استقبال بی‌نظیر نشریات از سامانه جامع شناسه دیجیتال اشیا / ثبت بیش از ۱۰۰/۰۰۰ مقاله در سامانه نشریات

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا از روابط‌ عمومی وزارت علوم، محمد جواد دهقانی اظهار داشت: هرچند در حال حاضر صدور این کد تنها برای نشریات و مقالات انجام می‌گیرد ولی در طراحی و پیاده‌سازی این سامانه کلیه استانداردها و شیوه‌نامه‌های بین‌المللی رعایت شده و برنامه‌ریزی لازم برای امکان صدور کد شناساگر دیجیتال برای کلیه فعالیت‌های پژوهشی شامل مقالات همایش‌های ملی و بین‌المللی، گزارش طرح‌های تحقیقاتی، پایان‌نامه و رساله‌های دانشجویان، ثبت اختراع و نیز آثار هنری و تولید نرم‌افزار فراهم شده است.

وی افزود: این فعالیت علمی حرکت بسیار ارزشمندی در جهت شناسنامه‌دار کردن کلیه فعالیت‌های پژوهشی کشور بوده و امید است منشأ تحول اساسی در مستندسازی فعالیت‌های علمی کشور باشد. این حرکت علمی دقیقاً منطبق با سیاست‌های کلان علم و فناوری و نیز بیانیه گام دوم انقلاب در جهت مرجعیت علمی ایران خواهد بود.

دهقانی ادامه داد: اطلاعات مستخرج از این سامانه نشان می‌دهد که تا پایان شهریور ۱۴۰۰ تنها باگذشت کمتر از یک سال از رونمایی سامانه جامع صدور کد شناساگر دیجیتال، تعداد ۵۵۵ نشریه برای دریافت این کد به عضویت این سامانه درآمده و ۱۰۳۴۱۹ مقاله کد منحصربه‌فرد DOR را دریافت کرده‌اند. این در حالی است که تعداد نشریات در فروردین برابر با ۱۳۳ مورد و تعداد مقالات ۹۸۲۴ بوده که رشد ۴ برابری در افزایش تعداد نشریات و ۱۰ برابری در تعداد مقالات را در طول ۶ ماه گذشته نشان می‌دهد.

رئیس مؤسسه در ادامه گفت: شناسه دیجیتال اشیا ( Digital Object Recognizer ) یا DOR عبارت از یک کد منحصر به‌فرد برای هر شی است که همانند اثر انگشت برای آن است. کد بین‌المللی DOR به‌گونه‌ای طراحی شده که به آثار مختلف علمی از جمله مقالات نشریه‌ها، همایش‌ها، کتاب‌ها، پایان‌نامه‌ها، آثار هنری، نرم‌افزارها و غیره تعلق می‌گیرد. این شناسه همانند یک بارکد برای شناسایی اشیا عمل می‌کند. از جمله مزایای این شناسه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دسترس‌پذیری سریع و آسان‌تر به اطلاعات کامل کتاب‌شناختی مقاله‌ها و کارهای پژوهشی فقط با یک کلیک بر روی کد شناسه


• ارجاع‌دهی ساده و سریع با کمترین احتمال بروز اشتباه به کلیه فعالیت‌های علمی از جمله مقالات


• افزایش رؤیت‌پذیری بیشتر مقاله و در نتیجه افزایش تعداد ارجاعات علمی و بنابراین افزایش ضریب تأثیر و اعتبار نشریه


• شناسایی مالکیت معنوی و کاهش سرقت علمی


• سیاست‌گذاری در جهت اقتصاد مقاومتی و صرفه‌جویی ارزی (صدور سایر کدهای شناساگر فقط در انحصار خارج از کشور می‌باشد)


• امکان صدور شناسه به تمام فعالیت‌های پژوهشی شامل مقالات منتشر شده در نشریات و همایش‌ها حتی برای سال‌های گذشته

وی در ادامه گفت: هرچند فاز اول صدور شناسه دیجیتال اشیا DOR با مجلات و نشریات علمی بوده ولی برنامه‌ریزی برای توسعه خدمات به سایر فعالیت‌های علمی، فناورانه، نوآورانه و حتی آثار هنری در دستور کار است. همچنین، این سامانه محدودیت خاصی از نظر کشور، حوزه موضوعی و زبان نداشته و تمام نشریات در دنیا بخصوص جهان اسلام از این مزیت بهره‌مند می‌شوند. از جمله مزیت دیگر این سامانه امکان دریافت شناسه برای مقالات سال‌های پیشین نشریات است زیرا برخی از نشریات در حال تکمیل مقالات شماره‌های پیشین خود هستند.

روند افزایشی تعداد نشریات ثبت‌نام‌شده در این سامانه و نیز صدور کد DOR برای مقالات در نمودارهای زیر نشان‌داده‌شده است.

دهقانی ادامه داد: همان‌طور که در نمودار زیر مشاهده می‌شود، تا پایان شهریور ۱۴۰۰، تعداد ۵۵۵ نشریه در این سامانه ثبت‌نام نموده و به طور مستمر برای مقالات خود این کد را دریافت نموده‌اند. بدین ترتیب، در طول ۶ ماه اول سال ۱۴۰۰، رشد متوسط ماهانه ۲۶.۹ درصد بوده است که اگر با همین روند این استقبال ادامه یابد پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال ۱۴۰۰ عمده نشریات کشور از این سامانه بهره‌مند شوند و در نتیجه کلیه مستندات علمی ثبت شده در نشریات علمی کشور شناسنامه‌دار خواهند شد.

وی افزود: میزان افزایش مقالات علمی که در فاصله شش‌ماهه اول سال ۱۴۰۰ این کد را دریافت نموده‌اند نسبتاً زیاد بوده به‌طوری که از فروردین‌ماه از ۹۸۲۴ مقاله به ۱۰۳۴۱۹ مقاله در شهریورماه رسیده است و در نتیجه افزایش ۱۰ برابری را نشان می‌دهد که افزایش رشد متوسط ماهانه مقالات در دریافت کد DOR برابر با ۴۸ درصد بوده است. پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال ۱۴۰۰ کل مقالات منتشر شده در نشریات حاوی کد DOR باشند.

دهقانی افزود: به‌منظور فراهم‌کردن بستر آسان برای دریافت شناسه DOR برای مقالات، وب‌سرویس موردنیاز توسط گروه برنامه‌نویسی استنادی ISC و نیز گروه تحقیق و توسعه ارائه شده و هماهنگی لازم با شرکت‌های پشتیبانی از سامانه مدیریت نشریات انجام شده است. در وب‌سرویس ارائه شده، اطلاعات نشریه و مقاله مربوطه دریافت و شناسه به‌عنوان خروجی ارائه می‌شود. تولید شناسه برای ۱۰ مقاله از زمان کلیک بر روی دکمه درخواست شناسه، به طور میانگین ۳ ثانیه زمان می‌گیرد. لازم به ذکر است که دریافت شناسه در حالت دستی (بدون استفاده از وب‌سرویس) نیازمند مراجعه کارشناس به سامانه DOR ، ورود به سامانه، ثبت دوره شماره مربوطه، بارگذاری فایل XML یا اکسل مربوطه و نهایی‌سازی فرایند بوده که به زمان بیشتری در مقایسه با استفاده از وب‌سرویس نیاز است. وب‌سرویس تعریف شناسه DOR برای" مقالات آماده انتشار" نیز از سوی مؤسسه استنادی علوم و پایش علم و فناوری ( ISC ) ارائه شده است که نیاز است شرکت‌های پشتیبانی‌کننده سامانه مدیریت نشریات با هماهنگی ISC این سرویس را به نشریات ارائه دهند. اطلاعات موجود در سامانه نشان می‌دهد حدود ۹۰ درصد از کدهای صادر شده از طریق وب‌سرویس موجود در سامانه نشریات بوده است.

وی گفت: همچنین ترتیبی فراهم شده که در اغلب سامانه‌های آموزشی و پژوهشی دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی وب‌سرویسی تعبیه شده و با ورود کد DOR هر مقاله، اطلاعات کامل کتاب‌شناختی مقاله از جمله عنوان مقاله، نویسندگان و وابستگی سازمانی آنها، شماره و تاریخ انتشار وغیره به طور کاملاً اتوماتیک در سیستم وارد می‌شود این مسئله یکی از مطالبات دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی در طول سال‌های گذشته بوده است.

رئیس ISC در ادامه گفت: لازم به ذکر است که این سامانه چندزبانه بوده و مورد استقبال کاربران سایر کشورها بخصوص کشورهای اسلامی نیز قرار گرفته است. تاکنون نشریات سایر کشورها برای دریافت شناسه دستی اقدام کرده‌اند اما در تلاش در جهت فراهم‌کردن زیرساخت لازم برای درج خودکار شناسه برای مقالات خود هستند. لازم به ذکر است در حال حاضر تلاش بر این است که این کد در سطح بین‌المللی و برای سایر پایگاه‌های استنادی بین‌المللی از جمله اسکوپوس معرفی شده و مورد ارجاع قرار گیرد.

عضویت و دریافت کد DOR به‌راحتی با ورود به سامانه با آدرس https://dorl.net ، صورت می‌گیرد و در حال حاضر این سرویس به‌صورت رایگان و بدون پرداخت هزینه در اختیار نشریات قرار می‌گیرد.

به‌منظور همکاری کارشناسان ISC با نشریات در جهت ثبت شناسه برای مقالات، نشریات می‌توانند درخواست خود را به آدرس info@dorl.net ارسال یا با شماره ۳۶۴۶۸۴۵۴-۰۷۱ تماس حاصل کنند.

انتهای پیام/