سپر فناوری در برابر تخریب آثار تاریخی/ میراث فرهنگی کشور در دنیای دیجیتال احیا می‌شود

گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا، میراث فرهنگی از ارزشمندترین دارایی‌های یک کشور به شمار می‌رود و از اصلی‌ترین جاذبه‌های گردشگری است. با این حال خطرات بسیاری آثار تاریخی را تهدید می‌کند که می‌تواند باعث تخریب تدریجی و حتی از بین رفتن ناگهانی این میراث‌های باارزش شود. این تهدیدها شامل فرسایش، حوادث طبیعی مانند سیل، زلزله و خطاها و فعالیت‌های انسانی می‌شود. از سوی دیگر گذر زمان بزرگ‌ترین دشمن آثار و سایت‌های تاریخی است که باعث فرسودگی آنها می‌شود. متخصصان با مرمت این آثار سعی دارند که روند فرسودگی و فرسایش میراث فرهنگی را کند کنند اما برای مرمت نیز احتیاج به منبع درست و دقیقی است تا تغییر ناخواسته‌ای در این قطعات به جا مانده از تاریخ کهن ایجاد نشود.

بیشتر بخوانید:

مفهوم توسعه با شرکت‌های خلاق و صنایع فرهنگی تحقق می‌یابد

اکوسیستم‌های نوآوری محلی توانمند می‌شوند

به لطف پیشرفت فناوری، بسیاری از کشورها میراث فرهنگی خود را به شکل دیجیتال‌ ثبت می‌کنند، بدین ترتیب نه‌تنها مرمت آنها به صورت دقیق و درست انجام می‌شود بلکه از تخریب آنها نیز جلوگیری می‌شود. همه‌گیری کرونا در جهان باعث شد که میراث دیجیتال و ظرفیت ارزشمند آن به طور گسترده‌ای مورد توجه انسان‌ها قرار بگیرد. در این دوره که محدودیت‌های شدیدی در جوامع جهانی اعملا شده بود، بسیاری از موزه‌های معروف در دنیا تورهای مجازی از آثار تاریخی و میراث فرهنگی را روی سایت‌های خود قرار دادند تا کاربران فضای مجازی از آنها استفاده کنند. حال یک شرکت خلاق ایرانی نیز اقدام به دیجیتال‌سازی میراث فرهنگی کشور کرده تا این آثار مهم را از گزند زمان، طبیعت و انسان ایمن نگه دارد.

دییجتال‌سازی میراث فرهنگی به لطف یک شرکت خلاق

به گفته محمد یاری، کارشناس باستان‌شناس این شرکت خلاق «منظور از دیجیتال‌سازی استفاده از ابزارها و فناوری‌های جدید برای مستند کردن میراث فرهنگی است؛ این امر تنها محدود به فیلم گرفتن نیست. در حال حاضر با استفاده از اسکن لیزر، پهپاد و فتوگرامتری یا تصویرسنجی آثار را به شکل سه‌بعدی و دوبعدی و با بالاترین وضوح و دقت ثبت کرده و به شکل مستند درمی‌آوریم. این کار کاربردهای تخصصی بسیاری دارد، برای مثال با استفاده از این مستندات می‌توانیم میراث فرهنگی را به صورت دائم پایش کنیم تا دریابیم که به مرور زمان چه اتفاقاتی روی آنها افتاده و چه تغییراتی کرده‌اند.»

همچنین می‌توان از دیجیتال‌سازی میراث فرهنگی در کسب‌وکارهای دیگر نیز استفاده کرد، برای مثال آنها را به شکل تورهای مجازی در سایتی قرار داد تا مردم به جای بازدید حضوری از این مستندات استفاده کنند. این امر می‌تواند درصد آسیب‌ها و خطاهای انسانی را به طور قابل‌توجهی کاهش دهد که یکی از عوامل کلیدی در تخریب آثار تاریخی به شمار می‌رود. این شرکت که در سال ۱۳۹۴ تاسیس شده، در حوزه دیجیتال‌سازی میراث فرهنگی فعالیت می‌کند و کارکنان آن از فارغ‌التحصیلان رشته مرمت، تاریخ هنر و موزه هستند.

آداب و رسوم ایرانی دیجیتال می‌شوند

یاری می‌گوید «برنامه خاصی برای دیجیتال‌سازی میراث‌ فرهنگی ناملموس مانند آداب و رسوم و گویش‌های کشور داریم. البته روی این کار باید فکر شود تا به بهترین حالت مستندسازی دیجیتال شود. توجهی به میراث فرهنگی ناملموس در کشور نمی‌شود، این در حالی است که تخریب آنها بسیار سریع‌تر اتفاق می‌افتد. برای مثال یک گویش یا آداب و رسوم یک قوم به راحتی و سریع از بین می‌روند. باید روی دیجیتال‌سازی این نوع میراث فرهنگی فکر شود و در اولویت قرار بگیرد تا چاره‌ای برای آن پیدا شود. به تنهایی نمی‌توانیم وارد این موضوع شویم چراکه این کار دولت است. با این حال وزارت میراث فرهنگی هنوز وارد این حوزه نشده است و تنها به گرفتن چند فیلم و صوت اکتفا کرده است.»

چه آثاری دیجیتال‌سازی شده‌اند؟

به گفته این کارشناس‌ باستان‌شناسی «تاکنون بالغ بر ۱۸۰ پروژه دیجیتال‌سازی میراث فرهنگی در سراسر ایران انجام داده‌ایم که شامل تخت‌جمشید، پاسارگاد، تخت سلیمان، بسیاری از سایت‌های تاریخی کمتر شناخته شده مکان‌های دور افتاده می‌شود. در تلاش هستیم این مستندات را روی سایتی قرار دهیم که شرکت‌ به صورت اختصاصی برای این کار راه‌اندازی کرده است. برخی از محتواها روی سایت قرار گرفته و باقی آنها نیز آرام آرام روی سایت آپلود می‌شوند. کاربران می‌توانند بخشی از مستندات را به صورت رایگان تماشا کنند، برای دیدن برخی محتواها باید پول پرداخت کنند تا به طور کامل به مستندات دسترسی پیدا کنند.»

این شرکت خلاق با موزه‌های کشور همکاری می‌کنند تا میراث فرهنگی و آثار باستانی موجود در آنها را به صورت دیجیتالی احیا کنند. در حال حاضر بیشترین همکاری را با موزه‌ ملی، موزه آبگینه، موزه فرش و کاخ گلستان انجام داده‌اند. سایت این شرکت در دوره همه‌گیری کرونا راه‌اندازی شد و اپلیکیشن مخصوص سیستم عامل اندروید این کار نیز چندی بعد در دسترس کاربران قرار گرفت که با استقابل مناسبی روبه‌رو شد. این شرکت در صفحه اینستاگرام خود میراث فرهنگی و مستندات دیجیتال آن را به دنبال‌کنندگان خود معرفی می‌کنند، بدین ترتیب کاربران می‌توانند محتواهای دیجیتال را در سایت یا اپلیکیشن تماشا کنند. فرهنگ‌سازی در خصوص دیجیتال‌سازی میراث فرهنگی نه‌تنها باید در سطح سازمانی انجام شود تا مسئولان و نهادها به فکر حفظ آثار باستانی تاریخی کشور بیفتند بلکه باید در جامعه نیز فرهنگ‌سازی شود تا مردم نیز با آن آشنا شوند و از این امکانات استفاده کنند.

انتهای پیام/۴۰۲۱/