منافع ایران در پیمان شانگهای چیست؟
تأیید سند عضویت کامل ایران در پیمان همکاری شانگهای در روز جمعه ۲۶ شهریورماه کشورمان را وارد یک بازار بیش از سه‌میلیاردنفری با بالاترین توانایی‌های اقتصادی و نظامی کرد.
به گزارش گروه جهان خبرگزاری آنا، ارمغانی که بیست و یکمین اجلاس سازمان همکاری شانگهای (اس.سی.او) در روزهای ۲۵ و ۲۶ شهریورماه در شهر دوشنبه پایتخت تاجیکستان برای کشورمان در برداشت ارتقاء از عضویت ناظر به عضویت کامل بود. درواقع تلاش شاید ۱۶ ساله ایران برای مجاب کردن اس.سی.او به پذیرش عضویت کامل کشورمان بالاخره روز ۲۶ شهریور سال ۱۴۰۰ به ثمر رسید و همه اعضای دائم و کامل این پیمان ازجمله چین و روسیه به‌عنوان دو عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد و کشور بزرگ هند با رضایت کامل ایران را ازنظر توان اقتصادی و نظامی و ثبات سیاسی در حد و اندازه‌ای دیدند که عضویتش در اس.سی.او کامل گردد. اما در این میان سؤال اصلی این است که عضویت در اس.سی.او چه منافعی می‌تواند برای ایران در برداشته باشد که تهران را در مسیر یک تلاش ۱۶ ساله قرار داد تا بتواند به این پیمان به‌طور کامل و دائم پیوند بخورد.
لازم است که تاریخچه مختصری در خصوص سازمان همکاری شانگهای بیان شود. اس.سی.او یک سازمان بین‌المللی بین دولتی دائمی است که توسط رهبران چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان تأسیس‌شده است. اعلامیه ایجاد اس.سی.او در نشست سران ۶ کشور در شانگهای در ۱۵ ژوئن ۲۰۰۱ امضا شد. در ۹ ژوئن ۲۰۱۷، رهبران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای تصمیم پذیرش هند و پاکستان در این سازمان را امضا کردند. کشورهای ناظر در سازمان همکاری شانگهای در حال حاضر افغانستان، بلاروس و مغولستان و کشورهای شریک جمهوری آذربایجان، ارمنستان، کامبوج، نپال، ترکیه و سریلانکا هستند. ایران به‌تازگی به عضویت دائم و کامل این سازمان نائل شده است.
۴۵ درصد از جمعیت جهان در کشورهای عضو پیمان شانگهای ساکن هستند
در ابتدا سازمان همکاری شانگهای در قالب " شانگهای پنج" شکل گرفت که شامل مجموعه‌ای از جلسات در سال‌های ۱۹۹۶-۱۹۹۷ در مورد مسائل مرزی بین چین و کشورهای جداشده از اتحاد جماهیر شوروی سابق ازجمله روسیه، قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان بود. در سال ۲۰۰۱، ازبکستان برای تأسیس رسمی سازمان همکاری شانگهای به آن‌ها ملحق شد تا دامنه این اتحادیه به همکاری‌های اقتصادی، فرهنگی و امنیتی بسط یابد.
این سازمان از بدو تأسیس دارای دو نگرش روسی و چینی بوده که البته هردوی این نگرش‌ها همگرا بوده و در یک راستا عمل می‌کنند.
ایران در سال ۲۰۰۵ به‌صورت غیررسمی و در سال ۲۰۰۸ به‌صورت رسمی خواستار عضویت کامل در اس.سی.او شد اما این امر با تأخیر چندساله روبرو شد. عوامل متعددی ازجمله مخالفت برخی اعضاء تحت‌فشار آمریکا در این تأخیر نقش داشتند.
گفتنی است که این سازمان بیش از ۴۵ درصد جمعیت جهان را دربر گرفته و بیش از ۲۳ درصد از کل وسعت خاکی در کره زمین را شامل می‌شود. اس.سی.او با جمعیتی حدود سه میلیارد و ۲۰۰ میلیون نفر بیش از ۲۵ درصد از سهم تولید ناخالص داخلی جهان را نیز در اختیار دارد.
اس.سی.او یک سازمان کاملاً شرقی است و نفوذ آمریکا در حوزه‌های سیاسی و نظامی آن به حداقل ممکن رسیده است.
بیشتر بخوانید:
۳۰ سند همکاری در نشست شانگهای امضا شد
شمارش معکوس برای اعلام عضویت کامل ایران در سازمان همکاری شانگهای
بسیاری در خصوص اینکه سازمان همکاری شانگهای چه مزایایی از بابت عضویت ایران به دست خواهد آورد سخن گفته‌اند اما به‌واقع ایران در چهارچوب این پیمان عظیم به منافعی دست خواهد یافت که در طول چهار دهه گذشته بعد از انقلاب اسلامی در انتظار محقق شدنشان بوده است.
بهتر است بدانیم نیکول گراجوسکی یکی از استادان امنیت بین‌الملل در دانشگاه هاروارد در مقاله‌ای تحت عنوان " عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای: انگیزه‌ها و مفاهیم" که در نشریه "واشنگتن اینستیتو" منتشر شد تاکید کرده است که امتیازاتی که ایران ممکن است از عضویت در اس.سی.او به دست آورد از اهمیت بیشتری نسبت به منافعی که اس.سی.او بدست خواهد آورد برخوردار هستند.
اولین سودی که عضویت دائم در اس.سی.او برای ایران به ارمغان خواهد آورد، تقویت نقش منطقه‌ای و بین‌المللی تهران است. یعنی اینکه ایران دست بازتری در سطح بین‌المللی خواهد داشت زیرا چین و روسیه شرکای ایران در اس.سی.او اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل هم هستند و پس‌ازاین با اعتماد و اطمینان بیشتری نسبت به ایران از حق وتوی خود استفاده خواهند کرد که خود منفعتی بزرگ برای تهران است.
موضوع مهم دیگر توان اقتصادی بسیار بالای اس.سی.او است. چین به‌عنوان دومین غول اقتصادی جهان بعد از آمریکا از این به بعد یک از شرکای ایران خواهد بود.
سازمانی پیشرو در حوزه هسته‌ای و فضایی
از بابت نظامی نیز روسیه به‌عنوان یک ابرقدرت در کنار کشورمان و نه در مقابل ایران خواهد ایستاد.
به‌علاوه این سازمان در حوزه‌های هسته‌ای و فضایی یک سازمان پیشرو است. به‌جرئت می‌توان گفت که اعضای این سازمان در حوزه فضایی از قدرت‌های بزرگ نظام بین‌الملل محسوب می‌شوند.
از سوی دیگر، ایران در صدر لیست صاحبان منابع نفت و گاز در جهان قرار دارد. نکته مهم اینجاست که چین و روسیه به ترتیب بزرگ‌ترین مصرف‌کننده و تولیدکننده انرژی در سطح جهان هستند و این امر بسیار برای ایران هم از بابت اقتصادی و هم از بابت سیاسی مفید خواهد بود.
لازم به ذکر است که اس.سی.او اولین پیمان امنیتی چند جانبه‌ای است که ایران بعد از انقلاب عضو آن می‌شود. بنابراین سازوکاری مناسب برای دیپلماسی بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران ایجاد می‌کند و هم‌افزایی امنیتی بین اعضا به وجود می‌آورد و این درهم‌تنیدگی امنیتی برای ایران بسیار حائز اهمیت است. بنابراین عضویت ایران در اس.سی.او باعث افزایش وزن چانه‌زنی ایران خواهد شد و غرب را راحت‌تر پای میز هر مذاکره‌ای خواهد آورد.
نباید فراموش کنیم که حدود ۵۰ درصد مبادلات بانکی اعضای اس.سی.او خصوصاً بین روسیه و چین بدون استفاده از دلار و یورو صورت می‌گیرد. آن‌ها با ارزهای ملی و داخلی‌شان مبادلاتشان را انجام می‌دهند. ما هم می‌توانیم از این ظرفیت استفاده کنیم.
در ضمن عضویت ایران باعث می‌شود به‌راحتی وام‌های کلانی را از این سازمان بگیریم و در کنار آن از تکنولوژی امروزی کشورهایی همچون چین و روسیه در اجرای پروژه‌های زیرساختی کشور استفاده کنیم.
یک نکته مهم نباید فراموش شود. درهم‌تنیدگی بین ایران و اس.سی.او باعث می‌شود اعضای آن مانع اعمال سیاست‌های تحریمی بیشتری علیه تهران شوند و در ضمن تهران بتواند از امکانات اتحادیه بانک‌های سازمان شانگهای که طرحش تهیه شده به‌خوبی برای تأمین منابع مالی و انجام مبادلاتش استفاده کند.
از منظر ورزشی که بیشتر مدنظر طیف جوان کشورمان است نیز هر دو کشور چین و روسیه خواهند توانست با ارائه برنامه‌های زیرساختی جوانان مستعد کشورمان را به جایگاهی شایسته در صحنه‌های بین‌المللی رهنمون کنند.
مهم‌ترین موضوع این است که چین و روسیه با توجه به تحولاتی که در نظام بین‌الملل رخ‌داده، نگاهشان نسبت به ایران بسیار جدی‌تر از گذشته خواهد بود.
انتهای پیام/۴۱۵۵/
انتهای پیام/
