صندوق توسعه ملی ماهیت خود را از دست داده است/ لزوم تفکیک بودجه ارزی از ریالی

به گزارش گروه اقتصاد و کارآفرینی خبرگزاری آنا، وحید شقاقی شهری، در گفتگو با آنا در مورد برداشت دولت از صندوق توسعه ملی، گفت: برداشت از صندوق توسعه ملی با مجوز رهبری باید انجام شود و الان چندین سال است که به دلیل تحریم‌ها و تنگنا‌های منابع مالی دولت‌ها همان کف ۲۰ درصد از منابع حاصل از درآمد‌های نفتی را به صندوق توسعه ملی واریز می‌کنند؛ در حالیکه اگر نسبت رشد را بر اساس پایه سال مبنا قرار می‌دادیم هم اکنون باید حداقل ۴۰ درصد از درآمد حاصل از فروش نفت به صندوق واریز می‌شد.

وی افزود: نروژ یک کشور نفتی در اروپا است که به همین جهت صندوق ثروت را از سالیان قبل ایجاد کرد؛ اما نروژ به هیچ وجه اجازه دست درازی به این صندوق را نمی‌دهد و دربرهه‌هایی صرفا از سود حاصل از فروش نفت استفاده کرده است.

** ارزش صندوق ثروت نروژ ۱.۵ تریلیون دلار است

این کارشناس اقتصادی ادامه داد: در حال حاضر صندوق ثروت نروژ ۱.۵ تریلیون دلار ارزش دارد و از سال ۱۹۹۰ میلادی به این سو از منابع این صندوق برای سرمایه گذاری در کشور‌های در حال توسعه، در سهام شرکت‌های بزرگ و پروژه‌های کلان استفاده و از این طریق سود‌های کلانی را کسب کرده است.

شقاقی شهری با بیان اینکه صندوق ثروت نروژ با هدف «حمایت از نسل آینده و بازنشستگی نسل کنونی» فعالیت می‌کند، توضیح داد: در واقع نروژ علاوه بر اینکه درآمد حاصل از فروش نفت خود را در صندوق ثروت پس انداز می‌کند، از منابع این صندوق به سودآوری و بازدهی نیز رسیده است؛ در واقع نروژ منابع نفتی خود را سودآور کرده و نسبت به مبلغ فروش نفت بین ۱۰ تا ۱۵ درصد سود به صندوق اضافه کرده است.

** بودجه ریالی از ارزی باید جدا شود

این کارشناس اقتصادی اظهار کرد: متاسفانه شرایط کشور ما طی سنوات گذشته به سمتی رفت که نتوانیم بودجه ریالی را از ارزی جدا کنیم و از سویی دیگر کسری‌های بودجه نیز مهار نشد و بنابراین دولت‌ها همواره گوشه چشمی به صندوق توسعه ملی داشتند و هر بار با بهانه‌های مختلف اقدام به دست درازی به منابع صندوق کردند و دیدیم امسال هم دولت مجوز برداشت از صندوق را دریافت کرد.

به گفته وی تا زمانی که نتوانیم اصلاح اساسی در نظام بودجه ریزی ایجاد کنیم و بودجه ریالی از ارزی جدا نشود همچنان با مساله برداشت از صندوق توسعه ملی مواجه هستیم و با این رویکرد چیزی برای نسل آینده نمی‌ماند.

** ماهیت صندوق توسعه ملی در ایران تغییر کرده است

شقاقی شهری با بیان اینکه منابع صندوق توسعه ملی باید خرج سرمایه گذاری می‌شد، گفت: در واقع طی سنوات گذشته علاوه بر اینکه از صندوق به صورت بهینه استفاده نکردیم و سودآوری هم نداشتیم، دست درازی هم کردیم و ماهیت صندوق را از سودآوری و سرمایه گذاری به قلک تغییر دادیم.

این کارشناس اقتصادی در مورد برداشت از صندوق توسعه ملی برای هزینه‌های جاری، توضیح داد: مسیر به طور کلی مسیر اشتباه و بیراهه‌ای است؛ هزینه‌های جاری سیری ناپذیر هستند و هر چقدر هم هزینه‌های جاری را بپردازیم باز هم عطش برای دریافت بیشتر دارند.

وی با اشاره به اینکه رفتار ما با صندوق توسعه ملی یک خطای راهبردی است، تصریح کرد: با کار‌هایی که در سال‌های گذشته با صندوق توسعه ملی کرده ایم ۱۰ تا ۲۰ سال این صندوق را از اهداف اصلی خود عقب رانده ایم و صندوق در مقایسه با صندوق‌های مشابه خود در کشور‌های دیگر عملکرد نامناسبی دارد.

به گفته شقاقی شهری دولت همچنان هر جا کم می‌آورد به دلایل مختلف از صندوق توسعه ملی برداشت می‌کند. اضافه برداشت از منابع نسل آینده در ایران در حالی است که در کشور‌های دیگر نسل کنونی برای نسل آینده فداکاری می‌کند و حتی می‌بینیم که سوئد از معادن خود استفاده‌ای نمی‌کند و برای نسل آینده باقی گذاشته است.