چه کسی بازنده جنگ تحریمی روسیه علیه ترکیه است؟

به گزارش خبرنگار گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، در این گزارش آمده است: برهان یک نارنگی از داخل سبد برداشته و چند دقیقه در دستش نگه می‌دارد. قرار بود این محموله به روسیه فرستاده شود، اما به دلیل تحریم‌های اخیر علیه ترکیه این میوه‌ها باید داخل این کشور به فروش برسد. برهان با تاسف می‌گوید: «هر کیلو از این محموله در روسیه حدود یک و نیم دلار به فروش می‌رسید، اما قیمت آن در داخل ترکیه به کمتر از نصف می‌رسد».

برهان در واقع به تحریم‌های روسیه اشاره می‌کند که شامل بسیاری از محصولات کشاورزی ترکیه می‌شود و از روز اول ژانویه اجرایی شد. این تحریم‌ها که در واکنش به سقوط جنگنده روسیه توسط نیروهای ترکیه اعمال شد، بر صنعت صادرات محصولات کشاورزی این کشاورز تاثیر می‌گذارد. نزدیک به 20 درصد از واردات محصولات کشاورزی مسکو از طریق استانبول انجام می‌شود. تیرگی روابط این دو کشور و وضع این تحریم‌ها باعث شده تا 30 میلیارد دلار تجارت مشترک دو طرف در معرض خطر باشد. این به این دلیل است که مسکو واردات برخی از محصولات و مواد غذایی ازجمله میوه‌های تازه، سبزیجات، گوشت مرغ و نمک از ترکیه را ممنوع اعلام کرده است.

شرکت تحت مدیریت برهان بین 30 تا 40 درصد از محصولات خود را به روسیه صادر می‌کند و هم‌اکنون نیمی از آنها مشمول این تحریم‌ها شده‌اند. میوه‌های همچون پرتقال و نارنگی که به‌صورت گسترده به روسیه صادر می‌شدند، بیش از بقیه محصولات تحت تاثیر این تحریم‌ها قرارگرفته‌اند.

نظمی گورکان که صاحب یک شرکت صادرات میوه است، حال مجبور است بسیار از محصولات صادراتی خود به ترکیه را با نصف قیمت در بازار داخلی به فروش برساند. گورکان به الجزیره انگلیسی می‌گوید شروع به فروش محصولات خود در شمال عراق کرده و همزمان به دنبال بازارهای جدید است. وی افزود: در حال حاضر گزینه‌های زیادی مقابل ما قرار ندارد، اما امیدواریم که به‌زودی بازارهای تازه‌ای را پیدا کنیم. گورکان انتظار دارد که در کوتاه‌مدت بین 20 تا 30 درصد از معاملات خود را از دست بدهد. علاوه بر این، بسیاری از کارگران تولید و بسته‌بندی محصولات نیز باید اخراج شوند. با توجه به افزایش عرضه، انتظار می‌رود قیمت میوه و سبزیجات داخل ترکیه سقوط کند.

صادرکنندگان می‌گویند از روز اول ژانویه و با اجرایی شدن این تحریم‌ها چندان تغییری به وجود نمی‌آید زیرا از زمان آغاز این بحران در ماه نوامبر، تحریم کالاهای ترکیه در روسیه به‌طور غیررسمی آغاز شده بود. توقف کالاها و محصولات، تاخیر و افزایش بازرسی در مرزهای روسیه باعث شده بسیاری از صادرکنندگان، محصولات خود را به بازار روسیه نفرستند. بنا به اعلام مقامات روسیه، اگر از تاریخ اول ژانویه هرکدام از محصولات ممنوع اعلام‌شده وارد روسیه شود، به‌جای عودت سریعا از بین می‌رود.

انتقام نظامی علیه تحریم اقتصادی

برهان عقیده دارد این بحران در کوتاه‌مدت ادامه دارد و در میان و بلندمدت این روند به روال عادی خود بازمی‌گردد. او می‌گوید برخی از این کالاها پس از ورود به کشورهایی همچون آذربایجان و قرقیزستان می‌تواند وارد بازار روسیه شود. در این میان صادرکنندگان ترکیه بر این باورند که روسیه نیز برای یافتن شریک قابل‌اعتماد راه دشواری را در پیش رو خواهد داشت.

پس از اعمال تحریم‌های آمریکا و برخی از کشورهای اروپایی علیه مسکو در سال گذشته به دلیل بحران و درگیری‌ها در اوکراین، برخی از صادرکنندگان ترکیه روابط خود را با مسکو تقویت کردند. گورکان در این زمینه به الجزیره انگلیسی می‌گوید: «روسیه محصولات ارزان‌تری را از بازار ترکیه خریداری می‌کرد، حالا مجبورند برای خرید همان محصولات هزینه بیشتری را بپردازند. اگر ما یک لیره ضرر کردیم، ضرر آنها دو برابر است». با این‌ حال، بازار صادرات روسیه برای شرکت‌های ترکیه بسیار سودآور بوده است و یافتن بازارهای جدید ممکن است، دشوار باشد. تحلیل‌ها و گزارش‌های بانک بازسازی و توسعه اروپا نشان می‌دهد که ترک‌ها بیشتر در این ماجرا ضرر می‌کنند.

از سوی دیگر این تحریم‌ها تنها محدود به محصولات کشاورزی نیست؛ تعلیق گذرنامه آزاد برای ترک‌‌هایی که به روسیه سفر می‌کنند و ممنوعیت شرکت‌های روسی برای استخدام کارگران ترک ازجمله دیگر تحریم‌های اعلام‌شده از سوی کرملین است. ممنوعیت پروازهای چارتر روسیه به ترکیه به‌ احتمال‌ زیاد به صنعت گردشگری این کشور ضربه می‌‌زند. همچنین مقامات مسکو به صاحبان تورهای مسافرتی دستور داد‌ه‌اند برای تعطیلات سال نو، بلیت به مقصد ترکیه نفروشند.

این تحریم‌ها با دقت از سوی روسیه انتخاب شده (بسیاری از پروژه‌های انرژی و ساخت‌وساز از این تحریم‌ها معاف هستند) و وزارت کشاورزی روسیه اعلام کرده است فهرست کالاهای ممنوعه از ترکیه را افزایش نمی‌دهد. در این میان باید توجه داشت، حجم مبادلات تجاری بین دو کشور متفاوت است. ترکیه سال گذشته نزدیک به شش میلیارد دلار کالا به روسیه صادر کرد و این در حالی است که روسیه حدود 25 میلیارد دلار کالا به ترکیه فروخت. تاکنون آنکارا دست به تحریم‌های تلافی‌جویانه نزده است و مقامات ترکیه دوست دارند از شدت این تنش‌ها کاسته شود.

به نظر می‌رسد اقدامات تلافی‌جویانه و انتقامی طرفین در سال 2016 در میدان نبرد سوریه خود را نشان دهد. روسیه چند ماه است که حملات هوایی خود را در سوریه برای حمایت از بشار اسد آغاز کرده و این در حالی است که ترکیه برای سرنگونی حکومت اسد، از گروه‌های شبه‌نظامی و مسلح در این کشور حمایت می‌کند.

بولنت علیرضا، مدیر و مشاور بخش ترکیه، در مرکز مطالعات بین‌المللی در این زمینه می‌گوید: «هر دو طرف تلاش می‌کردند روابط اقتصادی و تجاری‌شان به میان نبرد در سوریه کشیده نشود، اما حالا در وضعی هستند که جنگ در سوریه در این زمینه تاثیرگذار است. به همین دلیل تا زمانی که بحران سوریه به یک راه‌حل مناسب نرسد، نمی‌توان آینده‌ای برای روابط مسکو و آنکارا متصور بود».