یادداشت| مفهوم شهر هوشمند در زیست‌بوم نوآوری

گروه دانش و فناوری خبرگزاری آنا، دستیابی به سطوح بالاتری از فناوری­های هوشمند اگرچه موجب بهبود  کیفیت زندگی  شهروندان  و  ارائه  مؤثرتر  خدمات  می‌شوند اما چالشهای فنی بیشتری نیز در میان این پیشرفت­ها ظهور خواهد کرد. طراحان شهری می‌توانند با بهره‌گیری از ظرفیت این فناوری­ها، مسائل و چالش‌های پیشرو در شهرها را به شیوه‌های خلاقانه‌­تری حل نمایند. از سوی دیگر، هوشمندی شهر صرفاً با به‌کارگیری ابزارهای الکترونیک و سیستم‌­های ارتباطاتی آن، محقق نمی‌شود بلکه برنامه‌ریزی و نحوه استفاده از این ابزارها در راستای ارتقا سطح کیفی زندگی شهروندان یک شهر، میزان هوشمندی شهر را مشخص می‌کند.

حجم کل بازارهایی که شهر هوشمند به خود اختصاص خواهد داد از سال 2016 تا 2025، از 36.8 بیلیون دلار به 88.7 میلیون دلار است. با ظهور انقلاب دیجیتالی و سوق دهی به سوی دنیای  بسیار  متصل  و  جامعه  اشتراکی  و همچنین  سازگاری  با  تحولات  شهرهای  هوشمند  و  انطباق  با  محیط  به  سرعت  در  حال تغییر  و از همه مهم‌تر لزوم تبیین شیوه مناسب مدیریت و حکمرانی کشور در این حوزه،  مفهوم  شهر  هوشمند  به  مثابه  پلتفرم  پدیدار می‌گردد. این  شهر متشکل  از یک  مدل  چندلایه‌ای  است  که  بستر  آن،  زیرساخت‌های  ارتباطی  از  جنس راهکارهای پلتفرمی  است که  حاکمیت  وظیفه کنترل،  نظارت  و  مدیریت  آن‌ها  را  خواهد  داشت.  این  راهکارها،  زیربنای  شکل‌گیری  ورتیکال­ها  و  خدمات پایه‌ای  در  شهر هوشمند  هستند  که  خود  با  رویکرد  پلتفرمی  شکل  می‌گیرند.

بر اساس آخرین نظریه‌های مدیریت شهری بر پایه فناوری اطلاعات و ارتباطات، شهر هوشمند به عنوان یکی از اساسی‌ترین موضوعات شهری برای شهرها، شهری است که دارای ۶ بعد اصلی حکمروایی هوشمند، شهروند هوشمند، محیط زندگی هوشمند، اقتصاد هوشمند، حمل‌ونقل هوشمند و انرژی هوشمند است. منظور از ورتیکال­ها در این مفهوم جدید، ابعاد نامبرده است.  راهکارهای پلتفرمی،  الزامات  مرتبط  با  محور  برقراری  امنیت، ارائه  خدمات، ایجاد  رفاه،  مدیریت  و  پایداری  را  در برمی‌گیرد.  بر  روی  این  زیرساخت  ارتباطی،  ورتیکال‌های  پلتفرمی هوشمند (بهداشت، آموزش، دولت، انرژی، ساختمان، تحرک و ...) قرار دارند که تمامی مؤلفه‌های یک شهر هوشمند را شکل می‌دهند و با استفاده از خدمات پایه‌ای و چه بسا مشترک بین ورتیکال­های مذکور به کاربران در حوزه‌های مختلف، خدمت‌رسانی صورت می‌گیرد.

تبیین مفهوم شهر هوشمند به مثابه پلتفرم و دستیابی به چشم‌انداز مطلوب برای شهروندان در شهر هوشمند، بدون نظارت بستر و تمامی لایه‌ها و ارکان آن توسط حاکمیت معنا ندارد. این توضیح، ضرورت تحقق شهر هوشمند به مثابه پلتفرم بر اساس نگاه حاکمیتی را روشن می‌سازد. تحقق هر یک از راهکارهای پلتفرمی و عملکرد درست و کارایی بالا در هر یک از پلتفرم‌های شهر هوشمند، در واقع تحقق بستر مطلوب برای هوشمندسازی شهرها در کشور است. بدون تردید، توسعه راهکارهای پلتفرمی هوشمند و انعطاف و انطباق آن با الزامات حاکمیتی، آینده رفاه و امنیت شهروندان را تضمین خواهد کرد.

در راستای تحقق تولیدات دانش‌بنیان  و ایجاد همبستگی ملی در حوزه اشتغال‌زایی، حضور مرکز رشد واحد الکترونیکی در نمایشگاه شهر هوشمند (Smart City Expo 2020) که با حمایت وزارت کشور، سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، معاونت علمی و فناوری ریاست ‌جمهوری، صندوق نوآوری و شکوفایی، وزارتخانه‌ها، شهرداری‌ها به عنوان بزرگ‌ترین گردهمایی شرکت‌های برتر هوشمندسازی کشور در تیرماه سال 1401 برگزار شد، فرصتی را برای این واحد دانشگاهی جهت تبادل و انتقال تجربه، آشنایی با فناوری‌های نوین شهری با هدف ارتقای سطح دانش مدیران شهری و بسط آگاهی‌های علمی و تخصصی فراهم کرد.

مرکز رشد واحد الکترونیکی به عنوان تنها مرکز فعال در حوزه فضای مجازی کشور، بنا دارد تا با جذب ایده و دعوت به همکاری از کارآفرینان و صاحبان کسب‌وکار، در شکل‌گیری و آغاز فعالیت استارت­آپ­های حوزه فضای مجازی نقش ایفا کند و با تحقق این امر، به عنوان رکن اساسی پایه‌گذاری مفهوم شهر هوشمند پلتفرمی در زیست‌بوم نوآوری کشور که متشکل از مراکز رشد، مراکز نوآوری، پارک‌های علم و فناوری، شتاب‌دهنده‌ها و کارگزاری­های ریاست جمهوری است، باشد.

*مریم حق شناس، مدیر مرکز رشد  واحد الکترونیکی  دانشگاه آزاد اسلامی

انتهای پیام/4040/