در بازدید از نمایشگاه کاتالیست­‌های شیمیایی بر ضرورت اختصاص بیمه استفاده از محصولات دانش بنیان تاکید کرد.

به گفته معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، در این نمایشگاه محصولاتی عرضه شده‌اند که پاسخی مناسب به نیاز‌های کشور هستند و وابستگی ایران به بازار‌های جهانی را کاهش می‌دهند و می‌توانند قابلیت و توانمندی صادراتی خوبی را ایجاد کنند. در بحث ایجاد روحیه باور به محصولات ایرانی، در تلاش هستیم تا با ایجاد ابزار‌های جدید و ظرفیت قانون جهش تولید دانش بنیان و کارگروه تولید بار اول بهانه‌­ها را برای امتناع از خرید محصولات بومی کم کنیم.

**معرفی توانمندی‌های فناورانه

در این رویداد، مجید دفتری مدیرعامل شرکت پژوهش و فناوری پتروشیمی، عظیم کلانتری رئیس پژوهشگاه صنعت نفت، ۳۲ شرکت دانش بنیان در حوزه کاتالیست، مدیران وکارشناسان صنایع پالایش و پتروشیمی و مهمانانی از اتاق بازرگانی حضور یافتند.

از ویژگی­های فناورانه­ این رویداد می‌توان به برگزاری جلسات B۲B بین شرکت­های دانش­بنیان و سایر سازمان­ها و جلسات Pitch & Reverse Pitch بین توسعه دهندگان دانش فنی، تولیدکنندگان، مصرف کنندگان و سرمایه گذاران حوزه کاتالیست اشاره کرد. همچنین، در خلال این رویداد کارگاه­های آموزشی نوآوری شرکتی در کسب و کار‌های انرژی، امکان سنجی و طرح تجاری کسب و کار، الزامات ورود به زیست‌بوم‌های استارتاپی و الزامات تجاری سازی کسب و کار‌های فناورانه در صنعت کاتالیست نیز برگزار شد.

**ایجاد بستری برای تکمیل زنجیره ارزش و توسعه فناوری کاتالیست

ستاد توسعه فناوری‌های حوزه آب و انرژی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری با ایجاد کارگروه تخصصی کاتالیست‌ها و مواد شیمیایی حوزه آب و انرژی طی نشست‌های منسجم اقدام به تعامل و همفکری با شرکت‌های دانش بنیان، انجمن‌های صنعتی و تشکل‌های تخصصی جهت شناسایی توانمندی‌های موجود و احصا نیاز‌های واحد‌های صنعتی و تبیین راهکار‌های توسعه و تعمیق دانش بنیان این حوزه از فناوری اقدام کرد. از دیگر اقدامات این کارگروه به روز رسانی پایگاه داده از صنایع تولید‌کننده و مصرف‌کننده کاتالیست بوده است. با هدف تـعـامل و شبکه سازی حداکثر‌ی از متخصصین صنعت کاتالیست، طرح‌هایی در قالب هم‌سرمایه گذاری و تأسیس شتابدهنده‌های مرتبط با صنعت کاتالیست نیز توسط ستاد توسعه فناوری‌های حوزه آب و انرژی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان حمایت می‌شود.

استفاده از توانمندی‌های شرکت‌های دانش بنیان و توسعه زیست بوم لازم برای حل چالش‌ها و رفع وابستگی‌های این صنعت از تلاش‌های این ستاد محسوب می‌شود. در راستای شکوفایی بخش‌های مختلف این زیست‌بوم از طرح‌های فناورانه با اولویت ارزآوری، بومی سازی و رفع نیاز گلوگاهی به صورت تسهیلات و بلاعوض از تولید بار اول و توسعه مقیاس حمایت می‌کند.

ستاد توسعه فناوری‌های حوزه آب و انرژی در راستای توسعه دانش فنی و انتقال فناوری در ساخت و احیای کاتالیست‌های شیمیایی، طرح‌هایی را در قالب شناسایی وضعیت موجود، روند‌های جهانی این صنعت، تحلیل زنجیره ارزش، شناسایی چالش‌ها و نقاط کلیدی صنعت کاتالیست و همچنین ارائه برنامه و راهکار به منظور تقویت توان داخلی در این حوزه تدوین کرده است.