کارنامه یک ساله «ساها»؛ از ارتقای حق فنی نیروی انسانی پس از 13 سال تا صرفه‌جویی‌ میلیاردی در تجهیزات آزمایشگاهی

دکتر علیرضا ایرانبخش در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری آنا اعلام کرد: «سامانه آزمایشگاه‌های همکار آزاد (ساها) به منظور یکپارچه سازی و اتصال آزمایشگاه های سراسر کشور و نیز ارایه آمار و اطلاعات دقیق و به هنگام از امکانات، فضاها و نیروی انسانی متخصص آزمایشگاهی و کارگاهی از ابتدای سال 1394 آغاز به فعالیت کرد.»

وی گفت: «از نخستین اقدامات صورت گرفته برای راه‌اندازی و توسعه این سامانه، طراحی و پیاده سازی پورتال ساها و ورود اطلاعات مربوط به فضای آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌ها، تجهیزات و دستگاه‌های آزمایشگاهی و کارگاهی، فهرست خدمات و امکانات واحدها و مراکز آموزشی و پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی بود که بخش عظیمی از این اطلاعات از سوی بدنه اصلی دانشگاه که همان واحدها و مراکز آموزشی سراسر کشور هستند، وارد پورتال شده و تکمیل شده است.»

این مسئول با بیان اینکه این فرایند همچنان ادامه دارد، افزود: «به منظور تسهیل فرایندهای اجرایی و نیز هماهنگی امور سامانه، حدود 25 بخشنامه، آیین‌نامه و شیوه‌نامه تدوین و در جلسات مکرر مشاوره با صاحب نظران، استادان و متخصصان موضوعی بررسی، تایید و ابلاغ شد که در این سامانه به آدرس www.saha.iau.ir قابل دسترسی است.»

مدیرکل توسعه و پشتیبانی شبکه‌های آزمایشگاهی و تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: «به منظور توانمندسازی نیروی انسانی تعداد 30 کارگاه آموزشی در 35 مرحله برنامه ریزی و اجرایی شد که این امر سبب افزایش رضایت خاطر کارکنان و نیز بهبود بهره وری و اثربخشی بیشتر شده است. این دوره های آموزشی از سوی استادان و متخصصان موضوعی با پیگیری اداره کل توسعه و پشتیبانی شبکه‌های آزمایشگاهی و تحقیقاتی دانشگاه در قالب برنامه‌های درسی برنامه ریزی و با همکاری اداره کل توانمندسازی و آموزش‌های کاربردی دانشگاه در سراسر کشور پیاده سازی شد و ماحصل آن منجر به تهیه و تدوین 30 لوح فشرده آموزشی و کتاب‌هایی در قالب «مجموعه کتاب‌های توانمندسازی کارکنان آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌های ساها» شد که برای سال 1395 نیز این اداره کل در نظر دارد 24 عنوان دوره جدید تهیه، برنامه ریزی و اجرا کند.»

ایرانبخش از دیگر فرایندهای اجرایی «ساها» را تهیه و تدوین 8 جلد کتاب در قالب راهنمای خدمات آزمایشگاهی و کارگاهی ساها، راهنمای کارکنان آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌های ساها و نیز برنامه‌های درسی ساها دانست که در اختیار استان‌ها برای توزیع در واحدها و مراکز آموزشی قرار داده شده است.

وی گفت:« در یک سال اخیر، تهیه حدود 150 عنوان کاتالوگ معرفی خدمات و امکانات آزمایشگاهی و کارگاهی ساها مربوط به همه واحدها و مراکز آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی از سوی اداره کل توسعه و پشتیبانی شبکه‌های آزمایشگاهی و تحقیقاتی برنامه ریزی و پیاده سازی شد که با ذکر تعرفه و شرح خدمات و تجهیزات و امکانات تهیه و تدوین شده است و برای بهره‌برداری در اختیار حوزه‌های مختلف درون و برون دانشگاه و به طور کلی جامعه علمی کشور و همه پژوهشگران قرار خواهد گرفت.»

این مسئول با بیان اینکه ساها نظامی برای ارایه تعرفه واحد در ازای ارایه خدمات و امکانات فراهم کرده است، اظهار کرد: «این سامانه امکانات بسیار خوبی برای دسترسی همه پژوهشگران، دانشجویان و استادان به اطلاعات مربوط به آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌های سراسر کشور فراهم کرده است و موجب شده این سامانه تبدیل به یک آزمایشگاه بزرگ ملی شود.»

به گفته ایرانبخش از دیگر اقدامات این سامانه می‌توان صرفه‌جویی‌های میلیاردی در خرید و یا تعمیر تجهیزات آزمایشگاهی و کارگاهی با کمک مدیریت خریدها، بررسی تخصصی نیازهای تجهیزاتی واحدها از طریق استفاده از نظرات فنی استادان و متخصصان را نام برد.

وی ادامه داد: «این سامانه برای حفظ و ارتقای نیروی انسانی فنی و توانمند خود در حوزه آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌ها پس از 13 سال حق فنی ایشان را ارتقا داد و با حسن نظر و پیگیری و دستور رئیس دانشگاه و حسن توجه و نظر معاونت‌های پژوهش و فناوری و اداری مالی دانشگاه، حق فنی و حق تخصص کارکنان این حوزه را همزمان برقرار کرد. 20 درصد از سود حاصل از ارایه خدمات آزمایشگاه و کارگاهی را نیز برای کارکنان جاری کرد.»

مدیرکل توسعه و پشتیبانی شبکه‌های آزمایشگاهی و تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه این سامانه یکی از راه‌های ایجاد درآمد مکمل در کنار شهریه دانشجویان است، گفت: « ساها این قابلیت را دارد که با ارایه خدمات و امکانات به پژوهشگران و دانشجویان و استادان علاوه برتامین نیازهای فنی و تجهیزاتی ایشان، موجبات کسب درآمد را نیز برای این دانشگاه مردمی فراهم آورد.»

ایرانبخش افزود: « این سامانه که با نگاه خردمندانه آیت الله هاشمی رفسجانی کلید خورد در مدت یک سال گذشته رشد چشم گیری داشته به طوری که حتی نظر سازمان‌های دولتی و خصوصی را نیز به خود جلب کرده است، از این رو در پی عقد تفاهم‌نامه مشترک با شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، آزمایشگاه‌های تخصصی دانشگاه آزاد اسلامی نیز رشد چشم گیری در عضویت این شبکه داشته‌اند که یک عضو قطعی، 13 عضو آزمایشی و 10 درخواست در حال بررسی ماحصل این تفاهم‌نامه بوده است.»

به گفته وی، استانداردسازی آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌ها از دیگر اقداماتی است که در پی ایجاد ساها اتفاق افتاد و پیاده‌سازی ISO 17025 در همه آزمایشگاه‌های دانشگاه آزاد اسلامی در مدت 2 سال از جمله اهدافی بوده که هدف گذاری شده و در حال پیگیری و پیاده‌سازی است به طوری که از زمان راه‌اندازی ساها تاکنون حدود 10 درصد آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌ها استاندارد مورد اشاره را پیاده‌سازی کرد و باقی در حال پیاده‌سازی هستند.»

این مسئول افزود: «بسیاری از آزمایشگاه‌های دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان آزمایشگاه همکار استاندارد و آزمایشگاه مرجع به فعالیت مشغول هستند. یکی از شاخص‌ترین این آزمایشگاه ها، مراکز آزمایشگاهی واحد اصفهان (خوراسگان) است. به منظور تسهیل روند استانداردسازی آزمایشگاه‌ها چندین عنوان دوره آموزشی تعریف شده که در سال 1395 اجرا خواهد شد، تفاهم‌نامه مشترکی نیز با سازمان ملی استاندارد در دست تدوین است که به‌زودی نهایی و به امضا خواهد رسید.»

ایرانبخش در بازدید از آزمایشگاه‌های واحد رشت

وی گفت:« یکی از اقدامات دیگر که در طول سال 1394 اجرایی شد، ساماندهی و سازماندهی ساختار تشکیلاتی ساها در استان‌ها و توجیه رئیسان واحدها، معاونان پژوهش و فناوری و رئیسان ادارات آزمایشگاها و کارگاها بود که از سوی اداره کل توسعه و پشتیبانی شبکه‌های آزمایشگاهی جلسات مشترکی در هر استان برنامه‌ریزی و اجرائی شد که ثمرات بسیار خوب و مستمری داشت.»

ایرانبخش درباره برنامه‌های سال آینده این سامانه به آنا گفت: « از جمله برنامه‌هایی که سال 1395 برنامه ریزی شده و اجرا خواهد شد، توسعه و پشتیبانی پورتال ساها، ادامه اجرای دوره‌­های آموزشی توانمندسازی کارکنان ساها، هدایت آزمایشگاه­‌ها و کارگاه­‌های واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی برای عضویت در شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی است.»

مدیرکل توسعه و پشتیبانی شبکه‌های آزمایشگاهی و تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی در این راستا خاطرنشان کرد:‌« واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی می‌توانند با مراجعه به سایت شبکه و مطالعه شرایط و ضوابط عضویت پس از تکمیل فرم‌­ها و اطلاعات مورد نیاز درخواست عضویت در شبکه کنند.»

این مسئول، پیاده‌سازی استاندارد ISO 17025 و برگزاری دوره‌­های آموزشی مربوط، ابلاغ شیوه نامه اداری مالی ساها، تکمیل افتتاح حساب مستقل ساها در واحدها، ادامه انسجام در خرید تجهیزات حفظ صرفه و صلاح دانشگاه در تعمیر و تامین تجهیزات و دستگاه­‌ها، راه‌اندازی شرکت دانش‌بنیان تعمیر، نگهداری، کالیبراسیون و تعمیر قطعات مربوط به تجهیزات آزمایشگاهی و کارگاهی، خرید متمرکز مواد شیمیایی به منظور حفظ صرفه و صلاح و راه‌اندازی یک نظام منسجم بازرسی و نظارت آزمایشگاهی و کارگاهی را از دیگر برنامه‌های سال آینده ساها دانست.

به گفته ایرانبخش، تهیه کاتالوگ‌های ارایه خدمات واحدها به صورت استانی (تهیه 31 جلد کاتالوگ معرفی خدمات و امکانات ساها در واحدهای دانشگاهی سراسر کشور)، افزایش تعداد خدمات واحدها و تسهیل سازی ارتباط بین واحدها به منظور سهولت دسترسی پژوهشگران و دانشجویان و اعضای هیأت علمی به مراکز آزمایشگاهی و تحقیقاتی و تلاش برای جابه‌جایی تجهیزات به منظور ایجاد یک نظام عادلانه در توزیع دستگاه‌­ها در هر استان از برنامه‌های سامانه آزمایشگاه‌‌های همکار آزاد در سال 95 است.

وی ابراز امیدواری کرد که با یاری از خداوند متعال و حسن نظر و توجه رئیس امنا، رئیس دانشگاه و معاون پژوهش و فناوری و نیز با مساعدت رئیسان واحدها و همکاران در مراکز آزمایشگاهی و تحقیقاتی در سال جدید (1395) همه واحدها و مراکز آموزشی، اطلاعات مربوط به فضاها،تجهیزات و خدمات خود را کامل کرده و با پیاده سازی و اجرای دقیق و به هنگام بخشنامه‌­ها شرایط مناسبی برای رشد و توسعه ساها فراهم آورند.

آزمایشگاه تحقیقاتی واحد علوم تحقیقات