نشست «اصلاح سبک زندگی در پرتو شناخت زیبایی از منظر قرآن» برگزار شد

به گزارش خبرنگار حوزه فرهنگ گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، دومین نشست از سلسله نشست‌های علمی-تخصصی پژوهشکده قرآن و عترت نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه آزاد اسلامی، با موضوع «اصلاح سبک زندگی در پرتو شناخت زیبایی از منظر قرآن» با حضور حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمد شریفانی مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه آزاد اسلامی، به صورت برخط برگزار شد.

این نشست با ارائه محمدرضا شاهرودی عضو هیات علمی و دانشیار دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران و حضور ۷۰ نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی برپا شد.

حجت‌الاسلام شریفانی در این جلسه، ضمن اشاره به دومین نشست از سلسله نشست‌های علمی-تخصصی پژوهشکده قرآن و عترت نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دنشگاه آزاد اسلامی، اظهار کرد: بحث سبک زندگی یکی از بحث‌های روز و مورد ابتلا است که در محافل گوناگون با نگاه‌های مختلف همواره مطرح بوده است. بدیهی است که با استفاده از قرآن کریم با نگاه‌های مختلف می‌توان به این بحث پرداخت. اندیشمندان در این زمینه کتاب‌های فراوانی را به نگارش درآورده‌اند.

مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه آزاد اسلامی، گفت: سبک زندگی با نگاه قرآنی می‌تواند در حوزه‌های خاص از قبیل سبک زندگی اقتصادی، سیاسی، خانوادگی و با نگاه و ارائه نظام‌نامه جامع سبک زندگی ارائه گردد. ارائه استاد شاهرودی یکی از جلوه‌های سبک زندگی با محوریت زیبایی‌های قرآنی است.

در این نشست محمدرضا شاهرودی بااشاره به مفهوم‌شناسی سبک زندگی، گفت: سبک، اساساً واژه‌ای تازی(عربی) است و در اصل به معنای ریختن ماده مذاب در قالب به منظور شکل‌گیری آن است. لذا در کاربردهای مختلف، حاوی مضمون شکل‌گیری است. «سبک» شامل دو موضوع است: فکر یا معنی و صورت یا شکل. زندگی نیز به مفهوم زنده بودن، حاصل مصدر بوده، در مقابل مرگ و ممات که صفتی است مقتضی حس و حرکت.

عضو هیئت علمی و دانشیار دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران، با بیان اینکه نگاه قرآن به موجود زنده با نگاه دیگر انسان‌ها حتی عالمان متفاوت است، گفت: این نگاه در اندیشه قرآن‌باوران مسلمان رسوخ کرده؛ چه اینکه در منظر قرآن، همه موجودات دارای حیاتند و آثاری همچون حمد و تسبیح و ... که در قرآن بدان تصریح شده نشانه این حیات است اما در مقابل، انسان چنانچه از صفات حقیقی انسانی تهی گردد و روح انعطاف‌پذیر انسانی خود را از دست دهد دیگر از صفت حیات برخوردار نیست و بر او زنده و بر صفات او زندگی (به مفهوم زنده بودن) اطلاق نمی‌شود.

شاهرودی با بیان اینکه در عصر حاضر، سبک زندگی به مفهوم جدید آن در مغرب زمین با توجه به دور شدن انسان‌ها از تعالیم الهی و زیبایی‌های معقول و معنوی، انسان معاصر را با چالش‌های جدی و سرگردانی‌های عمیق مواجه ساخته است، گفت: ماکس وبر، جزء نخستین جامعه شناسانی است که برای رهایی از حیرت و اضطراب زندگی در جهان معاصر، برگشت مجدد به دین یا تحمل وضعیت موجود را توصیه می‌نماید.

وی گفت: مفهوم‌شناسی زیبایی‌شناسی این تعبیر به معنای درک زیبایی، مرکب از زیباشناس« اسم فاعل مرکب مرخم» و «یاء حاصل مصدری» است. زیبا به معنای شایسته، نیکو و جمیل است و زیبایی، به کیفیت موجود زیبا اطلاق شده و حاکی از نظم و هماهنگی همراه عظمت و پاکی است که در شیء زیبا وجود داشته، تمایلات عالی انسانی را تحریک می‌کند، انبساط پدید آورده و امری نسبی است.

عضو هیئت علمی و دانشیار دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران، با بیان اینکه در زبان قرآن، مفهوم زیبا با واژه جمیل و مفهوم خوب و نیکو با واژه حَسَن ذکر شده، اظهار کرد: مصادری چون بهجت، تبرج، تسویل و مشتقات آنها دارای مفاهیمی مشابه، همسو یا مرتبط با مفهوم زیبایی اند. زیبایی راستین در هر موجودی در صورتی ملاحظه میشود که آن موجود، اعم از آنکه در چه مرتبه وجودی است، به غایت هستی خویش رسیده باشد.

شاهرودی ضمن بیان اینکه زیبایی‌شناسی، گرایشی در فلسفه است که به داوری طبیعت زیبایی می‌پردازد و با تفسیر پدیده‌های هنری ارتباط دارد، گفت: مراتب چهارگانه مفهوم زیبایی شامل؛ زیبایی محسوس که به صورت نمودهایی در طبیعت است و ثباتی ندارد، زیبایی غیرمحسوس طبیعی مانند آزادی و علم محض که اگر هم ثباتی داشته باشد، نسبی و محدود است، زیبایی معقول ارزشی مانند عدالت، حکمت و دیگر وارستگی‌های روحی و فضایل اخلاقی و زیبایی مطلق که عالی‌ترین کمال را داراست و جمال آن، فراتر از همه زیبایی‌ها است.

وی خاطرنشان کرد: برای اکثر مردم، تأثیر زیبایی‌های محسوس و غیرمحسوس طبیعی، مانع از برقرار ساختن ارتباط فکری با حقایق هستی می‌گردد. فقط زیبایی‌های معقول ارزشـــی و فوق آنها؛ یعنی جمال مطلق و لم یزل و لایزالی، ثابت و پایدارند.

شاهرودی گفت: تأکید بر حسن بخشیدن به تمامی مخلوقات: الَّذی أَحْسَنَ کُلَّ شَیْ‏ءٍ خَلَقَه‏...(آیه ۷ سوره سجده)، مزین ساختن آسمان: إِنَّا زَیَّنَّا السَّماءَ الدُّنْیا بِزینَةٍ الْکَواکِبِ (آیه ۶ سوره صافات)، وَ لَقَدْ جَعَلْنا فِی السَّماءِ بُرُوجاً وَ زَیَّنَّاها لِلنَّاظِرینَ (آیه ۱۶ سوره حجر۱۶)، روییدنی‌های سرورانگیز: وَ أَنْبَتْنا فیها مِنْ کُلِّ زَوْجٍ بَهیجٍ (آیه ۷ سوره ق)، زیبایی نمای حرکت چهارپایان: وَ لَکُمْ فیها جَمالٌ حینَ تُریحُونَ وَ حینَ تَسْرَحُونَ (آیه ۶ سوره نحل۶) زیبایی مروارید: وَ هُوَ الَّذی سَخَّرَ الْبَحْرَ لِتَأْکُلُوا مِنْهُ لَحْماً طَرِیًّا وَ تَسْتَخْرِجُوا مِنْهُ حِلْیَةً تَلْبَسُونَها...(آیه ۱۴ سوره نحل۱۴) نمونه‌هایی از زیبایی‌های محسوس بیان شده در قرآن هستند.

عضو هیئت علمی و دانشیار دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران، خاطرنشان کرد: گرچه قرآن کریم به درک زیبایی محسوس دعوت می‌کند اما نباید به شناخت و احیاناً لذت مادی از زیبایی‌های محسوس بسنده کرد بلکه باید آن را معبری برای رسیدن به زیبایی معقول و معنوی و شناخت جمال مطلق الهی قرار داد. منشأ توجه به زیبایی‌های محسوس نیز روح الهی زیباجوی انسان است اما صرف اهتمام به این‌گونه زیبایی‌ها، آدمی را در مسیر قرب الهی اوج نمی‌بخشد و چه بسا مانع ارتقای معنوی او نیز گردد.

وی اظهار کرد: زیبایی ایمان: وَ لکِنَّ اللَّهَ حَبَّبَ إِلَیْکُمُ الْإیمانَ وَ زَیَّنَهُ فی‏ قُلُوبِکُم‏‏...(آیه ۷ سوره حجرات۷)، صبر جمیل: فَاصْبِرْ صَبْراً جَمیلاً (آیه ۵ سوره معارج۵)، صفح جمیل: فَاصْفَحِ الصَّفْحَ الْجَمیلَ (آیه ۸۵ سوره حجر۸۵)، هَجر جمیل: وَ اصْبِرْ عَلی‏ ما یَقُولُونَ وَ اهْجُرْهُمْ هَجْراً جَمیلاً (آیه ۱۰ سوره مزمل۱۰)، سَراح جمیل (گسستن زیبا): یا أَیُّهَا النَّبِیُّ قُلْ لِأَزْواجِکَ إِنْ کُنْتُنَّ تُرِدْنَ الْحَیاةَ الدُّنْیا وَ زینَتَها فَتَعالَیْنَ أُمَتِّعْکُنَّ وَ أُسَرِّحْکُنَّ سَراحاً جَمیلاً (آیه ۲۸ سوره احزاب۲۸)، زیبا سخن گفتن: وَ قُولُوا لِلنَّاسِ حُسْناً (آیه ۸۳ سوره بقره)، وَ قُلْ لِعِبادی یَقُولُوا الَّتی‏ هِیَ أَحْسَن‏(آیه ۵۳ سوره اسراء۵۳) نمونه هایی از زیبایی‌های معقول بیان شده در قرآن است.

شاهرودی باتاکید بر اینکه مهمترین مصادیق زیبایی، خود قرآن کریم است که سرشار از زیبایی در ابعاد مختلف، اعم از لفظ و معناست، بیان کرد: خداوند در باب تأثیر معنوی آیات خویش می‌فرماید: اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدیثِ کِتاباً مُتَشابِهاً مَثانِیَ تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذینَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ ثُمَّ تَلینُ جُلُودُهُمْ وَ قُلُوبُهُمْ إِلی‏ ذِکْرِ اللَّهِ ذلِکَ هُدَی اللَّهِ یَهْدی بِهِ مَنْ یَشاءُ... (آیه ۲۳ سوره زمر)

عضو هیئت علمی و دانشیار دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: امیرمؤمنان علی(ع) نیز درباره قرآن می فرماید: قرآن ظاهرش زیبا، و باطنش عمیق و ناپیداست، شگفتی‌هایش تمام نمی‌شود و غرائبش به پایان نمی‌رسد، و تاریکی‌ها جز با قرآن از فضای حیات زدوده نمی‌شود. (نهج‌البلاغه، خطبه ۱)

وی با اشاره به آثار زیبایی‌شناسی در اصلاح سبک زندگی، گفت: ایجاد ارتباط صحیح میان افراد جامعه با خداوند متعال و نیز بین افراد جامعه با همدیگر از کوچکترین آن یعنی خانواده تا بزرگترین آن یعنی جامعه جهانی از جمله این آثار است.

شاهرودی با بیان اینکه انسانی که زیبایی‌های اخلاقی را منشأ تفکر و عملکرد خویش ساخته، بر اساس امیال نفسانی عمل نمی‌کند، اظهار کرد: این شخص مقاصد والای انسانی را بر خواسته‌های خود مقدم داشته و با افراد جامعه اعم از خانواده و دوستان ارتباطی شایسته برقرار می‌کند و به این ترتیب، هم خود در آرامش قلبی به سر می‌برد و هم موجب آرامش‌بخشی دیگران می‌شود.

عضو هیئت علمی و دانشیار دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران، باتاکید بر پی‌ریزی فضیلت ایثار، گفت: در جامعه از جمله زیبایی‌های اخلاقی که آثار فراوانی در ارتقای روابط ایجاد می‌کند، فضیلت ایثار و مقدم داشتن نیازهای دیگران بر نیازهای خویش است: وَ یُؤْثِرُونَ عَلی‏ أَنْفُسِهِمْ وَ لَوْ کانَ بِهِمْ خَصاصَةٌ وَ مَنْ یُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ (آیه ۹ سوره حشر) وَ یُطْعِمُونَ الطَّعامَ عَلی‏ حُبِّهِ مِسْکیناً وَ یَتیماً وَ أَسیراً (آِیه ۸ سوره انسان)
وی اظهار کرد: بهره‌مندی از پاداش الهی «وَ یَجْزِیَ الَّذِینَ أَحْسَنُوا بِالْحُسْنَی» (آیه ۳۱ سوره نجم۳۱)، زندگی زیبای دنیوی و اخروی: «لِلَّذِینَ أَحْسَنُوا ِفی هذِهِ الدُّنْیا حَسَنَةً وَ لَدارُ الْآخِرَةِ خَیْرٌ وَ لَنِعْمَ دارُ الْمُتَّقینَ » (آیه ۳ سوره نحل)، محبت و مودت در دلها: «إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ سَیَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمنُ وُدّاً» (آیه ۹۶ سوره مریم) از آثار والای زیبایی‌های اخلاقی است.

شاهرودی با بیان اینکه زیبایی، به خصوص زیبایی‌های معقول، شاخصی اصولی برای شناسایی و انتخاب عالی‌ترین سبک و روش زندگی است، گفت: قرآن کریم، علاوه برآن که به زیبایی محسوس عنایت داشته به زیبایی معقول و معنوی به حکم آن که هویت انسان در جنبه روحی و معنوی اوست، توجه ویژه دارد و مراتب زیبایی را در جهت هدف آفرینش که عبودیت خداوند است، بیان کرده و از انسان می‌خواهد که حتی از زینت‌های دنیوی به منظور رشد و هدایت خویش بهره جوید.

عضو هیئت علمی و دانشیار دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران، باتاکید بر اینکه هدف آرمانی انسان بر اساس فطرت الهی، نیل به عالی‌ترین شکل زیبایی یعنی کمال مطلق است، اظهار کرد: شناخت زیبایی، آثار فراوانی در هویت بخشی به انسان و اصلاح سبک زندگی او به جای می‌گذارد. از آنجاکه ﺳﺒﮏ زﻧﺪﮔﯽ انسان، سرنوشت او را در هستی پی‌ریزی می‌کند، باید با شناخت مبنایی از این امر به تحقق سبک و روشی زیبا در زمینۀ حیات اﻧﺴﺎﻧﯽ همت گمارد.

وی با بیان اینکه خداوند در قرآن کریم به انسان توصیه می‌کند که در امور گوناگون زندگی، زیباترین شیوه و سبک را برگزیند، گفت: خداوند به انسان زیبایی را در مراتب گوناگون خود، شامل: محسوس، غیرمحسوس طبیعی، معقول و مطلق می‌آموزد. آدمی، ابتدا نخستین جلوه‌های زیبایی را که اصولاً در زیبایی‌های مادی خلاصه می‌شود، می‌بیند سپس براساس فطرت زیباجو و کمال‌طلب خویش، والاترین هستی زیبایی و کمال را خواهان می‌گردد.

شاهرودی در پایان خاطرنشان کرد: زیبایی‌های معقول و معنوی، اصلی‌ترین نقش را در اصلاح سبک زندگی انسان ایفا می‌کند که سرانجام آن دست‌یابی به حیات طیبه شامل؛ ایجاد ارتباط صحیح آدمی با خدا و همه موجودات در عالَم، پی‌ریزی خصوصیت ایثار و سبکی به دور از پلیدی و خاص کسانی که ایمان دارند و عمل صالح انجام می‌دهند، است.

انتهای پیام/۴۱۶۲/